تا روز بیستم فروردین امسال نزدیک به ۴۳ درصد ایرانی‌ها به اظهار خودشان به هم‌وطنان سیل‌زده‌شان کمک کرده‌ بودند. این نتایج نظرسنجی‌‌ای است که ایسپا در سراسر کشور انجام داد. بیش از ۱۷ درصد از کسانی که هنوز کاری نکرده‌ بودند هم گفتند که طی روزهای آینده کمک خواهند کرد. این ارقام مایه‌ی مباهات و افتخار است یا اسباب شرمساری و نگرانی؟ اصولاً ایرانی‌ها کجای جغرافیای سخاوت و اعانت ایستاده‌اند؟ آیا تغییری در رفتار خیرخواهانه‌‌ی مردم رخ داده است؟

«ما دیگر به عقب برنمی‌گردیم! من دیگر آن کامله‌ی هجده ساله نیستم که سه چادری را کهنه کنم و تمام قوانین را که ازطرف طالبان وضع شود بپذیرم.» این‌ها «خط سرخ» کامله صدیقی، یکی از زنان افغانستان است. زنانی که این روزها با اعلام خطوط سرخ‌شان، خواهان حفظ دستاوردهای‌شان در دو دهه‌ی گذشته و سهیم شدن در مذاکرات صلح با طالبان هستند.

پارسال وقتی سِهام بن سِدرین، رئیس «کمیسیون حقیقت و کرامتِ» تونس، برای سخنرانی به مجلس رفت، هیاهوی نمایندگان مانع از شنیدن صدایش شد. سیاستمداران روی میزهای چوبی می‌کوبیدند و فریاد می‌زدند؛ برخی ایستاده بودند و با انگشت به او اشاره می‌کردند و اتهام می‌زدند. وقتی سروصدا بیشتر شد، بن سدرین مجلس را ترک کرد. نمایندگان کف زدند و هورا کشیدند.

به‌تازگی عروسک باربی شصت ساله شد، پناهندگیِ جولیان آسانژ بعد از هفت سال لغو و او بازداشت شد و در نهایت سپاه پاسداران از سوی کاخ سفید به فهرست سازمان‌های تروریستی افزوده شد. هر سه مسئله را می‌توان در چارچوب جهانی‌شدن بررسی کرد. به سراغ دکتر «آرام حسامی»، استاد فلسفه و علوم سیاسی در کالج مونتگمری در ایالت مریلند آمریکا رفتیم و با او درباره‌ی جهانی‌شدن، مقاومت در برابر جهانی‌سازی و فرصت‌ها و موانع پیش رو گفت‌وگو کردیم.

در شب انتخابات ریاست جمهوریِ اوکراین، ولادیمیر پوتین گوشیِ تلفن را بر نداشت تا به برنده‌ تبریک بگوید. تا کنون هم چنین کاری نکرده است. پوتین در حالت انتظار به سر می‌برد. شاید به این علت که نمی‌تواند مثل اوکراین در کشورِ خودش انتخاباتی آزاد و منصفانه و با حضور نامزدهای گوناگون برگزار کند و به انتقال دموکراتیک قدرت رضایت دهد.

اوائل دهه‌ی هفتاد شمسی و در جدال میان ادبیات جدی و ادبیات رسمی که از سوی حکومت تبلیغ می‌شد ادبیات سومی زاده شد که با یک تیر دو نشان زد. عام و خاص را مخاطب خود کرد و توانست به فروش بالایی برسد. بامداد خمار با این شگرد آغازگر نوعی از ادبیات عامه‌پسند شد که محصول پیوند ادبیات خاص و ادبیات عام بود و بعدها از آن به عنوان «ادبیات میانه» یاد شد.

در روزهای پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی توسط آمریکا، سر و کله‌ی زن مرموزی در مطبوعات پیدا شد. روزنامه‌ها به مردم گفتند که یک «تبعیدیِ رایش سوم» یا به تعبیر معنی‌دارتری، یک «زن یهودی فراری» اسرار هسته‌ایِ لازم برای استفاده‌ی نظامی از اورانیوم را ربوده و از آلمان نازی گریخته است. دکتر لیز مایتنِر، فیزیک‌دان هسته‌ای، یک‌شبه به شهرتی زودگذر دست یافت و مطبوعات از او با عناوینی همچون «مادر یهودی بمب اتم» و «دانشمند پناهنده‌ی قهرمانی» یاد کردند که مانع از دستیابی نازی‌ها به سلاح هسته‌ای شد.

هیئت داوران «جایزه‌ی بین‌المللی ادبیات عرب»، جایزه‌ی کتاب برگزیده‌ی سال ۲۰۱۹ را به نامه‌ی شب، تازه‌ترین کتاب هدی برکات، نویسنده‌ی نام‌آشنای لبنانی اهدا کرد. برکات حالا از معدود نویسندگان جهان عرب است که تمام آثارش به زبان انگلیسی ترجمه شده و تمام جوایز مهم ادبی جهان عرب را برده است.

