در رفتار این جماعت انقلابی، گونه‌ای از رفتار جمعی می‌دیدم که غیر قابل‌ پیش‌بینی بود، و به فراخوانی و فرمانی از این سو به آن سو می‌رفت. نه طرحی برای کنش‌گری روزمره و نه پرسشی برای چشم‌انداز دورتر. همه شور بود و شور و ای دریغ از جُو شعور.

کارشناسان از افزایش چشمگیر یهودستیزی در سراسر اروپا سخن می‌گویند. در سال گذشته، در فرانسه حمله به یهودیان 74 درصد بیشتر شد؛ در آلمان هم تعداد حملات خشونت‌آمیز یهودستیزانه بیش از 60 درصد افزایش یافت.

در گرماگرم انقلاب و زمانی که دولت شاپور بختیار معرفی شد و در مراسم سوگند خود از سر و سامان دادن به آشفتگی کشور و سوق دادن ایران به سوی «یک کشور سوسیال دموکرات» سخن گفت، من افق تازه‌ای از تحول سیاسی را انتظار می‌کشیدم. اما این انتظار به دلیل دیرهنگامیِ دولت او سرابی بیش نبود و من نیز همراه میلیون‌ها جوان مشتاق تغییر، در کوتاه زمانی به آن‌سوی پدیده‌ای که انقلاب اسلامی نامیده شد پرتاب شدم.

ناموفقیت نسبی «ادبیات مهاجرت» ما، هم در مقایسه با ادبیات موفق‌تری که نویسندگان ایرانی و ایرانی‌تبار به زبان‌های بیگانه نوشته و منتشر کرده‌اند و هم در مقایسه با موفقیت چشمگیر ادبیات مهاجرتی که به دست نویسندگان سایر ملت‌ها به وجود آمده، چه دلیل یا دلایلی دارد؟

اوایل ژانویه، امانوئل مکرون در نامه‌ای به شهروندان فرانسوی گفت که وضع سهمیه برای پذیرش مهاجران ممکن است به حل بحران جلیقه‌زردها کمک کند. همان طور که انتظار داشتیم، این حرف بسیاری از چپ‌گرایان را ناراحت کرد. در عین حال ما را به یاد هیلاری کلینتون انداخت که پارسال در مصاحبه با گاردین به اظهار نظر درباره‌ی علت اصلی ظهور پوپولیسم راست‌گرا پرداخت و گفت: «فکر می‌کنم که اروپا باید مهاجرت را کنترل کند چون همین امر آتش را روشن کرده است.»

بنا به هشدار متخصصان بهداشت، واکسن‌ستیزیِ فزاینده در اروپا، که رسانه‌های اجتماعی و پوپولیست‌های مخالف نظام حاکم به آن دامن می‌زنند، زندگی بسیاری از مردم را به خطر انداخته و موارد ابتلا به سرخک را به میزانی بی‌سابقه‌ در ۲۰ سال گذشته افزایش داده است.

آن روزها من بیم و امیدهای زیادی داشتم، در یک میتینگ شاهد بودم که مردم دو پلاکارد در دست‌شان گرفته بودند، در یکی نوشته شده بود «بهائی، برادر، برابر» و در دیگری نوشته شده بود «برادر بهائی ما با تو کار نداریم». این برای من خیلی جالب بود. البته در همان زمان خبر می‌رسید که در سعدیه شیراز به دستور و تهدید ساواک یک ملای ساواکی مردم را علیه بهائیان تحریک کرده بود و یک فاجعه‌ای در آنجا به‌وجود آمد.

فاتیح آکین در یکی از اولین مصاحبه‌ها بعد از اکران فیلم اخیرش در شصت‌ونهمین جشنواره‌ی فیلم برلین در پاسخ به این که چرا آن صحنه‌های خشنِ قتل و تجاوز را با آن جزئیات به تصویر کشیده، می‌گوید: «می‌خواستم بیننده را از آن برحذر دارم.»

در چهل سالگی آنچه به «انقلاب ۵۷» معروف است تحلیل‌ها و بررسی‌های متفاوتی تا به امروز در این زمینه ارائه شده است. این مطلب از زاویه‌ی تأملی بر مفهوم واژه‌ی ‌انقلاب نگاهی به موضوع داشته تا مضمون این مفهوم را زیر سؤال ببرد. در این راستا، مبحث پیش رو نه با بررسی نظرهای موافقین و مخالفین مفهوم انقلاب ۵۷ به عنوان یک پدیده و تحول سیاسی و اجتماعی بلکه با بررسی دو مکتب فکری و میراث آنها برای شناخت روند «خلق مفاهیم» و کاربرد آنها ارائه می‌شود.

