در این سلسله درس‌گفتارها، عباس امانت، استاد بازنشسته‌ی تاریخ در دانشگاه ییل، درباره ساختارهایی در تاریخ ایران صحبت می‌کند که به باور او از قرن‌ها پیش تا امروز پایدار مانده و زندگی ایرانیان را شکل داده است.
در این مجموعه، گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های زبان فارسی، از چند نسل از روزنامه‌نگاران و نویسندگان ایران را گرد آورده‌ایم. این گزارش‌ها هریک به‌خودی‌خود ناب و خواندنی است و در کنار هم، نموداری از اینکه گزارش‌نویسی در صد سال گذشته، چه مسیری را در مطبوعات ایران پیموده است. البته گزارش‌نویسی در زبان فارسی سابقه‌ای تاریخی و بسیار طولانی دارد و مثلاً بخش‌هایی از تاریخ بیهقی و چهار مقاله‌ی عروضی بعد از حدود هزار سال، هنوز از بهترین گزارش‌های زبان فارسی به شمار می‌آیند. پاره‌هایی از این دو کتاب هم در بین گزارش‌های این مجموعه آمده است. و همچنین چند نمونه گزارشِ ترجمه از زبان‌های دیگر که انتشارشان در ایران به‌سهم خود بر غنای گزارش‌نویسیِ فارسی افزوده است.
دبیران مجموعه: علیرضا اشراقی و رؤیا ایزدی
نیروی نظامی در مقام بازیگر اقتصادی پدیده‌‌ای غریب اما رایج در بسیاری از کشورهای جهان است. چه عوامل و شرایطی امکان حضور نظامیان در اقتصاد را فراهم می‌کنند؟ چرا دولت‌ها و نخبگان سیاسی غیرنظامی به آنها اجازه‌ی ورود به اقتصاد می‌دهند؟ کسب‌و کارهای نظامیان چه تاثیری بر ساختارها و فرآیندهای سیاسی و حکمرانی کشور و همچنین بافت اجتماعی دارد؟ انگیزه‌های تجاری چگونه می‌تواند به رفتار نظامیان در بزنگاه‌های تاریخی در مواجهه با ملت و دولت شکل دهد؟ چگونه می‌توان پای نیروهای نظامی را اقتصاد بیرون کشید و فرآیندی مسالمت‌آمیز برای خلع ید اقتصادی آنان طراحی کرد؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تحلیل‌های مختلف درباره‌ی انواع حضور نظامیان در اقتصاد و همچنین تجربه‌های متنوع کشورهای جهان در این زمینه می‌پردازد.
دبیر مجموعه: امیرحسین مهدوی
تکلیف شهروندان با مشارکت سیاسی در دموکراسی‌های ریشه‌دار و استبدادهای سنتی تقریبا روشن است: در دسته‌ی اول مُقدِّرات ملی عمدتا به وسیله‌ی نهادهای نمایندگی تعیین می‌شوند و در گروه دوم هیچ امکانی برای گردش قدرت از طریق خواست عمومی وجود ندارد. اما موضوع برای شهروندان نظام‌های سیاسی ترکیبی، موسوم به نظام‌های هیبریدی، پیچیده‌تر است: نظام‌هایی اقتدارگرا که ظواهری از مردم‌سالاری را به نمایش می‌گذارند. مشارکت سیاسی در چنین ساختاری چه ویژگی‌هایی دارد؟ حاکمان اقتدارگرا با چه انگیزه‌ای به نهادهای دموکراتیک مجال حضور می‌دهند؟ با چه محاسباتی حاضر به برگزاری انتخابات می‌شوند؟ چاره‌ی نیروهای دموکراسی‌خواه در چنین نظام‌هایی چیست؟ آیا تعقیب سیاست بهبودخواهی حداقلی و گام‌به‌گام در چارچوب انتخابات جواب می‌دهد؟ این مبحث به تجربه‌های جهانی و پژوهش‌های مختلف درباره‌ی شیوه‌های سیاست‌ورزی در نظام‌های اقتدارگرای انتخاباتی می‌پردازد.
مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.
حجاب، در تمام چهار دهه‌ی گذشته یکی از چالش‌های اصلی زنان در زندگی روزمره‌شان در ایران بوده است. اما آنچه کمتر شنیده می‌شود، داستان‌های زنانی است که به اجبار یا «انتخاب» حجاب بر سر دارند. در این پرونده که حاصل مصاحبه‌های مفصل با ۱۴ نفر از این زنان است، تلاش شده تا بخش کوچکی از تجربه‌ها و چالش‌های زنان ایرانی در رابطه با حجاب گردآوری شود.
بازگوییِ تجربه‌های بازداشت، بازجویی، و زندانِ فعالان سیاسی و مدنی از یک سو ثبت تاریخی است که از سر گذرانده‌ایم و از سوی دیگر به اشتراک گذاشتن آنچه از آن آموخته‌ایم، با دیگرانی است که این روزها ممکن است با آن مواجه شوند. در این پرونده به بررسی این تجربه‌ها از جنبه‌های مختلف می‌پردازد.
صنعتگران و کارآفرینان ایرانی از حدود هفتاد سال پیش شروع به تولید کالاهایی کردند که زندگی ایرانیان را تغییر داد و به بخشی از خاطرات چند نسل تبدیل شد. آشپزخانه‌های دودگرفته با ورود چراغ‌گاز و وسایل گازسوز تغییر کردند؛ با ورود پیکان، بسیاری از ایرانیان صاحب خودرو شدند؛ کفش ملی، جای گیوه و گالش را گرفت؛ بیسکوئیت، پفک نمکی و ویفر مینو مزه‌ی تازه‌ای به شیرینی‌های ایرانی اضافه کرد؛ پارس توشیبا تلویزیون را همگانی کرد و اکنون پلوپزهایش در اکثر خانه‌ها پیدا می‌شود.
سازندگان این محصولات که ایرانیان را به دنیای جدیدی واردد کردند، چه کسانی بودند؟ این مجموعه مروری است بر زندگی و دستاوردهای پیش‌آهنگان تولید صنعتی در ایران.
سوءمصرف و اعتیاد به مواد مخدر، یکی از بحران‌های جدی ایران در چند دهه‌ی اخیر است. بحرانی که بخش قابل‌توجهی از نیروی جوان و فعال جامعه با آسیب‌های ناشی از آن دست و پنجه نرم می‌کنند و هزاران تن به بهانه‌ی مقابله با آن اعدام شده‌اند. در این پرونده، اعتیاد به مواد مخدر و تبعات آن را از منظر حقوقی و اجتماعی بررسی کرده‌ایم، به سراغ کسانی رفته‌ایم که اعتیاد یا سوءمصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و نگاهی به تجارب کشورهای دیگر در کنترل این مسئله داشته‌ایم.