دانشکده

دانشکده تحریریه‌ی مستقلی است که با همکاری آسو به انتشار پژوهش‌های دانشگاهی در حیطه‌ی علوم اجتماعی و انسانی می‌پردازد. دانشکده می‌کوشد منتخبی از منابع پژوهشی‌ را گرد آورد که به‌روزند، کمتر در فضای فارسی‌زبان شناخته شده‌اند و  می‌توانند به شناخت مسایل اجتماعی امروزِ ایران کمک کنند. دانشکده به‌جای ترجمه‌ی کامل متون دانشگاهی که معمولاً طولانی و پیچیده نوشته شده، جان کلام نویسندگانِ آنها را در مقاله‌ای کوتاه و ساده توضیح می‌دهد.

فمینیسم و دولت

دبیر مجموعه: نازنین شاه‌رکنی

تلاش و مبارزه برای بهبود وضع حقوقی و سیاسی زنان خواه ناخواه اغلب در داخل مرزهای دولتی رخ می‌دهد. خیلی وقت‌ها نابرابری‌هایی که فمینیست‌ها با آن مبارزه می‌کنند حاصل عملکرد همین دولت‌هاست. فمینیست‌ها با دولت‌ها چه باید بکنند؟ آیا باید به دنبال کمک گرفتن از آنها باشند؟ باید سعی کنند نادیده‌شان بگیرند و انرژی‌شان را صرف تقویت جامعه‌ی مدنی و توانمندسازی زنان کنند؟ آیا کار با دولت به معنای در خدمت دولت بودن است؟ این مبحث که به کوشش نازنین شاه‌رکنی تنظیم شده به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف فمینیست‌ها در ترسیم روابط با دولت‌ها می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

جنبش و دموکراسی

دبیر مجموعه: محمدعلی کدیور

بسیاری از جنبش‌های سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان برای نیل به دموکراسی تلاش کرده‌اند. چه مؤلفه‌هایی امکان موفقیت حرکت‌های مدنی را بیشتر می‌کند؟ چطور می‌شود کارآمدی جنبش‌ها و تشکل‌های مدنی را تقویت کرد؟ وظایف رهبری جنبشی در تشکل‌های مدنی چیست؟ این تشکل‌ها چطور می‌توانند توان طراحی و تطبیق راهبردی در شرایط متغیر سیاسی و اجتماعی داشته باشند؟ چه ظرفیت‌هایی برای فعال کردن اعضا وجود دارد؟ چگونه می‌شود دامنه‌ی حامیان را با وجود اختلاف سلیقه و عقیده بیشتر کرد؟ اقشار مختلف اجتماعی هر کدام چه نقشی در روند گذار به دموکراسی دارند؟ و اصلا چه نوع کنش‌های جمعی و در چه زمینه‌هایی احتمال موفقیت بیش‌تری دارند؟ این مبحث به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف جنبش‌های دموکراسی‌خواه و شیوه‌هایشان برای سازماندهی، ائتلاف‌سازی و اعتراض می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

عراق: جنگ و حافظه

دبیر مجموعه: حوراء الحسن

چه بر مردم عراق در خلال جنگ هشت‌ساله با ایران گذشت؟ این جنگ چه جایگاهی در حافظه‌ی جمعی عراقی‌ها دارد و چگونه به یاد آورده می‌شود؟ روشنفکران عراقی چقدر در تولید پروپاگاندای دولتی مشارکت کردند و نقش خود را چگونه ارزیابی می‌کنند؟ وضعیت زنان عراقی دچار چه تحولاتی شد؟ کیفیت آثاری که تحت نظارت دولت بعث در زمینه‌ی جنگ پدید آمد چگونه بود؟ در این آثار مفاهیمی نظیر شهادت، ایثار، مهر میهن، وظیفه‌ی شرعی و «دشمن» چگونه ساخته و پرداخته شدند؟ آیا راه‌هایی برای مقاومت در برابر ادبیات غالب حکومتی وجود داشت؟ تجربه‌ی انسانی از جنگ در آن‌سوی مرزها چگونه بود؟ این مبحث به بر برخی از مهم‌ترین آثار پژوهشی درباره‌ی تجربه‌ی جنگ در عراق زیر سلطه‌ی صدام حسین می‌پردازد، روایت‌هایی که شاید برای خواننده‌‌ای که با یک‌سوی ماجرا آشنا بوده شگفت‌انگیز باشد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

جامعه و سلامت روان

دبیر مجموعه: ارکیده بهروزان

آیا می‌شود اضطراب و افسردگی را بدون درک مسائلی چون فقر، سرکوب سیاسی، نژادپرستی یا زن‌ستیزی مداوا کرد؟ بیماری‌انگاری رنج‌ها و معضلات شایع روانی به سود جامعه است یا به سود نظام حاکم؟ تجربه‌ی مواجهه با بحران‌هایی نظیر استبداد، استعمار، جنگ و آوارگی، و فشار اقتصادی چه آثاری بر سلامت روان می‌گذارد؟ تروماهای فردی و اجتماعی ناشی از فعل و انفعالات بیولوژیک هستند یا حاصل سیاست‌های حکومت‌ها؟ آیا برای ارزیابی سلامت روانی فرمولی استاندارد وجود دارد؟ برای درمان باید به ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی توجه کرد یا به عارضه‌های بالینی و زیست‌شناختی؟ نقطه‌ی تعادل کجاست؟ چگونه می‌توان رویکردی به سلامت روان داشت که هم به واقعیت زیسته‌ی رنج فرد بپردازد و هم به علایم زیست‌شناختی بدن؟ این مبحث به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف درباره‌ی سلامت روان در جامعه‌‌ی گرفتار گسست و بحران می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

