حقوق بشر زیربنای دموکراسی یا تهدیدی برای پیوند اجتماعی؟ شرطی برای همبستگی گروهی یا پیروزی فردگرایی؟ این پرسش‌ها در طول سی سال گذشته تا امروز تفکر سیاسی در فرانسه و خارج از این کشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده است. این مقاله مسائل و وقایع مرتبط با آن را بررسی می‌کند. 

نسرین ستوده، وکیل و فعال حقوق بشر، که از خرداد ۹۷ در خانه‌اش بازداشت شده بود اخیراً به حبس طولانی محکوم شده است. خانم ستوده که پیشتر هم سه سال را در زندان به سربرده بود در یکی از نامه‌هایش به پسرش در آستانه‌ی آغاز سال تحصیلی نوشته بود: «لطفاً سر وقت مدرسه‌ات را برو، مشق‌هایت را بنویس، درس‌ات را بخوان، و پسر خوبی باش تا ما برگردیم.»

نسرین ستوده با اعتصاب غذای خود این بار وکالتِ عدالت را در ایران بر عهده گرفته است. دفاع از نسرین ستوده دیگر تنها دفاع از یک زن آزادی‌خواه ایرانی، یک وکیل شجاع دادگستری، یا حتی دفاع از همه‌ی متهمان سیاسی، مذهبی یا اقلیت‌ها و محرومانی نیست که او از آنها دفاع کرده بود. دفاع از نسرین ستوده، دفاع از بنیان‌های عدالت در جامعه‌ی ایرانی است.

آمارتیا سِن در جستار «عدالت در دنیای جهانی» (۲۰۱۱)، و همچنین پیشتر در کتاب «ایده‌ی عدالت» (۲۰۰۹)، بدون حاشیه‌روی به ما می‌گوید که از رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ چه درس‌هایی می‌توان آموخت: ثروت آدم‌های بسیار پول‌دار تا حدی کاهش یافت اما کم‌درآمدترین افراد، آدم‌های مستقر در «قاعده‌ی هرم»، در سطح محلی یا جهانی، بودند که بیش از همه از این رکود آسیب دیدند.

هفته‌ی پیش، وقتی راتکو ملادیچ، فرمانده‌ی سابق صرب‌ها به جرم کشتار مردم بوسنی در دادگاه بین‌المللی لاهه به حبس ابد محکوم شد، خودش در دادگاه نبود، چرا که به دلیل پرخاش به قاضیان پرونده، از دادگاه اخراج شده بود. به گفته کارلا دل‌پونته، دادستان پیشین دادگاه لاهه که از عوامل اصلی در بازداشت و محاکمه ملادیچ بوده است، بسیاری از جنایتکاران جنگ ...