شصت‌و‌نهمین جشنواره‌ی فیلم برلین، برلیناله، از هفتم فوریه آغاز و با نمایش فیلم «مهربانی غریبه‌ها» افتتاح شد. برلیناله در کنار کن و ونیز یکی از مهم‌ترین جشنواره‌های سینمایی دنیا است. از نکات جالب توجه جشنواره‌ی امسال حضور پررنگ سینماگران زن است. علاوه بر گشایش جشنواره با فیلمی از یک کارگردان زن، ریاست هیئت داوران را هم یک بازیگر زن نامدار، ژولیت بینوش، بر عهده دارد.

«اسمش زهراست. پایان‌نامه‌ی نصف دانشجوهای دکترای علوم انسانی و هنر تهران رو خودش یه تنه نوشته. بهش بگو شماره رو از اسماعیل گرفتی؛ بهت تخفیف می‌ده....» وقتی برای پرس‌و‌جو درباره‌ی فروش رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشگاهی به میدان انقلاب رفتم زهرا را پیدا کردم. ‌پرسیدم چه آرزویی؟ گفت رؤیایش تحصیل دکترا در یک دانشگاه آلمانی است. گفتم وقتی رساله‌ها و پژوهش‌های او باعث شده‌ ده‌ها دانشجوی ایرانی در دانشگاه‌های اروپایی پذیرفته شوند، چرا برای خودش کاری نمی‌کند؟

با انقلاب ۵۷ مردم با گوشت و پوستشان فهمیدند که حکومت دینی نه دین را سلامت نگه می‎دارد نه حکومت را. مردم فهمیدند که حکومت دینی واقعاً جامعه را به فساد و بدترین نوع استبداد می‎کشاند و از تمام جهات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی عقب نگه می‎دارد. 

گرایش ضد امپریالیستی یا ضد غرب برای اسلام‌گراها در واقع دشمنی‌ای یک‌جا با تمدن و سیاست غرب بود. در حالی‌که من و دیگر کنش‌گران چپ با سلطه‌ی اقتصادی و سیاسی کشورهای سرمایه‌داری بر ایران مخالف بودیم و کینه‌ای از تمدن غرب و دستاوردهای اومانیستی آن نداشتیم.

چیزی که من با همان سن کم آن روزهایم حس می‌کردم، تنشی بود که بین جوانان و پیرها بود. اغلب آدم‌های مسن خیلی نگران بودند و از وضعیت پیش‌ رو دل خوشی نداشتند، اما جوان‌ها همه در خیابان بودند و امیدوار. آن روزها به نظر می‎آمد که هرکس آدم پیشرو و مدرنی باشد باید به استقبال این انقلاب برود. 

آلما در سال ۱۹۶۴ در نیویورک درگذشت. روزنامه‌ها در سرخط خبرشان نوشتند «همسر» گوستاو مالر و معشوقه‌‌ی گوستاو کلیمت، والتر گروپیوس، اسکار کوکوشکا و فرانتس ورفل از دنیا رفت. آلما مالر، آهنگساز و هنرشناس اتریشی که همسر و معشوقه‌ی برخی از مهمترین هنرمندان زمانه‌ی خود بود، در سایه‌ی این مردان نامدار از خلاقیت و شکوفایی بازماند و با وجود استعداد و خلاقیتی کمیاب، اثر برجسته‌ای به جا نگذاشت.

در سال 2015، آناند گیریداراداس یکی از اعضای مؤسسه‌ی اَسپن بود، مؤسسه‌ای که گفت‌وگوهایی به سبک و سیاق تدتاک را میان «رهبران فکریِ» ثروتمند برگزار می‌کند: بحث‌هایی ظاهراً غیرسیاسی و اغلب نامتعارف که هیچ وقت بیش از حد جدلی نیست. گیریداراداس در سخنرانی آن سال خود، قواعد مرسوم را زیر پا گذاشت و مخاطبینش را محکوم کرد که با کمک‌های انسان‌دوستانه‌ی خود به همان مشکلات اجتماعی‌‌ای تداوم می‌بخشند که به گمان خود در حال رفع آن هستند.