پس از کشته‌شدن ژینا امینی و اعتراضاتی که با شعار «زن، زندگی، آزادی» در ایران شعله‌ور شد، صدای زنان بلوچ، بلندتر از همیشه شنیده می‌شود، صدایی رسا و قاطع از سوی خودِ این زنان.

بیش از صد روز از اعتراضات در ایران گذشته است. نسل دهه‌ی هشتاد، معروف به نسل z حضور پررنگی در این اعتراضات دارد؛ نسلی که پیش از این، به‌رغم تفاوت‌هایش، از سوی جامعه و حکومت جدی گرفته نمی‌شد. در یک دهه‌ی گذشته بارها نشانه‌هایی از متفاوت‌بودن این نسل بروز کرده است.

حرکات اعتراضی یکی از مسیرهای اصلی گذر به دموکراسی بوده‌اند. در این نوشتار با تکیه بر پژوهش دو سیاست‌شناس، نَم‌کیو کیم و اَلکس کروگر، به تشریح چهار شیوه‌ای می‌پردازیم که از طریق آن‌ها حرکات اعتراضی منجر به گذار به دموکراسی می‌شوند.

برای آگاهی از دیدگاه کودکان و روایت‌هایشان از اعتراضات سراسری در ایران به سراغ نقاشی‌ها و نامه‌های شماری از آنها رفته‌ام و با بعضی از مادران و معلم‌های کودکان خردسال مصاحبه کرده‌ام.

مهناز محمدی، کارگردانی است که سال‌ها در جنبش زنان ایران فعال بوده است. او در دو دهه‌ی اخیر بارها به علت فعالیت‌هایش در جنبش زنان، شرکت در تجمعات اعتراضی، انعکاس رسانه‌ایِ اعتراضات و ساختن فیلم‌های مستند بازداشت و به حبس محکوم شده است. مهناز محمدی در گفتگو با آسو از نقش همه‌گیری کرونا در شعله‌ور شدن آتش اعتراضات سراسری اخیر در ایران می‌گوید.

سازمان‌های حقوق بشری از بازداشت بیش از ده‌ هزار نفر در اعتراضات سراسری اخیر در ایران خبر داده‌اند. نام و مشخصات ۱۶۰۰ نفر از آنها تا به امروز توسط «کمیته‌ی پیگیریِ بازداشتی‌ها» ثبت ‌شده است که ۴۳۱ از آنها زن بوده‌اند. با وجود این‌، هنوز تعداد زیادی از دستگیرشدگان احراز هویت نشده‌اند و کسی از نهاد دستگیرکننده یا محل نگه‌داری آنها خبر ندارد.