رقصنده‌ی فراموشی

سوما نگهداری‌نیا - منصور محمدی

نگاهی به زندگی لیلا بدرخان، رقصنده‌ی توانای کُرد که در سال‌های آخر دوره‌ی عثمانی در استانبول به دنیا آمد، در اروپا تعلیم گرفت و در اپراخانه‌های مهم اروپا و آمریکا نمایش داد، اما دستگاه‌های حکومت ترکیه کوشیدند مانع شهرت او شوند.

لرزه‌ای که در جانمان است

مهدی شبانی

دولت می‌گوید زلزله را سیاسی نکنید. از ساعت اول زلزله نه فقط منبر مساجد، بلکه تمام رسانه‌های دولتی و خصوصیِ پرمخاطبِ نزدیک به دولت از تقدیر الهی و درس‌هایی که می‌توان از آن گرفت سخن می‌گویند. تک و توک رسانه‌های مستقل از ناکارآمدیِ دولت و نحوه‌ی مدیریت انتقاد کرده‌اند.

سینما در افغانستان؛ کم فراز و پر فرود

مهدی مدبر

سینمای افغانستان با «عشق و دوستی» آغاز شد، اما پنج دههی بعد با «اسامه» و «جنگ تریاک» ادامه یافت و حدود بیست سال بعد از آن، «روی خط فراموشی» قرار گرفته و تبعید شده است.

 

 

آریل دورفمن؛ درس‌هایی از دوره‌ی گذار

هرمز دیّار

«مراقب باشیم که عدالت را با انتقام اشتباه نگیریم. در تصویر معوجی که در ذهن بشر شکل گرفته این دو مفهوم بسیار نزدیک‌اند. اما باید مدام به یاد داشت که یکی نیستند.» (آریل دورفمن)

رقصی برای سوگ و بقا

مهدی شبانی

خمر‌های سرخ، سازمانی مائوئیستی که در سال‌های دهه‌ی هفتاد میلادی حدود پنج سال در کامبوج حکومت می‌کردند، فجایع بزرگی مرتکب شدند که یکی از آن‌ها پروژه‌ی «ازدواج اجباری» بود. زخم‌های این فاجعه هنوز هم برای بسیاری از مردم کامبوج باقی‌ست، و در سال‌های اخیر نمایشی از رقص در کامبوج اجرا می‌شود که دادخواهی و تسکینی برای این فاجعه است.

«هفت زمستان در تهران»؛ روایتی از اعدام ریحانه جباری

مریم میرزا

مستند بلند «هفت زمستان در تهران» روایت هفت سال از زندگی دردناک اما آمیخته با شعور و آگاهیِ ریحانه جباری در زندان است. نامه‌های او از زندان شاهدی قوی بر آمیختگیِ رنج و آگاهیِ دختر جوانی است که از ۱۹ سالگی تا ۲۷ سالگی‌اش را به اتهام قتل مردی که قصد تجاوز به او را داشت، در انتظار اجرای حکم اعدام گذراند.

تصویری از درد و شفقت در جامعه‌ی مدرن مصر

نهال تابش

نگاهی به رمان عمارت یعقوبیان، نوشته‌ی علاء الاسوانی، یکی از پرفروش‌ترین آثار ادبیات معاصر مصر، که بیست سال پس از انتشار هنوز یکی از گویاترین تصویرهای جامعه‌ی مدرن مصر است.

نگاهی دیگر به معترضان دهه‌ی هشتادی

مریم امیدی

در نخستین روزهای جنبش اخیر که بعضی‌ آن را «انقلاب ۱۴۰۱»، بعضی دیگر «جنبش زن، زندگی، آزادی»، برخی «خیزش مهسا»، و برخی دیگر «قیام ژینا» می‌خوانند، بحث تفاوت میان نسل‌ها به‌شدت داغ بود.

