از کرانههای ارس
از کرانههای ارس مجموعه عکسهایی است متعلق به نیم قرن پیش، از روستاهای دور افتادهی آذربایجان، که اخیراً در تهران به نمایش درآمده است.
این عکسها را حبیب فرشباف، معلم و شاعر ترکزبان در دههی چهل گرفته است، وقتی در روستاهای آذربایجان معلم بود. در تیرماه سال ۱۳۴۲ در سن ۱۹ سالگی پس از گرفتن دیپلم طبیعی به عنوان معلم سپاه دانش به روستاهای منطقهی قرهداغ آذربایجان رفت و بیش از ده سال در آنجا ماندگار شد. در آن زمان بیش از نیمی از روستاهای این منطقه معلم نداشتند، جادهها ماشینرو نبودند و برای رسیدن به روستاهای دورافتاده باید مسیر چندساعتهای را پای پیاده یا با قاطر طی میکردند.
خودش میگوید: «یکی از خانههای روستا را کرایه کرده بودیم. هر دانشآموز با خودش یک پیت حلبی برای نشستن میآورد. از بقال روستا، مقداری مقوای بستهبندی خرما و مانند آن گرفتیم و زدیم به دیوار. با زغال چوب روی این مقواها مینوشتیم. بعد از یک سال، با بچهها رفتیم و از مدرسهی تعطیل شدهی یکی از دهات همسایه، میز و نیمکت آوردیم. هر روستایی که میرفتم، مدرسهاش را درست میکردم و راه میانداختم و بعد نوبت روستایی دیگر میرسید.»
حبیب فرشباف در دههی چهل، معلمی پیشرو در روشهای آموزشی بوده است. داوطلبانه روستاهای دورافتاده را برای خدمت معلمی برمیگزیده، سیستم آموزش مشارکتی را در کلاسهای خود پیاده میکرده و دانشآموزانش را به گردش علمی میبرده است.
او میگوید: «... من هم پرورشیافتهی خانوادهای زحمتکش و جامعهای سنتی بودم که بار احساسات عاطفیاش بر تفکرش میچربید. در دههی ۳۰ وقتی در دبیرستان درس میخواندیم، تکهکلام معلمهایمان این بود که هرچه میکشیم از بیسوادی میکشیم. از همان دوران بود که تصمیم گرفتم معلم بشوم و به روستاها بروم. برای همین با عشقی سرشار به انسانهای زحمتکش در سال ۱۳۴۲ عازم روستاهای آذربایجان شدم و این عکسها حاصل بهترین ایام زندگیام و تبلور آمال و آرزوهایم هستند.»
این مجموعه به همت آژانس عکس ایران ایمیجز، و روشن نوروزی در گالری دنا در تهران به نمایش گذاشته شده است.