در سخن گفتن از زبان مادری ما نه از یک زبان مادری که از زبان‌های مادری است که سخن می‌گوییم. در تعریف خود این زبان می‌توان گفت که زبان مادری زبانی است در «زبان». به سخن دیگر، زبان مادری زبانِ زبان است. این معنا را بیشتر بشکافیم …
هویت ملی چیست و چه نسبتی با فرهنگ، ناسیونالیسم و مفهوم مدرنِ شهروندی دارد؟ چه شاخصه‌هایی باید باشد تا به لحاظ حقوقی یا از نظر فرهنگی و تاریخی بتوانیم به یک نفر بگوییم ایرانی است؟ در ادامه‌ی گفت‌وگو با دکتر تورج اتابکی، این پرسش‌ها را با او در میان گذاشته‌ایم.
در این گفتگو با دکتر کاظم کردوانی، به بحثِ هویت، و مؤ‌لفه‌های هویت ایرانی پرداخته‌ایم. دکتر کردوانی جامعه شناس و دبیر سابق کانون نویسندگان ایران، و از رهبران پیشین کنفدراسیون دانشجویان است، و نوشته‌های پرشماری درباره‌ی مباحث فرهنگی-سیاسی ایران دارد.
اتاق مکتوب، از قدیمی‌ترین آثار پرستو فروهر، هنرمند هنرهای تجسمی است که در شهرهای مختلف دنیا از استرالیا و آمریکا تا شهرهای کوچک و بزرگ اروپا اجرا شده است. این اثر که از نوشتن خط فارسی/عربی روی دیوارها، زمین، و گاهی سقف مکان برگذاری پدید می‌آید، شاید بیش از هر چیز به خاطره‌ی زبان مادری در ذهن مهاجر اشاره می‌کند. در آخرین روزهای این چیدمان در فرانکفورت از پرستو فروهر درباره‌ی این کار هنری پرسیدم.
بنا بر روایت‌هایی که در گفتگوهای افلاطونی وجود دارد، سقراط زندگی خود را وقف طرح پرسش کرده بود و آماده بود برای دفاع از زندگی بر مبنای کاوش فلسفی، که با روش طرح پرسش انجام می‌شد جان خود را فدا کند. اما پرسش چیست؟ چرا تاکنون تحلیل‌های زبان‌شناختی و بررسی‌های فلسفی پاسخ جامعی ارائه نکرده‌اند؟
هر گروهی در برابر زوال زبان خود مقاومت نخواهد کرد و هر جنبش زبانی لزوماً به یک حرکت سیاسی و به جدایی‌طلبی، درگیری‌های قومی و جنگ داخلی منجر نخواهد شد. اما از کامرون تا کاتالونیا، و از هنگ‌کنگ تا اوکراین، سیاست زبان بیش از هر زمان دیگری در حال گسترش است.
دورانِ ما دوران دلهره و تشویش است ــ نوعی اضطرابِ وجودی و فرسودگیِ ذهنی در زندگیِ روزمره به چشم می‌خورد، نوعی سردرگمیِ بی‌سابقه که هنوز چندان حاضر به اذعان به آن یا قادر به درکش نیستیم.
سلماز شایلان در ایران و ایتالیا در رشته‌ی هنر تحصیل کرده و درباره‌ی نقوش سوزن‌دوزی‌های مناطق مختلف ایران و افغانستان مطالعه می‌کند. او می‌گوید که در پس بسیاری از سنت‌ها و هنرهای زیبای ترکمن‌ها، رنج زنان نهفته است و هنر، تنها زبان و سلاح مبارزه‌‌ی زنانِ ترکمن است.