تَکپران، بسیجگران و سازماندهندگان
هاریه هان
یکی از شاخصهای اصلی کارآمدی انجمنها و سازمانهای مدنی و البته یکی از چالشهای اصلی پیش روی این انجمنها، عضوگیری و فعالکردن اعضا در فعالیتهای مختلف انجمنهاست. چه نوع انجمنهایی قادرند که بر این چالش فائق شوند و اعضایشان را درگیر در کنشها و فعالیتهای گوناگون گروه کنند؟
نیروی مقاومت سرّی؛ روایتهای ناگفتهی مقاومت در مدارس
روی دیوارهای مدرسه کاغذهایی چسباندهاند و رویش نوشتهاند «آزادی یعنی...» تا بچهها به جای شعار، حرفشان را بنویسند. اما ما خیلی خشمگین هستیم و دلمان میخواهد فریاد بزنیم و شعار بدهیم... .
بی حجاب، از انقلاب تا ولیعصر
سوار بر خط شرق به غرب هستم و میخواهم در ایستگاه میدان انقلاب پیاده شوم. دو دختر جوان کولهبهدوش که به نظر نمیرسد بیش از بیست سال داشته باشند، بدون روسری در کنار درِ ورودی واگن با هم پچپچ میکنند و ریزریز میخندند. در دو سه واگن جلویی و عقبی هم یکی دو زن بیحجاب میبینم.
فاشیسم و خطر «عظمت»؛ گفتگو با سوتلانا الکسیویچ
خوزه ورگارا
در مقابل چشمان ما فاشیسم دارد متولد میشود و ما باید با آن مبارزه کنیم. اگر اوکراین برندهی جنگ باشد این تازه آغاز مسیر است. همهی ما به بازسازی اوکراین و بازپروریِ نسل جدید کمک خواهیم کرد. آموزش را محور همه چیز قرار خواهیم داد، زیرا آموزش تنها راه جبران عقبماندگیهاست. اما برای آموزش بیش از هر چیز و قبل از هر چیز نیاز به فیلسوف داریم.
جنبش دادخواهان؛ مادران شنبه
مهدی شبانی ــ نهال تابش
مادران شنبه گروهی از زناناند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجهشدهی او را در گورستان افراد بیهویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم میآمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدنهای اجباری و قتلهای سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دههی ۸۰ و ۹۰ میلادی است.
نظام جهانی تأمین غذا از قبل هم دچار بحران بود، جنگ روسیه وضعیت را خرابتر خواهد کرد
راج پاتل
روسیه و اوکراین در مجموع تقریباً سی درصد از صادرات گندم جهانی را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده بودند. قیمت گندم امسال به میزانی بیسابقه افزایش یافت و تقریباً به ۱۲/۹۴ دلار در ازای یک بوشِل (حدود ۲۵ کیلوگرم) رسید، رقمی که در ابتدای سال حدود ۷/۵۵ دلار بود.
عبور از مرزهای تفرقه
المیرا محمودی
شاید این روزها کسی به این موضوع توجه نکند که در میان معترضان، تعداد جانبازان یا فرزندان و خواهران و برادران شهدای جنگ، کم نیست. یعنی همان گروهی که سالهاست جمهوری اسلامی، از اسم و رسمِ آنها برای ساکت کردن دیگران استفاده میکند.
اهمیت سیمون دو بووار در دوران ما
سینا روحانی
سیمون دو بووار را بیش از همه به علت نگارش کتاب جنس دوم میشناسند. این کتاب بلافاصله پس از انتشار در سال ۱۹۴۹، انقلابی در جامعهی فرانسه به پا کرد. نفوذ آموزههای انتقادیِ جنس دوم به تغییر قوانین کار و بارداری زنان در این کشور انجامید و بستری مناسب برای سربرآوردن موج دوم فمینیسم فراهم آورد.
چطور داوود گاهی بر جالوت پیروز میشود؟
مارشال گانز
آیا میشود با ابزار ساده ولی هوشمند به نبرد صاحبان قدرت با ابزاری بسیار مجهزتر رفت و آنها را مغلوب کرد؟ راز پیروزی داوود بر جالوت چیست؟ چطور میتوان از این داستان برای قدرتمند کردن کنشهای اجتماعی استفاده کرد که مانند داوود همواره در یک نبرد نابرابر با قدرتمندان قرار دارند؟
امید، توانایی تلاش برای موفقیت است
واتسلاو هاول
در شمارهی اکتبر ۱۹۹۳ نشریهی اسکوایر، واتسلاو هاول، که در آن وقت بهتازگی پس از سقوط نظام کمونیستی بهعنوان ریاستجمهور چکسلواکی انتخاب شده بود، یادداشتی شخصی و سیاسی نوشت که معنا و تصویر دیگری از «امید» را نشان میداد. این یادداشت به یکی از شاخصترین نوشتههای هاول تبدیل شد؛ مردمان بسیاری در میانهی بحرانها و درگیری با ظلم و تبعیض و سرکوب، به این یادداشت ارجاع دادند. آنچه در ادامه میخوانید برگردان فارسی این نوشته است.
مهسا، نقطهی آغاز تقویم جدید
افرا فراهانی
ایزابل آلنده، نویسندهی مشهور شیلیایی، جملهای دارد با این مضمون: «چیزهایی را بنویس که نباید فراموش شوند.» مینویسم که فراموش نکنم، فراموش نکنیم. هیچکس نباید اندوهِ این روزها را فراموش کند. انصاف نیست. به احترامِ رنجِ عمومیمان نباید فراموش کنیم.