نیروهای مسلح و اعتراضات مردمی

دبیر مجموعه: رؤیا ایزدی

حاکمان اقتدارگرا در مواجهه با قیام‌های مردمی از نیروی نظامی به‌ عنوان ابزار سرکوب استفاده می‌کنند. نظامیان در چنین مواقعی گزینه‌های مختلفی دارند: یا کنار بایستند، یا از جنبش مردمی حمایت کنند، یا کودتا کنند، و یا اطاعت امر کنند و قیام را سرکوب کنند. در این مواقع نظامیان بر اساس چه منطق و محاسباتی تصمیم می‌گیرند؟ چه عواملی ممکن است منجر به سرپیچی نیروهای نظامی از سرکوب شود؟ در چه شرایطی نظامیان ممکن است بی‌طرف در پادگان‌ها بمانند و یا حتی به مردم بپیوندند؟ مسالمت‌ یا خشونت‌آمیز بودن جنبش‌ها چه تاثیری در رفتار نظامیان دارد؟ سلسه‌مراتب درونی، انسجام و فرهنگ سازمانی و چارچوب روابط نیروهای سیاسی چه نقشی ایفا می‌کنند؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تجربه‌های مختلف درباره‌ی واکنش نیروهای مسلح به اعتراضات گسترده‌ی مردمی می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

 

نظامیان و اقتصاد

دبیران مجموعه: علیرضا اشراقی و رؤیا ایزدی

نیروی نظامی در مقام بازیگر اقتصادی پدیده‌‌ای غریب اما رایج در بسیاری از کشورهای جهان است.  چه عوامل و شرایطی امکان حضور نظامیان در اقتصاد را فراهم می‌کنند؟ چرا دولت‌ها و نخبگان سیاسی غیرنظامی به آنها اجازه‌ی ورود به اقتصاد می‌دهند؟ کسب‌و کارهای نظامیان چه تاثیری بر ساختارها و فرآیندهای سیاسی و حکمرانی کشور و همچنین بافت اجتماعی دارد؟ انگیزه‌های تجاری چگونه می‌تواند به رفتار نظامیان در بزنگاه‌های تاریخی در مواجهه با ملت و دولت شکل دهد؟ چگونه می‌توان پای نیروهای نظامی را اقتصاد بیرون کشید و فرآیندی مسالمت‌آمیز برای خلع ید اقتصادی آنان طراحی کرد؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تحلیل‌های مختلف درباره‌ی انواع حضور نظامیان در اقتصاد و همچنین تجربه‌های متنوع کشورهای جهان در این زمینه می‌پردازد.

جوانان و سیاست

دبیر مجموعه: آصف بیات

آیا جوان بودن و جوانی کردن تبعات سیاسی دارد؟ چرا و چگونه جوانان به عاملان تحول در جهان معاصر و به خصوص خاورمیانه تبدیل شده‌اند؟ شکل‌های بروز مشارکت یا اعتزال سیاسی جوانان در بستری که آسیب‌پذیری، ناامنی و نگرانی موج می‌زند چیست؟ آنان از چه شیوه‌‌های برای ارتباط‌گیری و بیان اعتراضی استفاده می‌کنند؟ حکومت‌های اقتدارگرا از چه تدابیری برای مهار یا بسیج جوانان استفاده می‌کنند؟ جوانان در جامعه‌های در حال گذار و گرفتار بحران‌های سیاسی و اقتصادی چگونه میان امید و سرخوردگی گام بر‌می‌دارند؟ چگونه امکان پیوند خوردن مطالبات منحصر به جوانان با خواست‌های فراگیر اجتماعی به وجود می‌آید؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تحلیل‌های مختلف درباره‌ی اقتصادسیاسی جوانان و تجربه‌های متنوع سیاست‌ورزی آنان می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.

انتخابات در نظام‌های اقتدارگرا

دبیر مجموعه: امیرحسین مهدوی

تکلیف شهروندان با مشارکت سیاسی در دموکراسی‌های ریشه‌دار و استبدادهای سنتی تقریبا روشن است: در دسته‌ی اول مُقدِّرات ملی عمدتا به وسیله‌ی نهادهای نمایندگی تعیین می‌شوند و در گروه دوم هیچ امکانی برای گردش قدرت از طریق خواست عمومی وجود ندارد. اما موضوع برای شهروندان نظام‌های سیاسی ترکیبی، موسوم به نظام‌های هیبریدی، پیچیده‌تر است: نظام‌هایی اقتدارگرا که ظواهری از مردم‌سالاری را به نمایش می‌گذارند. مشارکت سیاسی در چنین ساختاری چه ویژگی‌هایی دارد؟ حاکمان اقتدارگرا با چه انگیزه‌ای به نهادهای دموکراتیک مجال حضور می‌دهند؟ با چه محاسباتی حاضر به برگزاری انتخابات می‌شوند؟ چاره‌ی نیروهای دموکراسی‌خواه در چنین نظام‌هایی چیست؟ آیا تعقیب سیاست بهبودخواهی حداقلی‌ و گام‌به‌گام در چارچوب انتخابات جواب می‌دهد؟ این مبحث به تجربه‌های جهانی و پژوهش‌های مختلف درباره‌ی شیوه‌های سیاست‌ورزی در نظام‌های اقتدارگرای انتخاباتی می‌پردازد.

مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.