آیا تا کنون در موقعیتی بوده‌اید که وقتی تصور می‌کردید تنها هستید، شنیدنِ ناگهانیِ صدای کسی شما را غافل‌گیر کرده باشد؟ در چنین حالتی حتی وقتی آن شخص به خاطر غافل‌گیر کردنِ شما، عذر خواهی می‌کند، تپش شدید قلب شما ادامه می‌یابد. شما از این تأثر درونیِ خود آگاهی دارید. اما این آگاهی چه نوع تجربه‌ای است و درباره‌ی رابطه‌ی میان قلب و مغز به ما چه می‌آموزد؟

وقتی هواپیما فرودگاه کابل را ترک کرد و در آسمان اوج گرفت، هول و هراس، و به‌ویژه ترسم از سفری طولانی و نامعلوم، افزایش یافت. از این که خانواده، دوستان و کشورم را ترک می‌کردم اندوهگین بودم. گمان می‌کردم که پس از رسیدن به کشوری امن در مدتی کمتر از سه ماه می‌توانم شغل روزنامه‌نگاری را از سر بگیرم. اما متأسفانه این طور نشد.

در سپتامبر ۱۹۱۶، واسیلی مک‌لاکُف، سیاستمدار لیبرال، روسیه را با اتومبیلی مقایسه ‌کرد که راننده‌اش دیوانه است. مسافران می‌دانند که با خطر مرگ روبرو هستند اما از ترس تصادف کسی جرئت ندارد که فرمان اتومبیل را از دست راننده بگیرد. می‌توان گفت که انقلاب فوریه‌ی ۱۹۱۷، سرانجام، کوششی نافرجام برای به دست گرفتن فرمان اتومبیل بود.

با اینکه عادل بودن برای همه‌ی ما در زندگی‌های شخصی‌مان اهمیت دارد، وقتی کسانی را در نظر می‌گیریم که در موقعیت قدرت هستند، این فضیلت اهمیت بسیار بیشتری می‌یابد. ما به رهبرانی نیاز داریم که عشق به عدالت آنها را به پیش راند، نه صرفاً خود‌بزرگ‌نمایی. رهبری کردن بدون یک قطب‌نمای اخلاقی درونی که به شکلی قابل اعتماد جهت عدالت را نشان دهد، به سوء استفاده از قدرت منجر می‌شود.

دومینگوس آبرانتِس، سیاستمدار کمونیست و عضو «شورای حکومتیِ» پرتغال، ۱۲ سال از عمر خود را در دوران «حکومت جدید» اقتدارگرای آنتونیو دو اولیویرا سالازار در زندان گذراند. او ۹ سال در پنیشی زندانی بود، قلعه‌ای قرن شانزدهمی که حکومت «جمهوری دوم» در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۳۴ و ۱۹۷۴ از آن به عنوان زندانی برای دگراندیشان و مخالفان استفاده می‌کرد.

امروزه می‌بینیم که ده‌ها هزار کنشگر آرمان‌های شهدای هِی‌مارکت و کسانی را که روز اول ماه مه را به روز جهانی کارگر مبدل ساختند، گرامی می‌دارند. طنز روزگار این که، روز اول ماه مه در ۶۶ کشور تعطیل رسمی است و در بسیاری کشورها به صورت غیررسمی گرامی داشته می‌شود اما در کشوری که آغازگر آن بود به ندرت به رسمیت شناخته می‌شود.

ده روز پیش از آن که شعله‌های آتش کلیسای نوتردام را در کامِ خود فرو برد، ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، در سخنرانیِ پرشوری در آغاز کارزار انتخاباتیِ حزبش، «ائتلاف مدنی مجارستان»، گفت که در انتخابات ماه آینده‌ی پارلمان اروپا پای «تمدن مسیحیِ ما» در میان است.

در این گفتگو با دکتر کاظم کردوانی، به بحثِ هویت، و مؤ‌لفه‌های هویت ایرانی پرداخته‌ایم. دکتر کردوانی جامعه شناس و دبیر سابق کانون نویسندگان ایران، و از رهبران پیشین کنفدراسیون دانشجویان است، و نوشته‌های پرشماری درباره‌ی مباحث فرهنگی-سیاسی ایران دارد.

چون پیوند عمیقی میان سلطه‌ی مردانه و مشروعیت سیاسی وجود دارد، بسیاری از انقلابیون و ضدانقلابیون از شبح قدرت زنان برای بی‌اعتبار کردن حکومتی که قصد سرنگونی‌اش را داشته‌اند، استفاده کرده‌اند. اما وقتی خودشان به قدرت رسیده‌اند برای اعتبار بخشیدن به اقتدارِ خود از حقوق زنان کاسته‌اند.