چه می‌شود اگر شادی به معنای درک فراز و نشیب زندگی باشد، به معنای این باشد که حالت منفی بودن برای زندگی انسانی، و از قضای روزگار، برای شادی ضروری است؟ چه می‌شود اگر رفتارمان را بار دیگر شرطی کنیم: نه برای خواستن بلکه برای خرسند بودن از تمامی احساسات؟

چگونه «مذهب رسمی» به عنوان هویت ایرانی، به قانون اساسی در دوران مشروطه، وارد شد در حالی‌که مفاد آن قانون با نگاه به قوانین اروپایی و با هدف ایجاد جامعه‌ای دموکراتیک نوشته شده بود؟ آیا مذهب رسمی مبنایی‌ست برای اعطای امتیاز بیشتر به پیروان آن مذهب و یا حذف و نفی حقوق دیگران؟ آیا حکومتی با قبول اصل «مذهب رسمی»، می‌تواند خود را ملزم به بنای «حکومت دینی» نداند؟

قطع دسترسی به اینترنت جهانی در پی اعتراضات سراسری در ایران و چراغ‌های خاموش کاربران ساکن ایران برای روزهای متوالی، باعث نگرانی جدی فعالان حقوق‌بشر و حقوق دیجیتال شد و موضوع اینترنت در ایران را به یکی از موضوعات اصلی اجلاس جهانی راهبردی اینترنت در برلین تبدیل کرد. در حاشیه‌ی این نشست با کاوه آذرهوش، محقق سیاست اینترنتی گفتگو کردیم و از او پرسیدیم اهمیت اینترنت در چیست؟ نسبتش با حقوق‌بشر چیست؟ دولت‌های اقتدارگرا چطور اینترنت را کنترل می‌کنند و آینده‌ی اینترنت در ایران چه خواهد شد؟

 

زرتشت قبل از محمد، قبل از عیسی و قبل از بودا می‌زیست. ۳۵۰۰ سال پیش، در ایرانِ عصر برنز، او بینشی درباره‌ی خدای برتر واحد داشت. هزار سال بعد، دین زرتشت، نخستین دین یکتاپرست بزرگ جهان، به دین رسمی امپراتوری قدرتمند ایران تبدیل شد و میلیون‌ها پیرو به زیارت آتشکده‌های آن می‌رفتند. هزار سال پس از آن، امپراتوری سقوط کرد، پیروان زرتشت سرکوب و به دین جدید فاتحان سرزمین‌شان، یعنی اسلام، در‌آورده شدند.

دکتر آرزو اوزتورکمِن، مدرس تاریخ شفاهی در دانشگاه بُغازیچی در استانبول، با لحنی سرزنش‌آمیز می‌گوید: «پیش از هر چیز باید بر سر یک امر توافق کنیم: این‌ها سریال‌های آبکی نیستند. ما با این حرف به شدت مخالف‌ایم.» مجموعه‌های تلویزیونی ترکی با سریال‌های آبکی، سریال‌های آمریکای لاتینی یا نمایش‌های‌ تاریخی فرق دارند. به نظر اوزتورکمن، این مجموعه‌های تلویزیونی، که به «دیزی» شهرت دارند، «مجموعه‌های دنباله‌دار»ی هستند که سبک روایی، صحنه‌آرایی و موسیقی منحصربه‌فردی دارند. و خیلی خیلی پرطرفدارند.

از نیمه‌ی دهه‌‌ی ۸۰ به بعد، جامعه‌ی مدنی از یک سو آماج تهدید، توقیف و قطع حمایت‌های دولتی بود و به نظر می‌رسید که در سراشیبی سقوط قرار دارد اما از سوی دیگر، بخش‌هایی از آن به ویژه در حوزه‌ی زنان، پرجنب و جوش‌ترین دوره‌ی فعالیت‌شان را در دوران چهار ساله‌ی ۸۴ تا ۸۸ و در همان شرایط تشدید سرکوب‌ها تجربه کردند.

