پیشگامان فرهنگ مدرن در ایران

ایران در یکصد سال اخیر به‌ویژه در نیمه‌ی اول قرن گذشته چهره‌ی تأثیرگذار کم نداشته است. فهرست این چهره‌ها در عرصه‌های مختلف طولانی است. برخی از مردان و زنان پیشرو با پشتکار و علاقه در زمانه‌ی غلبه‌ی سنت، نهادهایی پایه گذاشته و منابعی فرهنگی تولید کردند که نسل جدید هنوز از آنها بهره می‌برد. از مدرسه و دانشگاه و فرهنگنامه گرفته تا دادگستری و رسانه و هواشناسی.

این مجموعه در باره‌ی زنان و مردان دانشوری است که در یک قرن اخیر میدان‌دار پیشرفت جامعه و فرهنگ ایران بودند.

زنان و تغییر قانون

دبیر مجموعه: سحر مرانلو

برابری جنسیتی در پیشگاه قانون یعنی چه؟ چه درس‌هایی از مطالعه‌ی تاریخ تغییر قانون به‌ویژه در حوزه‌ی حقوق زنان می‌توانیم بگیریم؟ مدافعان حقوق زنان چه رویکردهایی را برای اصلاح قوانین تبعیض‌آمیز و جنسیت‌زده به کار گرفته‌اند؟ چه نوع استدلال‌ها و مناظرات حقوقی حول خواست تغییر و اصلاح قانون شکل گرفت؟ مدافعان حقوق زنان چگونه توانستند برخی دولت‌ها را موظف کنند که در مسائلی همچون ازدواج، طلاق، آزار و تجاوز جنسی، خشونت خانگی و حق بر بدن قوانینی برای حمایت از زنان تصویب کنند؟ این قوانین در چه مواردی اجرا می‌شوند و در چه هنگام مجریان قانون از پیروی از آنها سر باز می‌زنند؟ آیا با صرف تغییر قانون می‌توان تبعیض‌ها را زدود؟ این مبحث به بررسی تجربه‌های جهانی زنان و تاریخ حقوقی تغییر قوانین تبعیض‌آمیز می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

جوانان و سیاست

دبیر مجموعه: آصف بیات

آیا جوان بودن و جوانی کردن تبعات سیاسی دارد؟ چرا و چگونه جوانان به عاملان تحول در جهان معاصر و به خصوص خاورمیانه تبدیل شده‌اند؟ شکل‌های بروز مشارکت یا اعتزال سیاسی جوانان در بستری که آسیب‌پذیری، ناامنی و نگرانی موج می‌زند چیست؟ آنان از چه شیوه‌‌های برای ارتباط‌گیری و بیان اعتراضی استفاده می‌کنند؟ حکومت‌های اقتدارگرا از چه تدابیری برای مهار یا بسیج جوانان استفاده می‌کنند؟ جوانان در جامعه‌های در حال گذار و گرفتار بحران‌های سیاسی و اقتصادی چگونه میان امید و سرخوردگی گام بر‌می‌دارند؟ چگونه امکان پیوند خوردن مطالبات منحصر به جوانان با خواست‌های فراگیر اجتماعی به وجود می‌آید؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تحلیل‌های مختلف درباره‌ی اقتصادسیاسی جوانان و تجربه‌های متنوع سیاست‌ورزی آنان می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

اقتصاد ایران

اقتصاد ایران تقریباً در تمام عرصه‌ها‌ با بحران مواجه است. درآمدهای نفتیِ کشور به علت تحریمها به حداقل رسیده و کفاف هزینهها را نمیدهد. دولت برای تأمین مخارجِ خود به چاپِ پول روی آورده و همین رشد نقدینگی به یکی از مهمترین عوامل تورم و گرانی تبدیل شده است. سرمایه‌گذاری بهشدت کاهش یافته، صندوقهای بازنشستگی ورشکسته شده‌اند، بازار ارز و طلا، مسکن، مواد غذایی، خودرو و تقریباً همه‌ی کالاهای مصرفی دچار تلاطم شدید شده است، و قیمت‌ها روزبهروز افزایش می‌یابد.

در این مجموعهگزارش‌ها با تکیه بر آمار و ارقام به علل بروز این بحران می‌پردازیم.

جنگ، از دریچه‌ی نگاه مردم

۳۵ سال پس از پایان جنگِ هشت‌ساله با عراق، بسیاری از ایرانیان همچنان درگیر تبعات و زخم‌‌های آن هستند. تجربه‌ای که اغلب در روایت‌های رسمی و حکومتی نادیده گرفته شده یا وارونه بازنمایی می‌شود. در این مجموعه تلاش شده است تا از دریچه‌ی سینما، ادبیات، مردم‌شناسی و کودکانی که زندگی‌شان به جنگ گره خورده است، این جنگ را از نگاه مردم مرور کنیم.

درس‌گفتارهای عباس امانت درباره‌ی تاریخ ایران

در این سلسله درس‌گفتارها، عباس امانت، استاد بازنشسته‌ی تاریخ در دانشگاه ییل، درباره ساختارهایی در تاریخ ایران صحبت می‌کند که به باور او از قرن‌ها پیش تا امروز پایدار مانده و زندگی ایرانیان را شکل داده است.

زنان پیشرو در فرهنگ مدرن ایران

این مجموعه درباره‌ی زنان پیشرو و توانای ایرانی‌ست که در یک قرن گذشته میدان‌دار پیشرفت جامعه و فرهنگ ایران بودند و مردم ایران امروز هم از ثمرات همت آنان بهره‌مندند.

گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های فارسی

در این مجموعه، گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های زبان فارسی، از چند نسل از روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایران را گرد آورده‌ایم. این گزارش‌ها هریک به‌خودی‌خود ناب و خواندنی است و در کنار هم، نموداری از اینکه گزارش‌نویسی در صد سال گذشته، چه مسیری را در مطبوعات ایران پیموده است. البته گزارش‌نویسی در زبان فارسی سابقه‌ای تاریخی و بسیار طولانی دارد و مثلاً بخش‌هایی از تاریخ بیهقی و چهار مقاله‌ی عروضی بعد از حدود هزار سال، هنوز از بهترین گزارش‌های زبان فارسی به شمار می‌آیند. پاره‌هایی از این دو کتاب هم در بین گزارش‌های این مجموعه آمده است. و همچنین چند نمونه گزارشِ ترجمه از زبان‌های دیگر که انتشارشان در ایران به‌سهم خود بر غنای گزارش‌نویسیِ فارسی افزوده است.