یک‌ متر و نیم: کرونا، بحرانی برای انسان و جامعه

گفتگوی لیلی نیکونظر با آزاده کیان

در آخرین قسمت از این مجموعه در باره‌ی کرونا به مثابه‌ی بحران، انسانِ پسابحران، تقاطع کووید و رسانه، تئوری‌های توطئه، مدیریت و رهبری سوگ در پساکرونا با آزاده کیان، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه سوربون، گفتگو کردم.

عبدالبهاء در انجمن عالم

به کوشش آیدا حق‌طلب

از میان تمام پنجره‌هایی که می‌شد از آنها به زندگی و شخصیت عبدالبهاء نگاه کرد، انتخاب ما برای این کتاب، تمرکز بر اندیشه‌ها و دیدگاه‌های اجتماعی عبدالبهاء و کوشش‌های عملی او برای تحول جهان اطرافش بوده است؛ اندیشه‌ها و اقداماتی که هرچند در بسترهای گوناگون زمانی، جغرافیایی و فرهنگی جلوه‌هایی متنوع داشتند اما اساسشان همواره باوری قاطع و خلل‌ناپذیر به یگانگی نوع انسان بود.

صلح و ثباث هر کشوری مشروط به تضمین حقوق زنان است

اکونومیست

پس از سرنگونی طالبان توسط آمریکا و متحدانش در سال 2001، میزان ثبت‌نام دختران در مدارس دوره‌ی ابتدایی از 0 درصد به 80 درصد رسید. مرگ‌ومیر نوزادان به نصف کاهش یافت. ازدواج اجباری غیرقانونی شد.

فلسفه با کودکان

جانا مُور لُون

هرگاه به کسی می‌گویم که مرکزی را اداره می‌کنم که فلسفه را به زندگی کودکان می‌آورد، بیشتر اوقات با حیرت و شگفتی او مواجه می‌شوم، و گاه با شکاکیت و ناباوری آشکار. کودکان چطور ممکن است مشغول فلسفه شوند؟ برایشان بیش از حد دشوار نیست؟ سعی می‌کنی چه کنی، به بچه‌های کودکستانی کانت درس می‌دهی؟ یا، با کمی بدگمانی بیشتر، چه نوع فلسفه‌ای به آن‌ها یاد می‌دهی؟

با ساعدی و بی‌ او

داریوش آشوری

با اینکه حرفه‌ی رسمی‌ ساعدی پزشکی بود، با تمام وجود یک نویسنده بود و می‌خواست نویسنده بماند؛ نویسنده‌ای که یک تعهد اخلاقی و تعلق عاطفی به میدان مبارزه‌ی سیاسی می‌کشیدش تا هرگونه سرسپردگی ایدئولوژیک. اگر این سخن درباره‌ی او درست باشد، می‌توانم بگویم که او نویسندگی و توانایی هنرمندانه‌ی خود را قربانیِ این تعهد اخلاقی و تعلق عاطفی کرد و اگر روزگار جز این می‌بود و او بیشتر به کار خود می‌پرداخت چه بسا آثاری بهتر و پرداخته‌تر از این از او ‌می‌داشتیم.

رویکرد ایران به سیاست‌های جهانی در مقابله با تغییرات اقلیمی

سالور ملایری

آیا رویدادی نظیر کاپ ۲۶ تنها جزئی از«اخبار جهان» است که به ما ربطی ندارد؟ آیا رویدادی ا‌ست که تنها چند کشور غربی آن را راه انداخته‌اند تا منافع خود را پی بگیرند؟ آیا رویدادی ا‌ست که ما در آن سهمی نداریم و چندان به ما مربوط نمی‌شود؟ یا رویدادی ا‌ست که به شدت به وضعیت زیستی ما گره خورده است و آنچه در آن می‌گذرد برای آینده‌ی ما اهمیت بسزایی دارد؟

شب اول

سیروس آموزگار

سیروس آموزگار، روزنامه‌نگار پیش‌کسوت و از اولین گردانندگان روزنامه‌ی آیندگان، که چند هفته پیش در پاریس درگذشت، سابقه‌ی دوستی و همکاری نزدیکی با داریوش همایون، بانی آیندگان و وزیر اطلاعات و جهانگردی در سال‌های آخر حکومت شاه، داشت. آنچه در اینجا آمده، یادداشتی است که سیروس آموزگار سال‌ها پیش در شرح این دوستی و بزرگداشتِ داریوش همایون نوشته بود.