مارکسیسم و الهیات؛ گفتوگو با میکل لووی
بابک مینا
لووی در سال ۱۹۳۸ در سائو پائولو در برزیل به دنیا آمده است. اما از سالها قبل در فرانسه ساکن است و بیشتر به فرانسوی مینویسد. او به خاطر پژوهش دربارهی کافکا مدال نقرهی مرکز ملی پژوهشهای علمی فرانسه را از آنِ خود کرده است. در میان مارکسیستهای فرانسوی، لووی یکی از درخشانترین چهرههاست.
با ابراهیم گلستان؛ دربارهی زندگی، کتابها، هدایت و دیگران
سیروس علینژاد
سال پیش، دوستی از اهالی مطبوعات زنگ زد و از من خواست که چیزی دربارهی آقای گلستان بنویسم. گفتم به چه مناسبت؟ گفت امسال صدمین سال تولد اوست. این یادآوری مرا دوباره به یاد گفتگوی سالها پیش انداخت. به سراغش رفتم و آن را از آرشیو بیرون آوردم و تنظیم کردم که به مناسبت صدمین سال او منتشر کنم.
دختران دبیرستانی، از شعارنویسی تا برهم زدن کلیشهها
مریم فومنی در گفتگو با یک معلم دبیرستان دخترانه در تهران
شعار «زن، زندگی، آزادی» حتی به مناطق فقیرنشین و حاشیهنشین تهران هم رسیده است، یعنی همانجایی که من درس میدهم و اهالیاش قاعدتاً باید بیشتر دغدغهی نان داشته باشند. من در چند دبیرستان مختلف درس میدهم و در همهی آنها شاهد اعتراض دختران دانشآموزان بودهام.
وقتی موسیقی راک، ساز انقلاب را کوک میکند
هرمز دیّار
«زمین به لرزه درآمده ... چه شده؟ ... نترسید، ملتی آستین بالا زده.» (کارِل سوکوپ، ترانهسرای چک)
سازمان مدنی کارآمد: تقویت درون برای موفقیت بیرون
کِنِت اندروز و همکاران
چه عواملی موجب عملکرد مؤثر و کارآمد سازمانهای جامعه مدنی میشود؟ چرا بعضی از سازمانهای جامعه مدنی در پیگیری عملکردشان موفق هستند، حال آنکه دستهای دیگر دچار رخوت و رکود میشوند و قوایشان به تدریج تحلیل میرود؟ آیا باید عوامل موفقیت را در بیرون این سازمانها، مثلا محیط سیاسی اجتماعی مساعد یا میزان منابع در دسترس سازمانها جست، یا اینکه عوامل درونی مثلا نوع رهبری و فعالیت گروهی مقوم و شکل دهندهی اصلی این سازمانها هستند؟
کتاب شنیداریِ «بخوان به نام ایران» ــ فصل آخر
پرستو فروهر
فصل آخر کتابِ شنیداری «بخوان به نام ایران» از این هفته در حالی منتشر میشود که طنین پرشور «زن، زندگی، آزادی» جان تازهای به روزگار ما دمیده است. امید زبانه میکشد و آرزوی دیرینهی آزادی و آبادی ایران سر به فلک میساید. بازخوانی تاریخ در چنین برههای یادآور راه رفته برای رسیدن به این آرزوست، یادآور تلاش و ایثار آنانکه در سنگلاخ سرکوب و انزوا مسیر پیمودند.
یک کتاب :«دربارهی انقلابها: سیاست سرکش در دنیای معاصر»
عرفان ثابتی ــ سپهر عاطفی
انقلاب چگونه رخ میدهد؟ عوامل ساختاری در وقوع انقلاب مؤثرتر است یا عاملیت فردی؟ خشونت یا خشونتپرهیزی؟ انقلابهای سیاسی پایدارترند یا انقلابهای اجتماعی؟ بررسی انقلابها در نقاط مختلف دنیا چه واقعیتهایی را دربارهی ماهیت هر یک از این رویدادهای تاریخی افشا میکند؟
بیست سال مبارزهی زنان، به روایت دوربین آرش عاشورینیا
مریم فومنی
عکاس میخواست هویتش محفوظ باشد تا بتواند عکسهای بیشتری از اعتراضهای مردمِ ایران و سرکوب خشونتبارشان بگیرد. اما چند روز بعد مرگ ناگهانیِ عکاس باعث شد که حالا بتوان نامش را با صدای بلند اعلام کرد: آرش عاشورینیا که ششم مهرماه به دلیل ایست قلبیِ ناگهانی در خانهاش در تهران جان سپرد.
یادی از شیخا ریمیتی
سوما نگهدارینیا - منصور محمدی
شیخا ریمیتی خوانندهی اهل الجزایر است که با ترانههایش به جنگ تابوهای جامعه رفته است. مشکلات زنان و محدودیتها و رنجهای آنان از جمله مضامین ترانههای اوست که دولت اسلامگرای الجزایر آن را برنتافت و او در سال ۱۹۷۸ ناچار به ترک وطن شد. اما حال در قلب شهر پاریس میدانی به نام اوست.
هنر ظریف رهبری یک جنبش
مارشال گانز
چه خصوصیاتی از ماندلا و کینگ رهبرانی موفق ساخت؟ وظایف و ویژگیهای کاری رهبری موفق و مؤثر در جنبشهای اجتماعی چیست؟ تمرکز ما در این نوشته بر مقالهای از مارشال گانز است که در آن چهار ویژگی اصلی رهبران جنبش را شناسایی و تحلیل میکند.