حقیقت، همواره یکی از پرمناقشه‌ترین موضوعات در هر مناقشه‌ی بشری بوده است. بر سر اینکه حقیقتِ یک نزاع چه بوده، چه بسا نزاع‌های بسیار دیگری رخ داده است. نوع بشر نشان داده است که ظرفیت حیرت‌انگیزی در ایجاد حقیقت براساس روایت‌های متفاوت، موازی یا حتی متضاد درباره‌ی یک واقعه دارد.

به تازگی در نوشته‌هایی بخصوص از داخل ایران گرایشی پدیدار شده که به جای ادبیات غربت اصطلاح «ادبیات مهاجرت» را به کار می‌برد. ادبیات غربت به لحاظ گستره‌ی معنایی نمی‌تواند همان ادبیات مهاجرت باشد. در این نامگذاری به نظر می‌رسد که عمدی یا سهوی هست.

«در آن دورانِ  پرتب‌وتاب»، ساخته‌ی ژوآ موریرا سالِس، کارگردان برزیلی، فیلمی جذاب و روایتی شاعرانه از تاریخ است که سه رویداد مهم سیاسی در سال 1968 را در هم می‌آمیزد: ناآرامی‌های پاریس که با عنوان «مه‌ی 68» از آن یاد می‌کنند، تصرف چکسلواکی توسط اتحاد جماهیر شوروی که به «بهار پراگ» پایان داد، و شروع «انقلاب فرهنگی» مائو در چین.

خروج آمریکا از «برنامه‌ی جامع اقدام مشترک» (برجام) ظاهراً به معنی ابطال این موافقت‌نامه نیست. شورای امنیت سازمان ملل در مورد تجدید تحریم‌ها علیه ایران بحثی نکرده است و در شرایط کنونی احتمال نمی‌رود که این موضوع مطرح شود. از آن‌جا که تجارت متقابل بین ایران و آمریکا ناچیز است، شاید تصور کنیم که تأثیر تحریم‌های جدید آمریکا حداقلی خواهد بود. اما چنین نیست. چرا؟

مداخله‌ی خارجی شاید در قرن‌های گذشته یکی از معمول‌ترین و آسان‌ترین راه‌های جابه‌جا کردن حکومت‌ها بوده است، اما در دوران جدید چطور؟ مداخلات قدرت‌های بزرگ برای براندازی حکومت‌ها، که به تغییر رژیم (Regime change) معروف شده، چقدر نتیجه داده است؟ آیا منجر به اصلاح وضع شده یا در نهایت اوضاع را بدتر کرده است؟ آیا نتیجه‌ی کار به هزینه‌های سیاسی آن می‌ارزیده است؟ با مروری بر تاریخچه‌ی تغییر رژیم‌ها به سادگی می‌توان به پاسخ این پرسش‌ها دست یافت.

آیا نور شبانه‌ای که توسط ماهواره‌ها ثبت می‌شود، شیوه‌ی مناسبی برای سنجش نابرابری است؟ پراوین چاکراوارتی و ویوِک دهِجیا دو اقتصاددانی هستند که به این پرسش پاسخ مثبت می‌دهند.

یووال نوح هراری، مورخ پرطرفدار، در کتاب جدید خود به سیاستمداران هشدار می‌دهد که مبادا خیزش ملی‌گرایی در دنیا آن‌ها را آشفته و پریشان کند. او می‌نویسد که «برگزیت» صرفاً می‌تواند دست‌اندازی در مسیر «اتحاد بشر» باشد.

در فلسفه‌ی معاصر اتفاق عجیبی افتاده است: به نظر می‌رسد بسیاری از فیلسوفان دیگر به وجود چیزی به عنوان «سرشت انسان» اعتقادی ندارند. آن‌چه این موضوع را شگفت‌آور می‌کند این است که نه تنها این رویکرد در تضاد با بخش بزرگی از تاریخ فلسفه قرار می‌گیرد بلکه – با وجود ادعاهای پر سروصدا در مخالفت با این واقعیت – چنین رویکردی با یافته‌های علم مدرن نیز در تضاد است.

مسلط شدن شبکه‌های خبری بر زندگی روزانه‌ی ما، و فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی و وابستگی روزافزون ما به آن‌ها، به گرفتار شدن بسیاری از ما در «حباب‌های شناختی» و «اتاق‌های پژواک» منجر شده است. این حباب‌ها و اتاق‌ها چه ویژگی‌ها و چه تفاوت‌هایی دارند؟ چه تأثیراث زیان‌باری بر ما می‌گذارند؟ و چگونه می‌شود از آن‌ها بیرون آمد؟

تا این‌جا فرض کرده و حتی بدیهی پنداشته‌ام که پوپولیست‌ها اشتباه می‌کنند که «مردم واقعی» را از میان همه‌ی ساکنان یک کشور بر می‌گزینند و شهروندان مخالف با پوپولیسم را جزئی از مردم نمی‌شمارند. تنها کافی‌ است که به یادآوریم جورج والاس بی‌وقفه از «آمریکایی‌های واقعی» حرف می‌زد یا دست‌راستی‌ها ادعا می‌کردند که باراک اوباما رئیس‌جمهوری «غیرآمریکایی» یا حتی «ضدآمریکایی» است.

از زمان پیدایش دموکراسی در آمریکا، به مردم وعده داده شده است که با ایجاد فرصت‌هایی برای رقابت ایده‌ها در شرایطی منصفانه و آزاد، از حقیقت و حقانیت حفاظت خواهد شد. شهروندان آمریکایی مدت‌ها است که به این «بازار ایده‌ها» دل بسته‌اند. با این حال، سال گذشته تردیدهایی در این زمینه به وجود آمد که چنین بازاری نمی‌تواند پیوندهای صادقانه‌ای در عصر دوقطبی ما برقرار کند.