به نظر عبدالعزیز محبی، رئیس سابق دانشگاه بامیان که زمستان گذشته افغانستان را ترک کرده است، آینده‌ی تحصیلات عالی در افغانستان تاریک است. اما استادانی که به‌رغم دشواری‌ها در افغانستان باقی‌ مانده‌اند، هنوز نگذاشته‌اند که طالبان چراغ دانشگاه‌ را خاموش کنند.

سالانه شمار فراوانی از جوانان ایرانی برای تحصیل در دانشگاه به سرزمین همسایه‌ی غربی مهاجرت می‌کنند. بارها به ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های اجتماعی، افت کیفیت مدیریتی و آموزشی‌ و انواع تبعیض‌های جنسیتی و مذهبی و عقیدتی در دانشگاه‌های ایران اشاره شده است اما این گروه چرا ترکیه را انتخاب می‌کنند؟

دانشگاهیان ترک برای باقی ماندن در دانشگاه‌ها مجبور به نوعی همدستیِ ایدئولوژیک شده‌اند. از زمانی که سرکوب آزادی‌های مدنی در سال ۲۰۱۷ پس از کودتا شروع شد، دانشگاهیان احساس کرده‌اند که باید طوطی‌وار حرف‌های دولت را تکرار کنند و همکارانشان را لو دهند، و حتی برای به زندان انداختن آنها فعالیت کنند، صرفاً برای این که شغل خود را حفظ کنند. اما مرزهایی وجود دارد که حتی مطیع‌ترین دانشگاهیان هم آنها را زیر پا نخواهند گذاشت.

زیر و بم‌ها و باید و نباید‌های برگزاری یا تعویق کنکور در ایرانِ کرونازده، حذف و جایگزینی‌ آن با روش‌های دیگر و هم‌چنین شیوه‌های پذیرش دانشگاه‌ها در دیگر کشورها را با مهدیه گلرو، فعال دانشجوییِ برابری‌خواه که در ایران از تحصیل محروم و بارها زندانی شده و به تازگی به سوئد مهاجرت کرده، بررسی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

نخستین پژوهش را درباره‌ی «نسل آتی دانشگاهیانِ» آلمان اقتصاددان آلمانی، فرانس اولنبورگ، در ۱۹۰۸ منتشر کرد. او این طور نتیجه‌گیری کرد که آنان نه جوان هستند و نه آینده‌ای دارند. هر چند برخی از مدرسان دانشگاه‌های مشهور آلمان، از آزادی ملازم با زندگی دانشگاهی برخوردار بودند اما برخی نیز صرفاً رنج و سختی نصیبشان می‌شد. آنان، در وضعیت «افسردگی و فقر‌»، منتظر بودند تا به کار دانشگاهی دائمی «دعوت» شوند هرچند می‌دانستند این اتفاق نخواهد افتاد.