خانه‌های خشمگین
نثار محمدی
محله‌ی «منبع آب» (یا کوی منبع آب) در شرق اهواز و در منطقه‌ی هفت شهرداری قرار دارد و یکی از نخستین محلات کارگرنشین و حاشیه‌نشین این شهر است.
راه مارتین لوتر کینگ را باید ادامه داد
ناتان رابینسون
مارتین لوتر کینگ جونیور در سال ۱۹۶۷، یک سال پیش از مرگش، کتاب خود را با عنوان به کدام سو می‌رویم: هرج‌ومرج یا وحدت؟ منتشر کرد، بخشی از ارزش به کدام سو می‌رویم ناشی از این است که متعلق به آن دوره از زندگی کینگ است که او با فراتررفتن از حقوق مدنی دایره‌ی تمرکز خود را به مباحثاتی درباره‌ی نظامی‌گری، استعمار و سرمایه‌داری گسترش داده بود.
«دسگوهاران» و «بلوچ زالبولانی زرُمبِش»؛ گام‌های محکم زنان بلوچ بر زمینی لرزان
مریم فومنی
«ما، زنان بلوچ، خسته از ظلم مذهب، جامعه‌ی مردسالار و حکومت دیکتاتوریِ جمهوری اسلامی به‌پا‌خاسته‌ایم و می‌خواهیم پایانی بر این ظلم و جهالت باشیم و دست در دست هم‌دیگر سرنوشت خویش را تغییر دهیم!»
اقتصاد ایران در سراشیب
همایون معمار
در ده سال گذشته رشد اقتصادی ایران تقریباً صفر بوده است، یعنی چیزی به درآمدِ مردم اضافه نشده است، در حالی که در همین مدت یازده میلیون نفر به جمعیت ایران اضافه شده است. به تعبیر ساده‌تر، سفره‌ای که ۷۴ میلیون نفر در ابتدای سال ۱۳۹۰ دورِ آن نشسته بودند، حالا بیش از ۸۵ میلیون نفر مهمان دارد اما اندازه و میزان غذای روی سفره تغییری نکرده است.
یه آب جوش برای توکا…
توکا نیستانی
وصف کافه شوکا و یارعلی پورمقدم صاحب آن را قبلاً شنیده بودم، از احمدرضا دالوند که با آب‌وتابِ فراوان قصه‌هایی از محبوبیتش بین شوکانشینان را برای مایی که محبوب کسی نبودیم تعریف می‌کرد و از آروین که نقاشی کوچکی برای آویختن به دیوار کافه کشیده بود و از مادرم که به کافه نمی‌رفت اما خبر داشت که مانا عصرهای پنجشنبه‌اش را آنجا می‌گذراند.
«دیگر نه هرگز»: دادخواهی و دموکراسی در آرژانتین
اولیسیس د لا اوردن در گفتگو با سپهر عاطفی
سال گذشته فیلم داستانیِ «آرژانتین ۱۹۸۵» با روایتی جذاب و از زاویه‌ی دیدِ دادستان‌ها، توجه جهانیان را به این محاکمه جلب کرد. اولیسس دلا اوردِن اما امسال با فیلمی مستند به سراغ روایتِ خودِ محاکمه رفته است. محاکمه‌ای که ۹ عضو ارشد حکومت نظامیان را قضاوت می‌کرد و در ۸ ماهی که جریان داشت بیش از ۸۰۰ نفر را برای ارائه‌ی شهادت به دادگاه کشاند.
النجاة فی الکذب
آ. نظام
دروغ می‌گویند. دروغ می‌گویند. دروغ می‌گویند. این خودِ خودِ حقیقت است. دروغ گفتن را سال‌هاست که همه‌ی ما تمرین کرده‌ایم. آنها اما دروغگوهای دروغ‌های بزرگ‌اند و ما کوچک.
فاطمه سیاح؛ اولین استاد زن دانشگاه تهران
پرویز نیکنام
فاطمه سیاح در سال ۱۳۱۷ به‌عنوان اولین زنْ دانشیار دانشگاه تهران شد، «درحالی‌که مخالفت‌های شدید می‌شد که او به مقام دانشیاری نرسد». او اولین کسی بود که ادبیات تطبیقی را در ایران وارد دروس دانشگاهی کرد. او صاحب کرسی «سنجش ادبیات زبان‌های خارجه» در دانشگاه تهران بود و در سال ۱۳۲۲ از سوی «شورای فرهنگ» استاد ادبیات روسی در دانشگاه تهران شد.
از بلوار کشاورز تا ایستگاه راه‌آهن بروکسل
پردیس عظیمی
فراخوان تظاهرات بروکسل را در اینستاگرام می‌بینم و به خانمی که نام کوچک و شماره‌ی تلفنش در پوستر شهر محل زندگی‌ام منتشر شده پیام می‌فرستم. هزینه‌ی رفت‌وبرگشت به بروکسل را که برایش واریز می‌کنم، اسمم را می‌پرسد. چند دقیقه طول می‌کشد تا تصمیم بگیرم که چه نامی را به او اعلام کنم.
زنان در مقاومت مدنی چه نقشی دارند؟
اریکا چنووت
مشارکت زنان در کارزارهای مقاومت مدنی برای موفقیت این کارزارها ضروری است. از زمان جنگ جهانی دوم تا کنون فقط تعداد بسیار کمی از جنبش‌های مقاومت مدنی که زنان در صفِ اول آنها حضور نداشته‌اند، به موفقیت دست یافته‌اند.
