واژه‌ى «علم» همواره عزم و اراده‌ى شناختىِ انسان را براى کشف قوانین اساسى عالم طبیعت بر مى‌انگیزد. علم موضوع تأملات فلسفى و محصول کارهاى مستدل و مستند است که مسلماً اهمیت فراوانى دارند. هرچند به نظر می‌رسد که این دیدگاه متعالى نسبت به علم هیچ نسبتى با منازعات «سیاسى» ندارد اما بد نیست که نگاه عمیق‌ترى به این موضوع بیندازیم.
انتقاد شدید از یوزف استالین در «سخنرانیِ محرمانه»ی نیکیتا خروشچف در «بیستمین کنگره‌ی حزبی» در سال ۱۹۵۶ به شک و تردیدی عذاب‌آور نسبت به فهم کلی از گذشته‌ی شوروی انجامید. خروشچف نه تنها نمی‌خواست خللی در باور به حقانیت کمونیسم ایجاد کند بلکه...
آگنی‌یژگا هولند، کارگردان نامدار لهستانی، در مجموعه‌ی تلویزیونیِ «۱۹۸۳» لهستانی خیالی را به تصویر کشیده که کمونیسم در آن سقوط نکرده است. اما آیا این خیال‌پردازیِ تیره‌وتار درباره‌ی اقتدارگراییِ خزنده به واقعیت نزدیک نیست؟
میلیون‌ها نفر از اهالی روسیه و اروپای شرقی به این باور رسیده‌اند که در دوران حکومت کمونیستی زندگی‌شان بهتر از امروز بوده، اما مناقشه بر سر حافظه‌ی جمعی و خاطرات مردم از کمونیسمِ قرن بیستمی ادامه دارد. دو ارتش ایدئولوژیک در دو سوی شکاف عمیقی در مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند: «جنگ سرد» ۳۰ سال پیش به پایان رسید، اما تلاش برای تعریف حقیقت «تاریخ کمونیسم» در آمریکا و اروپا ادامه دارد.
نویسنده‌ای مهاجر، که به زودی پدر خواهد شد، به وطن و هویت می‌اندیشد و با این پرسش کلنجار می‌رود که آیا فرزندش به وطن پدری خود دلبستگی خواهد داشت یا به آن دل نخواهد بست؟
روشنفکران لهستانی سابقه‌ای طولانی در تأسیس دانشگاه‌های زیرزمینی دارند. نویسنده بر اساس تجربه‌ی خود در مقام استاد یکی از دانشگاه‌های مخفی در لهستان به توصیف ساختار و اهداف دانشگاهی زیرزمینی در حکومتی تمامیت‌خواه می‌پردازد.
ایوان کلیما از چهره‌های برجسته‌ی ادبیات معاصر چک است که در ایران نیز کتاب‌های متعددی از او به فارسی برگردانده شده است. او در این مصاحبه از شرایط زندگی و کار ادبی در دوران حکومت تمامیت‌خواه چکسلواکی می‌گوید و این که چرا به جای زندگی در تبعید، به کشور خود بازگشت.
«تاریخ مردمی» چیست و چه روایتی از «انقلاب فرهنگی» چین ارائه می‌دهد؟ از «سال‌های سرخ»، «سال‌های سیاه» و «سال‌های خاکستری» چه می‌دانیم؟ چرا بسیاری از چینی‌ها در «فراموشی تاریخی» با حزب کمونیست همراه شده‌اند؟