از شروع جنگ سوریه تا امروز هزاران پناهجو در تقلا برای رسیدن به اروپا در دریا غرق شدهاند و جسدهایشان هم زیر آب رفته و پیدا نشده است. این گزارش از مهدی شبانی، داستان پیکرهای است که اونور چانکا، هنرمند ترکیهای به یاد این پناهجویان ساخته که در زیر دریا نصب کند.
در مقدمهی قانون اساسی ترکیه تصریح شده است: «به عنوان یک اصل سکولار، احساسات مقدس مذهبی را نمیتوان با امور دولت و سیاست در هم آمیخت.» اما مبانی این سکولاریسم چیست؟ آیا واقعاً سکولاریسم موجود در قانون اساسی ترکیه در اجرا هم سکولار است؟ آیا «احساسات مقدس دینی» با امور دولتی و سیاست آمیخته نیست؟ و در نهایت آیا ترکیه واقعاً کشوری سکولار است؟
خالده ادیب، از مهمترین زنان روشنفکر و مبارز ترکیه بود که در دورهی گذار از سلطنت عثمانی به جمهوری ترکیه نقش بسیار مؤثری داشت. زنی نویسنده، معلم، مبارز حقوق زنان و نمایندهی مجلس که پیشتر از زمانهی خود بود. مهدی شبانی دربارهی زندگی و آثار او با فیضا هپچیلنگرلر گفتگو کرده است که خود از نویسندگان شناخته شدهی ترکیه و معتبرترین محقق دربارهی خالده ادیب و مؤلف کتابها و مقالات متعدد دربارهی اوست.
مردمان کولی، که قرنهاست در خاورمیانه و اروپا دورهگرد و کوچنشیناند، با اینکه جمعیت زیادی در ترکیه دارند، در محلههایی فقیرو آلونکنشین در حاشیه شهرها زندگی میکنند و از محرومترین اقلیتهای ترکیه محسوب میشوند. مهدی شبانی به دیدن چند خانوادهی کولی در استانبول رفته و با الماس عروس رئیس انجمن «ضد تبعیض» ترکیه که خود هم از مردم کولیست، گفتگو کرده است.
ماشا ایواشنتسوا عکاس گمنامی بود اهل لنینگراد که یک عمر در کوچهها از مردم عکس میگرفت اما عکسهایش را نه به کسی نشان میداد، نه منتشر میکرد. سالها پس از مرگ او، دخترش به طور اتفاقی هزاران هزار حلقه عکس از او پیدا کرد که حاویِ تصویرهای بینظیری از زندگیِ روزمره در لنینگراد بود و به ماشا شهرتی جهانی داد.
در ترکیه نزدیک به ۲۰ سال است که مجازات اعدام لغو شده، اما هنوز هم گاه به گاه برخی از سیاستمداران و بخشی از افکار عمومیِ ترکیه خواستار بازگشت آن میشوند. در این گزارش، مهدی شبانی در گفتگو با رمضان دمیر یکی از مشهورترین وکلای سیاسی ترکیه، که وکیل صلاحالدین دمیرتاش و عبدالله اوجالان هم بوده، تاریخچهی طولانی اعدام در ترکیه را شرح داده است.