کنزابورو اوئه، برنده‌ی نوبل ادبیات: «تولد پسرم به من آموخت که انسان باشم»
شیان کین
کنزابورو اوئه، نویسنده‌ی برجسته‌ی ژاپنی و برنده‌ی نوبل ادبیات، به تازگی در ۸۸ سالگی درگذشت. آثار داستانی و جستارهای او به طیف وسیعی از موضوعات، از نظامی‌گری و خلع سلاح هسته‌ای تا معصومیت و آسیب روانی، می‌پردازد و او در برابر آنچه کاستی‌های کشورش می‌پنداشت به مدافع صریح‌اللهجه‌ی بی‌صدایان تبدیل شد.
احیای مبارزه برای حقوق بشر
گرِت اوانز
این قرن به خوش‌بینان به حقوق بشر روى خوشى نشان نداده است، سال ۲۰۲۲ نیز از این قاعده مستثنی نبود. بسیاری از دستاوردها در پذیرش و حمایت از حقوق جهانی که در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم و پس از جنگ سرد به دست آمده بود، متوقف شده یا از بین رفته است.
بزرگا ناشری که او بود
گلی امامی
آوار انقلاب که بر سرمان فرود آمد چیزی نگذشت که همگی بیکار و خانه‌نشین شدیم. بدون حقوق ماهیانه و نداشتن اندوخته‌ی مالی باید ترفندی می‌اندیشیدیم که درآمدزا باشد. تنها کاری که در آن سررشته داشتیم نشر بود. تصمیم گرفتیم انتشاراتی خصوصی و خانگی به راه بیندازیم. از تعدادی همکاران سابق که برخی هم مانند ما پاکسازی شده بودند، و از جمله ایرج باقرزاده دعوت کردیم با سرمایه‌ی بسیار اندکی با ما در این کار شریک شوند.
چرا ارتش از انقلاب تونس حمایت کرد؟
ریسا بروکز
ساده‌اندیشانه است که فکر کنیم ارتش تونس به‌خاطر پایبندی به اخلاق و اصول حرفه‌ای و «غیرسیاسی»بودن از سرکوب قیام سرباز زد. چیزی که برای فرماندهان ارتش مهم‌تر از اصول حرفه‌ای و اخلاقی بود، تشخیص و تجزیه و تحلیل منافعشان بود.
مسکو، تابستان ۱۹۸۷
سرور کسمایی
در روزهای پایانیِ تابستان ۱۹۸۷، به لطف بورس دانشجویی دولت فرانسه، برای تکمیل تحصیلاتم در زبان و ادبیات روسی با چمدانی پر از کاغذ توالت و کیسه‌ی پلاستیکی به مسکو رسیدم. شهر برای بزرگداشت هفتادمین سالگرد انقلاب اکتبر آماده می‌شد.
ایران در آستانه‌ی انقلاب؟ گفت‌وگو با جک گلدستون
مهراد واعظی‌نژاد
جک گلدستون مورخ انقلاب‌هاست. اول‌بار که برایش نامه نوشتم نمی‌دانستم سه ترجمه از آثارش در همین دوسه سال اخیر در ایران منتشر شده (۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰). سر قرار که می‌رفتم تازه اسمش را به فارسی جست‌وجو کردم و در همان خوش‌وبش پیش از گفت‌وگو پرسیدم: «می‌دانستی؟» گفت: «نه، ولی تعجب نمی‌کنم. رؤیای انقلاب اشتیاق برای فهم انقلاب‌ها را بیشتر می‌کند.»
فراخوان ارتش: ورقِ آخری که دیکتاتور رو می‌کند
آرِل کروآسان، دیوید کین، تانیا اِشِنور
وقتی دیکتاتور به «آخر بازی» می‌رسد، نقش نیروی نظامی حیاتی می‌شود. اگر دیکتاتورها نتوانند در موقعیت «آخر بازی» وفاداری نیروی نظامی را حفظ کنند، می‌بازند. آنچه در وفادار‌ماندن ارتش در این موقعیت بیش از همه مهم است، نحوه‌ی شکل‌گیری و عضوگیری نیروهای نظامی بر معیار تعلق و تعهد به نظام حاکم است
«اصلاح» یا «انقلاب»؛ نگاهی به اختلاف‌نظر میان مارتین لوتر کینگ و ویلیام فاکنر
عرفان ثابتی
در ۵ مارس ۱۹۵۶، ویلیام فاکنر، نویسنده‌ی سفیدپوستِ اهل می‌سی‌سی‌پی در جنوب آمریکا و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات سال ۱۹۴۹، با انتشار نامه‌ای در هفته‌نامه‌ی پرخواننده‌ی لایف، فعالان جنبش حقوق مدنی در آمریکا را به تندروی متهم کرد و از آنها خواست که «مدتی دست نگه دارند» و به سفیدپوستان فرصت دهند تا به ایده‌ی برابریِ حقوقیِ سیاه‌پوستان عادت کنند.
مشروطه‌خواهان در زندان باغشاه
منصوره شجاعی
سید عبدالله انوار، نویسنده و پژوهشگر و فرزند سید یعقوب انوار از روحانیون مشروطه‌خواهی که در زندان باغشاه محبوس شد، دیروز در ۹۸ سالگی درگذشت. به مناسبت درگذشت او این مصاحبه را که حدود دو سال پیش منتشر شده بود بازنشر می‌کنیم. در این گفتگو او از واقعه‌ی دستگیری و زندان پدرش می‌گوید.