برای «او»

سما روح‌بخشان

چند سطرِ پر شور و شوق؟ چند حادثه؟ چند فصل؟ چند داستانِ عاشقانه به دفتر زندگی‌ام اضافه می‌شد، اگر آن روزها موهایم بلندتر می‌بود؟ اگر همسایه‌ها و همکلاسی‌ها، موهای بافته‌شده‌ام را می‌دیدند؟ اگر توفان نمی‌شد؟ اگر ابر مرگ و عزا، بر زمین‌مان نمی‌بارید؟

وضعیت چندفرهنگی آذربایجان در دوران مشروطیت ــ بازخوانی کتابی از سهراب یزدانی

میثم بادامچی

در این مقاله، با تأمل و بازخوانی فقراتی از کتاب مجاهدان مشروطه، نوشتهی سهراب یزدانی (تهران: نشر نی، ‍‍‍۱۳۸۸) استدلال خواهم کرد که انقلاب مشروطه یا مشروطیت ویژگی بسیار مهمی داشت که در مطالعات مشروطه و ایران‌شناسی معمولاً کمتر به آن توجه می‌شود؛ اینکه انقلابی متعلق به اواخر دوران امپراتوری‌ها و پیش از تشکیل دولت-‌ملت‌ها در ایران و عثمانی و قفقاز بود، و همین ویژگی آن را واجد نوعی چندفرهنگ‌گرایی و انعطاف‌پذیری می‌کرد که در دهه‌های بعد به تدریج تضعیف یا محو شد.

موج چهارم جهانی‌شدن

مارک لوینسون

اگر می‌خواستیم جهانی‌شدن را با تصویری نشان دهیم، عکس یک کانتِینر حمل‌ونقل گزینه‌ی خوبی می‌بود. این جعبه‌های فلزی، که پر از کالا هستند و روی عرصه‌ی کشتی‌های بزرگِ اقیانوس‌پیما چیده می‌شوند، معمولاً ۱۲ متر طول و ۲/۵ متر ارتفاع دارند و نماد زمانه‌ای هستند که در آن انبوه کالاها با هزینه‌ای ناچیز از این سو به آن سوی دنیا منتقل می‌شود.

راه طولانی سوسیالیسم در مصر

فاطمه مسجدی و بابک مینا در گفتگو با عاطف سعید

چپ در مصر، یعنی در قلب جهان عرب، فرازونشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و به‌ویژه پس از سقوط مبارک، به دوره‌ی جدیدی از حیات خود وارد شده است. درباره‌ی سوسیالیسم مصری با عاطف سعید، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو، گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

چرا خداناباوران به «ایمان» نیاز دارند

مایکل گیلن

غرور و نخوت اصلیِ خداناباوران ناشی از این است که جهان‌بینی‌ خود را مبتنی بر منطق و شواهد علمی می‌پندارند، و گمان می‌کنند که هیچ ارتباطی با ایمان ندارد، ایمانی که آن را حاکی از ضعف می‌دانند. اما واقعیت این است که ایمان در کانون خداناباوری، منطق و حتی علم جای دارد.

سرمستی ــ خیز و در کاسه‌ی زر آب طربناک انداز!

ایرج قانونی

انسان بزرگ آن است که می‌تواند طلوع کند، بتابد و روشنایی بیاورد و خویشتن را در اطراف خود بپراکند. بدون تحمیل خود بر کسی، همچون نور که جهان ما را گشوده نگه می‌دارد. این طلوع کردن شادی‌ها دارد، بزرگی در نورگستری است.

مردم‌نگاریِ مردمی بی ‌جا در سراسر جهان

وحید ولی‌زاده

ما با جایی که در آن زاده شدیم تعریف نمی‌شویم، بلکه با راهی که در زندگی برمی‌گزینیم و می‌رویم تعریف می‌شویم. آیا انسان افغانستانی پیش از هرچیز یک انسان بی‌جا نیست که برای دور شدن از خشونت یا جستن موقعیت‌‌های بهتر اقتصادی خانه را ترک می‌گوید، انسانی که ائتلاف‌های سیاسی‌اش برای آن است که پناهی بیابد؟

قصه‌ی صد ساله‌ی زنان افغان

داود ناجی

«نان، کار، آزادی». این شعار زنان در کابل و چند شهر دیگر افغانستان است که در حاکمیت طالبان بارها به خیابان آمده‌اند. شمار این زنان شجاع که چشم در چشم طالبان و با قبول خطرات جدی فریاد خود و همه‌ی زنان افغانستان را به سراسر جهان رسانده‌اند، به مراتب کمتر از تعداد زنانی است که همین چند ماه پیش یک چهارم مجلس افغانستان را به خود اختصاص داده بودند.

