با مهرجویی، یک دور تمام

سیروس علی‌نژاد

هر کس که می‌خواهد سینمای مهرجویی را بشناسد باید گفت‌وگوی بهمن مقصودلو با مهرجویی را بخواند چون درباره‌ی تمام فیلمهای مهرجویی، از آغاز تا پایان، حرف و سخن دارد و نگاه مهرجویی به تمام فیلمهایش را بیکم و کاست میشکافد. 

پیاده و سوار با دوچرخه‌ی بی‌دود در تهران

شقایق صادقی

در اواخر تابستان ۱۳۹۹ دیگر ویروس کرونا به بخشی از زندگی‌مان بدل شده بود و ترس از آن کمی فروکش کرده بود. پس‌اندازم هم به‌شکل ترسناکی کم شده بود. مجبور شدم که برای برگشت به سرِ کار سابقم پیش‌قدم شوم. برای بازگشت به کار، اجباری از طرف کارفرما نبود اما اگر بیش از این تعلّل می‌کردم ممکن بود به‌ علت غیبت‌ کارم را به‌ طور کامل از دست بدهم. هنوز رفتن به خیابان ترسناک بود و از آن ترسناک‌تر سوار شدن به مترو یا اتوبوس با آن حجم از آدم‌ها بود که هرکدامشان حکم بمب ویروس را برایم داشتند.

واکسن‌ها در خدمت بازارها

استوارت بلوم، مائوریتزیا متزا

عجله برای یافتن واکسن کووید ۱۹ به جای ارائهی راهکارهای پزشکی، منجر به تولید محصولات بیشماری شده است. در غرب، آنچه به کالایی گرانبها تبدیل شده عمدتاً توسط آزمایشگاههای خصوصی تولید میشود. اما چطور پیوند خوردن سلامت عمومی با درآمد و منفعت بیشتر، به تولید داروهایی در تملک بخش خصوصی انجامید؟

ربع قرن پس از اتحاد جماهیر شوروی

کاظم علمداری

جامعه‌ی روسیه هنوز از مشکلات اقتصادی زیادی رنج می‌برد. محور اقتصاد روسیه را نفت و صنایع نظامی تشکیل می‌دهد. روسیه تقریباً کالای اساسی دیگری جز نفت و گاز و اسلحه برای صادرات ندارد. به نقش نفت به عنوان کالای اصلی و منبع درآمد دولتی، هم در سرکوب، هم در رانت‌خواری و فساد و نقش آن در حفظ قدرت حاکم کمتر توجه شده است.

زیر درخت نخل

بابک حسامی

به یاد علیرضا فاضلی منفرد، جوان ۲۰ سالهی خوزستانی، که چون هم‌جنس‌گرا بود، به دست خانوادهی خود در روستایی حوالی اهواز کشته شد. می‌گویند گلوی او را بریده بودند و جسدش را زیر یک درخت نخل گذاشته بودند ــ نخل که در فرهنگ جنوبی‌ها نشانه‌ی وفاداری و بخشش است و به آن شجرهی حیات می‌گویند.

نائومی کلاین از نقش فیسبوک و گوگل در مقابله با فعالان زیست‌محیطی در هند می‌گوید

نائومی کلاین

تعداد دوربین‌ها در برابر زندان دَرَندَشت تیهار در دهلی چنان زیاد بود که گویی جنجالی رسانه‌ای بر سرِ اختلاس یک نخست وزیر یا افشای رابطه‌ی جنسیِ یک هنرپیشه‌ی بالیوودی به راه افتاده است. اما در واقع، خبرنگاران منتظر دیشا راوی بودند، فعال زیست‌محیطیِ گیاه‌خوارِ ۲۲ ساله‌ای که در ماجرای حقوقیِ دنباله‌دارِ حیرت‌آوری با اتهاماتی نظیر فتنه‌انگیزی، تحریک و همدستی در توطئه‌ای بین‌المللی مواجه شده است.

