«بهشت دسته جمعی» محصول چهار سال کار آتفه چهارمحالیان با کودکان محرومِ دروازه غار است که به داستاننویسی مشغول شدهاند. در این گفت و گو، چهارمحالیان از این کتاب، تجربهی کارش با کودکان و جایگاه کنونی شعر در جامعهی ما میگوید.
گلها و عطرها نقش برجستهای در فرهنگ، ادبیات، و موسیقی در خاورمیانه دارند. این نشانههای بویایی، هم ویژگیهای کشورهای مختلف منطقه را نشان میدهند و هم به یک زبان مشترک برای بیان احساسات خاورمیانهایها مبدل شدهاند. شاعران و ترانهسرایان در خاورمیانه آثار جذابی در این باره خلق کردهاند.
جنگهای خاورمیانه و کشتارها در سوریه و ترکیه زخمهای عمیقی در جسم و جان اهالی این منطقه ایجاد کرده است. دو شاعر برجستهی زن، یکی از کردهای ترکیه و دیگری از عربهای سوریه، بیزاری خود از این ستمها و خونریزیها را در اشعار درخشان خود بازتاب میدهند.
«در من شعر میجوشید و من باز هم دیوانگی کردم. یعنی همهی آدمهای احمق را که دوستم داشتند، گذاشتم کنار. همهی نقشهها و برنامههای عمرانی! به هم ریخت. به قول بچهها، برنامهی تشکیل خانواده! آنچنان کُنفیَکون شد که دیگر محال است تا آخر عمر کسی حاضر شود مرا بگیرد.»
در سنتهای ادبی فارسی و اردو زنان شاعر تحقیر شده، نادیده مانده یا به سرقت ادبی متهم شدهاند. معشوق خیالی مردان غزلسرا هم مذکر بوده یا جنسیت مشخصی نداشته است.
آدونیس در این گفتگو به ارزیابی اوضاع «وخیمِ» جهان عرب، که وضعیت سوریه از نشانههای بارز آن است، میپردازد. راهحل او برای خروج از این وضعیت، کنار گذاشتن چارچوب فکری-عملی مذهبیِ منسوخ و تلاش برای جدا کردن دین از سیاست است.