مبارزه برای حفظ محیط زیست در ترکیه

مهدی شبانی

در ترکیه مبارزه برای حفظ محیط زیست نزدیک به سی سال پیش آغاز شد و حالا یکی از مهمترین عرصه‌های مبارزه‌ی مدنی و اجتماعی در شهرها و روستاهای ترکیه است، چنانکه مهدی شبانی در این گزارش ویدیوئی شرح داده است.

چپِ لبنان در مواجهه با اسلام‌گرایان

فاطمه مسجدی و بابک مینا در گفتگو با ژیلبر اشقر

گروه‌های چپگرای لبنانی چه نگرشی نسبت به بحران‌های بزرگ کشور و اسلام‌گرایان دارند؟ دربارهی تجربیات چپ‌های لبنان با ژیلبر اشقر، استاد روابط بین‌الملل در دانشکدهی مطالعات شرقی و آفریقایی دانشگاه لندن، گفتگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

چه کسی قربانی محسوب می‌شود؟

ای. دیرک موزِز

چرا به نظر می‌رسد نسبت به کشته شدگان حملات پهپادی همدلی کمتری وجود دارد و آنها کمتر «وجدان» انسان‌های جهان را به درد می‌آورند؟ چه تفاوتی بین آنها و سایر قربانیان وجود دارد؟ این تفاوت بین قربانیان از چه زمانی و چگونه شکل گرفته است؟

فاعلیت منفعلانه یا بازی با آبروی حکومت: نگاهی به اوضاع آذربایجان بعد از سقوط فرقه‌ی دموکرات

کریم دواتگر

کتاب «کوچ در پی کار و نان»، به قلم محمد مالجو پژوهشی است که در درجهی نخست به مواجههی تاریخی دولت‌های پس از مشروطه با مسئلهی مستمندان می‌پردازد، و در عین حال پژوهشی است دربارهی حضور و پراکندگی مهاجران آذربایجانی در نقاط مختلف ایران. موضوعی که بهرغم اهمیت اجتماعی، اقتصادی و چه بسا سیاسی‌اش، مهجور مانده و مطالعه نشده است. این کتاب عمدتاً به ریشه‌های این پدیده پرداخته اما می‌توان امیدوار بود که راه را برای پژوهش‌ در گوشه‌ها و دوره‌های دیگر باز کند.

شبکه‌های اجتماعی و خویشتنِ مُعوَج

مارک میلر، بن وایت

شبکه‌های اجتماعی درباره‌ی اینکه واقعاً که هستیم، احساس بدی در ما به وجود می‌آورند. علم عصب‌شناسی توضیح می‌دهد که چرا چنین است و ما را برای دفاع از خود، توانمند می‌کند.

سنگ و سایه‌ی آرامش دوستدار

آرش جودکی

هنگامی که فرهنگی یکسره بر بنیادِ اعتقاد استوار شده باشد، به‌گونه‌ای که بتوان اعتقاد را خاستگاه و پایانه‌ی آشکارا و پنهان هریک از شکل‌های جامعگی‌پذیری بازشناخت، چنین فرهنگی را دوستدار «فرهنگ دینی» می‌خواند و فرهنگ ایرانی را در سراسر تاریخش در زیر این عنوان گرد می‌آورد. 

درماندگی دانش‌آموزان و معلمان در دوره‌ی کرونا

پوران افراسیابی

مدرسه در ایران، تنها جایی بود که سمیه و بسیاری سمیه‌های دیگر، در فضایی نسبتاً امن‌تر می‌توانستند با گروه هم‌سالان خود معاشرت کنند. این زاویه در سیاست‌های نظام آموزشی ایران در نظر گرفته نشده است. آیا می‌دانیم که مسئله‌ی آموزش پس از آغاز همه‌گیری چگونه ادامه پیدا کرد؟