خاوران، نماد دادخواهی در ایران

فرزند یکی از اعدام‌شدگان ۶۷ در گفت‌وگو با مریم فومنی

احتمالاً اگر با هریک از بازماندگان سال ۶۷ صحبت کنید کلمه‌ی ساک را به مثابه‌ی نوعی کلیدواژه از آنها خواهید شنید. ماجرا برای همه‌ی ما این‌طور شروع شد که یکی یکی به خانواده‌ها تلفن می‌کردند که بیایید ساک‌تان‌ را تحویل بگیرید. یکی دو نفر از هر خانواده می‌رفتند و ساکی را که وسایل باقی‌مانده از زندانی اعدام‌شده بود به آنها تحویل می‌دادند.

درباره‌ی ایده‌ی انتخاب حکومت‌ها

آدام پرزوورسکی

انتخابات پدیده‌ای مدرن است. در بخش عمده‌ای از تاریخ بشر، حق حکم‌رانی مستلزم اجازه‌ی مردم نبود. این حق را طبیعی می‌شمردند، مبتنی بر نظم امور یا اراده‌ی نوعی مرجع برتر. ایده‌ی حکم‌رانیِ «مردم» در پایان قرن هجدهم، در نتیجه‌ی انقلاب‌های فرانسه و آمریکا رواج یافت.

اسلام اروپایی؛ دین، اخلاق، سیاست و مدرنیته‌ی پایدار

میثم بادامچی

کتاب انگاره‌ی اسلام اروپایی با این پرسش اساسی دست به گریبان است: «آیا اسلام اروپایی ممکن است؟» نویسنده استدلال می‌کند که اسلام اروپایی از لحاظ کلامی و از منظر الهیات سیاسی و فلسفهی سیاسی امکانپذیر است اما تحقق آن از نظر سیاست عملی و روزمره  به رویکرد سیاستمداران و سیاستگذاران در هر منطقه و کشوری بستگی دارد.

زنان در باغ: از کار گِل تا کار دِل

فرناز سیفی

آغاز جنگ جهانی اول و نیاز به نیروی کار زنان در مزارع، نقطه‌ی عطف دیگری شد که هم زنان بیشتری را به طور جدی وارد باغبانی و کشاورزی کرد و گرد هم آورد و هم به زنان کنشگرِ حق رأی فرصت بیشتری برای ارتباط‌ و استفاده از قابلیت باغ و مزارع برای ترویج و آموزش داد.

پولونیای اصفهان

یونس تراکمه

گاهی صبح‌‏ها از خانه راه می‌‏افتادم، این بخش پشتیِ مسجد شاه را دور می‌‏زدم، عرض خیابان استانداری را طی می‏‌کردم و می‏‌رسیدم به خیابان فتحیه که منتهی می‏‌شد به چهارباغ، معمولاً در این تقاطع به سمت چپ می‏‌پیچیدم تا برسم به جایی، جاهایی که اصلاً برای رسیدن به آنجا از خانه خارج شده بودم: کافه‌ پولونیا.

لهستانی‌هایی که به ایران آمدند

غزل صدر

در جریان جنگ جهانی دوم بیش از صدهزار نفر لهستانی‌ راهی ایران شدند. عده‌‌ی کمی آنها در نهایت در ایران ماندند، ازدواج کردند و خانه و زندگی برای خود ساختند، روزنامه منتشر ‌کردند، تئاتر و نمایشگاه‌های هنری و کنسرت‌های موسیقی داشتند و رستوران و کافه‌ و قنادی‌ و آرایشگاه به راه انداختند. تبعیدی‌های لهستانی‌ در ایران، آنچنان که خود روایت کرده‌اند، از ایرانیان مهربانی و روی خوش دیدند. و گذر و حضورشان ردپای پررنگی در ایران باقی گذاشت.

اقوام بومی می‌توانند پیشگام حفاظت از طبیعت باشند

سومینی سنگوپتا، کاترین آینهورن، مانوئلا آندریونی

حال که یک میلیون نوع از موجودات زنده در معرض خطر نابودی قرار گرفته‌اند، ده‌ها کشور ناگزیر دست به اقداماتی برای حفظ دست‌کم ۳۰ درصد از خاک و آب کره‌ی زمین تا سال ۲۰۳۰ زده‌اند. اما بسیاری از مردمانی که نسل‌ها با موفقیت از طبیعت محافظت کرده‌اند در تصمیم‌گیری درباره‌ی این مسئله هیچ نقشی ندارند.

