چهاردهمین همایش دوسالانه‌ی ایران‌شناسی
«انجمن مطالعات ایرانی» (Association for Iranian Studies) که در سال ۱۹۶۷ تأسیس شد، یکی از مجامع علمی است که به ترویج ایران‌پژوهی اختصاص دارد. از میان فعالیت‌های این انجمن بین‌المللی می‌توان به برگزاریِ کنفرانس‌های دو‌سالانه، انتشار مجله‌ی «ایران‌شناسی»، ارائه‌ی جوایز موضوعی و دفاع از آزادی بیان اشاره کرد. انجمن مطالعات ایرانی در سال ۱۹۷۳ به‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی در نیویورک ثبت شد و با انجمن مطالعات خاورمیانه (Middle East Studies Association)، که فعالیتی مشابه در زمینه‌ای گسترده‌تر را دنبال می‌کند، همکاری کرده است.
امسال کنفرانس دوسالانه‌ی ایران‌شناسی از ۱۲ تا ۱۵ اوت برای نخستین بار در مکزیک و در دانشگاه مکزیکوسیتی برگزار شد. در این کنفرانس بیش از ۴۰۰ نفر از استادان، محققان و دانشجویان حوزه‌ی ایران‌شناسی از چهارگوشه‌ی جهان گرد هم آمدند تا در جلسات مختلف به ارائه‌ی تحقیقات خود در زمینه‌های گوناگون بپردازند. دکتر فیروزه کاشانی-ثابت، رئیس فعلی انجمن مطالعات ایرانی، در مصاحبه‌‌ای با آسو می‌گوید: «این کنفرانس در ابتدا به صورت سالانه برگزار می‌شد اما به‌تدریج به کنفرانس دو‌سالانه تغییر پیدا کرد.» او افزود: «پنل‌های کنفرانس به صورتی طبیعی بر اساس پیشنهادات و چکیده‌های مقالات استادان و پژوهشگران حوزه‌ی ایران‌شناسی شکل می‌گیرد و طبعاً همگام با تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، پژوهش‌های مرتبط با رخدادهای معاصر نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.»
جلسات امسال طیف وسیعی از موضوعات را در بر می‌گرفت که برخی از آنها ــ خلیج فارس، دین و سکولاریسم، عرفان و تصوف، جنبش‌های اجتماعی، ادبیات مدرن فارسی، روابط ایران و آمریکا، هنر و موسیقی ایران ــ به موضوعات طرح‌شده در سال‌های قبل شباهت داشت. موضوع برخی از جلسات ــ تاریخ و تاریخ‌نگاری ایران در دوران پهلوی، زنان و جنبش‌های معاصر ایران نظیر جنبش «زن، زندگی، آزادی» ــ نیز متناسب با اتفاقات و جریانات جاری ایران یا از جمله موضوعاتی بود که در سال‌های اخیر توجه به آنها افزایش یافته است.
همچون کنفرانس‌های گذشته، بخشی از فضای کنفرانس نیز به ناشران گوناگونی ــ خواه ناشران دانشگاهی انگلیسی‌زبان یا ناشران فارسی‌زبان ــ اختصاص داشت که کتبی مرتبط با ایران‌شناسی را منتشر می‌کنند. بخش دیگری از این کنفرانس نیز به برنامه‌های هنری و فرهنگی ــ موسیقی و رقص مکزیکی، تجلیل از فرهنگ ایرانی و نمایش فیلم‌های مستند مرتبط با ایران ــ اختصاص یافته بود.
این انجمن به انتشار مجله‌ی «مطالعات ایرانی» می‌پردازد که تنها نشریه‌ی ایران‌شناسیِ آکادمیک خارج از ایران است و موضوعات گسترده‌ای در مورد ایران و میراث جهانی‌اش را پوشش می‌دهد. سردبیر این نشریه، دکتر نسرین رحیمیه، استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در ارواین، می‌گوید:
«این مجله از همان سال ۱۹۶۷ منتشر شده است. علتش هم این بود که گروهی از پژوهشگران ایرانی دریافتند که برای انتشار مطالبشان در مورد ایران‌شناسی فضایی وجود ندارد. این مجله امروز در گروه مجلات برتر قرار گرفته است، به این معنی که دارای اعتبار بسیار بالایی از نظر آکادمیک است. میزان پذیرش مقالات این مجله در حال حاضر ۱۷/۵ درصد است، یعنی تنها هفده و نیم درصد از مقالاتی که توسط پژوهشگران به ویراستاران مجله ارسال می‌شود، در نهایت پس از داوری و بررسی پذیرفته و چاپ می‌شود.»