بان کی‌مون، دبیرکل پیشین سازمان ملل متحد، گفته بود که جنگ سوریه، «بزرگ‌ترین فاجعه‌ی بشریِ» دوران ماست. وعد الخطیب بیشتر سال‌های این وحشت سوریه را در بطن ماجرا در شهر حلب زیست.

در سال ۱۹۳۰، یک سال پس از شروع رکود اقتصادی، جان مینارد کینز تصمیم گرفت تا در مورد امکانات اقتصادی برای نوه‌هایش بنویسد. به رغم اندوه فراگیر ناشی از فروپاشی نظم اقتصادی جهانی، این اقتصاددان بریتانیایی خوش‌بین باقی ماند، و اعلام کرد «رکود اقتصادی حاکم بر جهان... ما را از دیدن واقعیت‌های آشکار باز داشته است». او در جستار خود پیش‌بینی می‌کند که تا صد سال دیگر، برای مثال تا سال ۲۰۳۰، جامعه آن‌قدر پیشرفت کند که آدم‌ها به ندرت محتاج کار باشند.

ویل دورانت در کتابش لذات فلسفه از شکست‌های عشقی و ناکامی مردان اندیشه در برابر زنان می‌گوید، از ناکامی شوپنهاور در برابر مادرش و نیز این‌که معشوقه‌ی زیبای ونیزی‌اش او را ترک کرد و عنوان لرد بایرون و صباحت منظرش را بر او ترجیح داد. او از دیگر فیلسوفانِ زن‌ستیز روایت‌های مشابه کرده است و نتیجه گرفته است که زن‌ستیزی آن‌ها در آثارشان ناله‌ها‌ و فریادهای جنگجویان شکست‌خورده‌ای بیش نیست که این گونه انتقام می‌گیرند! قهرمانان اندیشه‌ای که در پای زیبایی به خاک افتاده‌اند.

از مادران میدان مایو در آرژانتین، مادران ناپدیدشدگان در شیلی، مادران میدان تیان آنمن در چین تا مادران شنبه در ترکیه و مادران خاوران در ایران، انگار صدای مادران تنها صدایی بوده است که بالاتر از هر خشونت و زندان و مجازاتی، تا لحظه‌ی مرگ آنان افشاگر جنایت باقی مانده است.

حمله‌ی لفظی به حقوق زنان و اقلیت‌های جنسی بخش انفکاک‌ناپذیری از خیزش ملی‌گرایی و اقتدارگرایی پوپولیستی است. سانسور حکومتی و کنترل هنر و ادبیات مؤلفه‌های جدایی‌ناپذیر نفرت و تبعیض علیه اقلیت‌های جنسی، مهاجران و روشنفکران هستند.

بنا به گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل، حدود ۴.۳ میلیون ونزوئلایی از این کشور گریخته‌اند. بسیاری از آن‌ها به کشورهای همسایه از جمله اکوادور یا کلمبیا مهاجرت کرده‌اند. اما در یک چرخش غیر‌منتظره‌ی تاریخی، یهودیان ونزوئلا سعی کرده‌اند از فرصت زودگذری که دولت اسپانیا برایشان فراهم آورده برای مهاجرت به آن کشور استفاده کنند، کشوری که تا کنون درباره‌اش چیزی نمی‌دانسته‌اند.

یک فرد راست‌گرای معمولی (مثل من) این احساس را دارد که به چیزی که به او به ارث رسیده است تعلق دارد: به یک ملت، به یک دین، به عادات و رسوم، و به یک خانواده. این‌ها حوزه‌ی عشق ورزیدن هستند. اما چپ ویژگی‌های متفاوتی دارد. چپ هویت خود را با تعلق توضیح نمی‌دهد بلکه با تجاربی توضیح می‌دهد که آزادی را افزایش می‌دهد و حقوقی برابر به همه عطا می‌کند.