پرسش درباره‌ی مسایل بنیادی ایران، و تعریف هویت ملی را این بار با داریوش آشوری، زبان‌شناس و پژوهشگر فلسفه‌ی سیاسی مطرح کرده‌ایم. در این گفتگو به مفهوم ایرانیت، دولت-ملت و پیوند آن با مذهب، زبان و فرهنگ در ایران پرداخته‌ایم.
وقتی هواپیما فرودگاه کابل را ترک کرد و در آسمان اوج گرفت، هول و هراس، و به‌ویژه ترسم از سفری طولانی و نامعلوم، افزایش یافت. از این که خانواده، دوستان و کشورم را ترک می‌کردم اندوهگین بودم. گمان می‌کردم که پس از رسیدن به کشوری امن در مدتی کمتر از سه ماه می‌توانم شغل روزنامه‌نگاری را از سر بگیرم. اما متأسفانه این طور نشد.
در این گفتگو با دکتر کاظم کردوانی، به بحثِ هویت، و مؤ‌لفه‌های هویت ایرانی پرداخته‌ایم. دکتر کردوانی جامعه شناس و دبیر سابق کانون نویسندگان ایران، و از رهبران پیشین کنفدراسیون دانشجویان است، و نوشته‌های پرشماری درباره‌ی مباحث فرهنگی-سیاسی ایران دارد.
آیا درباره‌ی زوجی که تصمیم گرفتند اسم دخترشان را برگزیت بگذارند یا در مورد این واقعیت که در بخش‌هایی از بریتانیا که اهالی‌اش با خروج از اتحادیه‌ی اروپا موافق بودند، جنون گاوی شایع بوده است، چیزی شنیده‌‌‌‌‌‌اید؟ درباره‌ی این قضیه که تشعشعات ناشی از تلفن همراه مغز را معیوب می‌کند و دیوانگیِ شدید به بار می‌‌آورد، چطور؟
حنیف قریشی در 2009 به روزنامه‌نگاری گفت «اکنون کسی جرئت نمی‌کند آیات شیطانی را بنویسد چه برسد به این که آن را منتشر کند.» در حقیقت هم رمان سلمان رشدی مانند یادگاری از دوران گذشته است. هنگامی که 31 سال پیش انتشار یافت جنجالی بی‌سابقه در جهان به راه انداخت. تظاهرات، کتاب‌سوزی، و شورش به راه افتاد. رهبر ایران، آیت‌الله خمینی، از مسلمانان خواست تا رشدی را به قتل برسانند، برای سر او جایزه تعیین شد، و حامیان، ناشران، و مترجمان اثر با سوءقصدهایی، موفق و ناموفق، مواجه شدند. نویسنده‌ی اثر سال‌ها در خفا زندگی کرد
هویت ملی چیست؟ ایرانی بودن چه مؤلفه‌هایی دارد؟ و چه نسبتی با ناسیونالیسم ایرانی می‌تواند برقرار کند؟ در سلسله گفتگوهایی درباره‌ی آینده‌ی ایران، این پرسش‌ها را این بار با حسن یوسفی اشکوری، دین‌پژوه و نماینده‌ی سابق مجلس در ایران، در میان گذاشته‌ایم.
در اواخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم، تجددطلبانی از ایران، افغانستان، ژاپن، و ترکیه می‌کوشیدند با بهره‌گیری از علم نژادِ غربی، سفیدپوست بودن ملت‌های خود را در برابر انظار غربیان به اثبات برسانند، در هنگامه‌ی کشمکش‌های ضداستعماری اعتماد به نفس جوامع خود را بهبود ببخشند، و با استفاده از صلاحیت نژادی احتمال رسیدن به تمدن را بالاتر ببرند. در این میان مورد ترکیه به سبب گستردگی مبارزاتش برای سفید بودن، بسیار جذاب است.
داستان معروفی وجود دارد مبنی بر این که به لئوپولد برشتولد، وزیر خارجه‌ی امپراتوری اتریش-مجارستان، هشدار می‌دهند که وقوع یک جنگ بزرگ ممکن است جرقه‌ای باشد برای انقلاب در روسیه. برشتولد با ریشخند جواب می‌دهد که «و چه کسی قرار است چنین انقلابی را رهبری کند؟ لابد جناب برانشتاین که در کافه سنترال می‌‌نشیند!» جناب برانشتاین بعدها نام لئون تروتسکی را برگزید و انقلاب را رهبری کرد.