از انقلاب فرهنگی چه می‌توان آموخت؟

پانکاج میشرا

در 24 سپتامبر 1970، گروه رولینگ استونز کنسرت خود در «کاخ ورزش» در پاریس را قطع کرد تا یک فرانسویِ مائوئیست به نام سِرژ ژولی را به روی صحنه دعوت کند. اخبار رویداد تکان‌دهنده‌ای موسوم به «انقلاب فرهنگیِ پرولتاریاییِ کبیر» از سال 1966 کم‌کم به خارج از چین درز کرده بود. اطلاعات کمیاب بود اما بسیاری از نویسندگان و فعالان در غرب که با آمریکا و جنگ در ویتنام مخالف بودند و از مارکسیسم شوروی‌مآب دلسرد شده بودند سرگرم روی آوردن به افکار مائو تسه‌تونگ بودند.

انقلابِ بدون تاریخ

ماشاءالله آجودانی در گفتگو با غزل صدر

بسیاری گفته‌اند که انقلاب ۵۷، رخدادی بی‌سابقه بوده است و در تاریخ انقلاب‌ها نظیر و پیشینه‌ای ندارد. به نظر من انقلابی که ما همه به عنوان انقلابی بدون تاریخ می‌شناسیم، در عالم نظر، تاریخ و شناسنامه دارد. اگر تاریخ و شناسنامه‌ی‌ آن را به درستی می‌شناختیم، انقلاب ایران نباید به این شیوه اتفاق می‌افتاد تا ما را به سرنوشت هولناک امروزی دچار کند. 

حکومت‌های خودکامه کدام قوانین انتخاباتی را ترجیح می‌دهند؟

ابیگیل ال. هلر، جنیفر گاندی

دست‌کم از قرن نوزدهم، در نظام‌های خودکامه برای تصدیِ مناصب اجرایی و تقنینی انتخابات برگزار می‌شده است. در سال ۱۸۵۰، در بیش از ۳۰ کشور ــ که هیچ‌یک دموکراتیک نبودند ــ انتخابات پارلمانی برگزار می‌شد، و این امر تا سال ۱۸۸۰ به بیش از دو سوم از کشورهای دنیا گسترش یافته بود.

رنج زنان و شرمساریِ مضاعف

کاترین اِینجل

من از درد زنانه خسته‌ام و نیز از مردمی که از آن خسته‌اند. می‌دانم که زنِ آسیب‌پذیر حرفی کلیشه‌ای است اما در عین حال زنان زیادی را می‌شناسم که همچنان آسیب‌دیده‌اند. این گفته را دوست ندارم که زخم‌های زنانه کهنه شده‌اند؛ با شنیدن آن احساساتم جریحه‌دار می‌شود.

انجیل بی‌خدا: عیسی به عنوان معلم اخلاق

تری ایگلتون

همه‌ی مسیحیان به خدا اعتقاد ندارند. در دهه‌ی ۱۹۶۰، فرقه‌ای از «مسیحیانِ بی‌دین» برای مدتی کوتاه رشد کرد. این به معنای آن بود که آنها تعالیم اخلاقی عیسی را قبول داشتند اما منکر چیزی بودند که منضمات الهیاتیِ انجیل می‌دانستند که باری سنگین بر تعالیم عیسی شده بود. 

ما و آن‌ها، نمونه‌ای از «ادبیات آستانه»

غزل صدر

«ما و آن‌ها» رمانی‌ست به انگلیسی، نوشته‌ی بهیه نخجوانی، که داستان خانواده‌ای‌ پراکنده در ایران و اروپا و آمریکا را روایت می‌کند، و آنچنان که اهل نظر می‌گویند، نمونه‌ی برجسته‌ای از «ادبیات آستانه» و نقل احوال دیاسپورای ایرانی‌ست. ماه پیش، جلسه‌ای برای کتابخوانی و گفتگو با بهیه نخجوانی درباره‌ی این داستان، در دانشگاه نورتوسترن در شیگاگو برگزار شد که گزارشی از آن را در ادامه می‌خوانید.