پوتین سال‌هاست که با ابراز شک و تردید نسبت به مشروعیت جمهوری‌های شوروی سابق ادعا می‌کند که لنین با اعطای استقلال به این جمهوری‌ها در نخستین سال‌های تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، نوعی «بمب ساعتی» را ایجاد کرد. به نظر می‌رسد که پوتین می‌خواهد به گذشته بازگردد، اما نه به دوران اوج کمونیسم شوروی بلکه به دوران امپراتوری روسیه.
روسیه بعضی کشورها ــ و در صدر آنها اوکراین ــ را به حمله، اشغال، اِعمال فشار و مهار تهدید می‌کند؛ لحن رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، و دستگاه پروپاگاندای روسیه درباره‌ی این کشورها به گونه‌ای است که گویی از شدیدترین اختلافات خانوادگی در دنیا حرف می‌زنند.
جامعه‌ی روسیه هنوز از مشکلات اقتصادی زیادی رنج می‌برد. محور اقتصاد روسیه را نفت و صنایع نظامی تشکیل می‌دهد. روسیه تقریباً کالای اساسی دیگری جز نفت و گاز و اسلحه برای صادرات ندارد. به نقش نفت به عنوان کالای اصلی و منبع درآمد دولتی، هم در سرکوب، هم در رانت‌خواری و فساد و نقش آن در حفظ قدرت حاکم کمتر توجه شده است.
یکی از صبح‌های ماه آوریل گذشته افسران مهاجرت به محل زندگی مینکل مالیزایف در شهر لودن‌شاید آلمان رفتند تا خبری را برسانند که جز دردسر چیزی برایش نداشت. پس از چهار سال زندگی در آلمان می‌خواستند او و خانواده‌اش را به جایی برگردانند که از آن آمده بودند: چچن در روسیه.
واسیلی گروسمنِ نویسنده، همدل با حزب کمونیست، نخستین گزارشگری بود که به توصیف اردوگاه‌های مرگ نازی‌ها پرداخت اما به تدریج به مخالف حکومت تبدیل شد، کاگ‌ب تمام دست‌نوشته‌های او را ضبط کرد و میخائیل سوسلوف «کاردینال و عالیجنابِ خاکستریِ» کرملین که ۳۰ سال نظریه‌پرداز حزب کمونیست شوروی بود به او گفت اهمیتی ندارد که چه چیز درست یا نادرست است، «نویسنده‌ی اهل شورویِ ما باید آن چیزی را تولید کند که برای جامعه ضروری است».
در شب انتخابات ریاست جمهوریِ اوکراین، ولادیمیر پوتین گوشیِ تلفن را بر نداشت تا به برنده تبریک بگوید. تا کنون هم چنین کاری نکرده است. پوتین در حالت انتظار به سر می‌برد. شاید به این علت که نمی‌تواند مثل اوکراین در کشورِ خودش انتخاباتی آزاد و منصفانه و با حضور نامزدهای گوناگون برگزار کند و به انتقال دموکراتیک قدرت رضایت دهد.
سرگئی لوزنیتسا، کارگردان نامدار اوکراینی، می‌گوید جدیدترین اثرش، «دونبَس»، داستانی درباره‌ی فروپاشی و تباهی است، تباهی فرد، جامعه و اخلاق. به نظر بسیاری از منتقدان اوکراینی، این فیلم روایت گویایی از نفرت، پروپاگاندا و جنگ، و نماینده‌ی شایسته‌ی این کشور در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان جوایز اسکار سال ۲۰۱۹ است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید گزیده‌هایی از گفت‌وگوی اخیر لوزنیتسا با وب‌سایت «اوپن دموکراسی» است.
اندیشه‌های ایوان ایلین، فیلسوف سیاسی و متفکر دینی روسی، در روزگار خودش چندان اثرگذار نبودند. اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و از هم پاشیدن ایدئولوژی کمونیسم، آموزه‌های ایلین در باب اقتدارگرایی، میهن‌پرستی، و جایگاه ویژه ملت روسیه مورد توجه گسترده‌ی حاکمان این کشور، و به ویژه شخص ولادیمیر پوتین، قرار گرفته است. ایلین چه افکاری در سر داشت، و چرا تا به این حد به آموزه‌های او استناد می‌شود؟