این مجله نه تنها از پژوهشگران ایران‌شناسیِ خارج از ایران، بلکه از پژوهشگران ساکن ایران نیز مقالات متعددی دریافت می‌کند. با توجه به وضعیت و محدودیت‌های علوم انسانی در ایران، این مجله نقش خاصی در گسترش آزادی بیان و تحقیقات ایفا می‌کند. بسیاری از مقالاتی که در مجله‌ی «مطالعات ایرانی» منتشر می‌شود، الهام‌گرفته از سخنرانی‌هایی است که در کنفرانس‌های این انجمن ارائه شده است.
این انجمن در هر دوره جوایزی را به کتاب سال، بهترین پایان‌نامه، بهترین سخنرانی کنفرانس، و مقالات و کتبی که در حوزه‌های معینی منتشر می‌شود اهدا می‌کند. برخی از این جوایز توسط مراکز ایران‌شناسیِ سراسر دنیا اهدا می‌شود که مرتبط با زمینه‌های خاصی نظیر ادبیات یا خلیج فارس است. این انجمن به مساعدت دانشجویانی می‌پردازد که سخنرانی‌های خوبی را در جلسات کنفرانس ارائه داده‌اند؛ هدف این است که این دانشجویان بتوانند سخنرانی‌های خود را در قالب مقالاتی در مجله‌ی «ایران‌شناسی» منتشر کنند. برای مثال، جایزه‌ی «سعیدی سیرجانی» عمدتاً به کتب و مقالات مرتبط با تاریخ معاصر، جایزه‌ی «لطیفه یارشاطر» بیشتر به کتب و مقالات مرتبط با تاریخ جنسیت و زنان، جایزه‌ی «مهرداد مشایخی» به پایان‌نامه‌های برتر دوره‌ی دکترا، جایزه‌ی «حمید نفیسی» به کتاب‌ها و مقالات مرتبط با مهاجرت، و جایزه‌ی «پرویز شهریاری» به آثاری در حوزه‌ی ریاضیات و تاریخ علوم تعلق می‌گیرد. دکتر فیروزه کاشانی-ثابت می‌گوید:
«این جوایز بخش بسیار مهمی از کارِ ما است، به این دلیل که محققان در اکثر اوقات در انزوا به سر می‌برند و با کتاب، مقاله و اسناد تاریخی سر و کار دارند و همیشه فکر می‌کنند که آیا کسی مقالات و کتب ما را می‌خواند یا نه؟ این جوایز نوعی قدردانی و تمجید است، دقیقاً بر خلاف بخشی از فرهنگ آکادمیک که شاید بتوان آن را کمی خشن دانست ــ جنبه‌ای که مرتبط با نقد، رقابت، مواجهه و رفتارهای این‌چنینی است ــ من همیشه فکر می‌کنم که باید بتوانیم از یکدیگر حمایت کنیم و اگر چنین کنیم، روابط بین افراد عوض می‌شود و فرهنگ ایران‌شناسی و تحقیقاتی به مرور زمان لطیف‌تر می‌شود و بارقه‌هایی از روح مهر و محبت که ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی دارد، در فعالیت‌های آکادمیک ایران‌شناسی نمایان می‌شود.»
«انجمن مطالعات ایرانی» انجمنی غیرسیاسی و چندرشته‌ای متشکل از بیش از ۵۰۰ عضو است و به آزادی علمی و تبادل افکار آزاد متعهد است. در سال ۲۰۰۵، این انجمن «کمیته‌ی آزادی فکری و علمی» (AIS-CAIF) را تأسیس کرد. دکتر کاشانی-ثابت می‌گوید «وظیفه‌ی ما این است که آزادی بیان را به خصوص در آکادمیا و دانشگاه حفظ کنیم، تا فضایی ایجاد شود که نه تنها کسی در آن آزار نبیند بلکه حتی تهدید هم نشود. این موضوع برای ما بسیار اهمیت دارد و بخشی از تاریخچه‌ی ما است. ما باید بتوانیم از استادان، دانشجویان و پژوهشگران، مخصوصاً آن‌هایی که تحت فشار سیاسی هستند، حمایت کنیم.» این اقدامات انجمن معطوف به حفظ ارزش‌های هنجارینِ حاکم بر فعالیت‌های آکادمیک و تأمین فضایی آزاد و امن برای انجام پژوهش‌های منصفانه در حوزه‌ی ایران‌شناسی است.