فریبکاری عظیم شرّ

کایلا ایبلز-داگِن

در شرایطی که خطاکاری فراگیر باشد و موجب ظهور آشفتگی و ابهام اخلاقی شود، چگونه می‌توان وارد عرصه‌ی عمل شد؟ آیا در چنین شرایطی تفکر اخلاقی می‌تواند به وضوح عملی بینجامد یا با نشان دادن خطرات احتمالی منجر به بی‌عملی خواهد شد؟

 

بی‌حجابی همبستگی است

پویان مکاری

برداشتن روسری از سر در خیابان هنوز نماد اصلی انقلاب ماست. این کار باعث می‌شود که در روزهایی که اعتراضات خیابانی کم شده به یکدیگر یادآوری کنیم که هنوز اراده‌ی ما برای تغییر در بطن این جامعه زنده است.

«درباره‌ی زنان»؛ نامه‌نگاری ناتالیا گینزبورگ و آلبا د سس‌پدس

فرناز سیفی

در سپتامبر ۱۹۴۴، کمی بعد از آزادی رُم، اولین شماره‌ی نشریه‌ی مرکوریو ماهنامه‌ای سیاسی، هنری و علمی ــ منتشر شد. سردبیر این نشریه آلبا د سس‌پدس، نویسنده‌ی نامدار کوبایی-ایتالیایی، بود. پدربزرگ او انقلاب استقلال کوبا از اسپانیا را رهبری کرده و بعد از پیروزی انقلاب به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور کوبای مستقل انتخاب شده بود.

زن، زندگی، آزادی؛ همراه با خون و خیال و خاطره

کاوه کیان‌فر

و تو در آن روزی که خواهد آمد، پیراهن سرخ بر تن، رها کرده گیسوان سیاه در باد، با همه‌ی شور زندگی در رنگ صدایت، و مزین به چشمانی بی‌نهایت مهربان، آرام و زمزمه‌وار از من خواهی پرسید: به‌راستی آنان‌که در آن شب سیاه بر ما ستم کردند چه شدند و کجا هستند در این روز فیروز آزادی؟

دور از ذهنیت قربانی: داستان محرومیت از تحصیل

پرتو فنایی

در یکی از روزهای شهریور ساعت ۲ بعدازظهر به محل ثبت‌نام رفتیم. مدارک را ارائه کردم و مسئول مربوطه بعد از کنترل مشخصاتم کمی مکث کرد. مطمئن بودم که این مکث هیچ دلیلی جز باور دینیِ متفاوتِ من از سایر دانشجویان ندارد ولی چون اظهارات مسئولان و قانون اساسیِ کشور نباید مرا از تحصیل محروم کند به روی خودم نیاوردم و منتظر ماندم.

جنبش زنان عراق

مهدی شبانی

در عراق حرکت‌های حق‌طلبی و دادخواهی زنان در چه وضعیتی است و در این سال‌ها چه پیشرفت‌هایی داشته؟ مهدی شبانی با ایناس سرگول رضا، کنشگر حقوق زنان گفتگو کرده است.

جنبش اعتراضی دموکراسی‌خواه: سازمان‌دهی، ائتلاف و اعتراض

محمدعلی کدیور

مقالات این مجموعه‌ به مطالعه‌ی تجربه‌های استقرار دموکراسی از پایین از طریق تقویت جنبش‌های اجتماعی و حرکت‌های مدنی و اعتراضی می‌پردازد. منظور از جنبش اجتماعی یک حرکت جمعی برای تغییر وضعیت موجود است که دارای درجه‌ای از سازمان‌دهی است، از روش‌های فرانهادی استفاده می‌کند و همچنین دارای درجه‌ای از پیوستگی است. منظور از روش‌های فرانهادی روش‌هایی است که خارج از چارچوب نهادهای سیاسی مانند انتخابات قرار می‌گیرند.

جنگ جدید روسیه در زمستان؛ آیا ممکن است که پوتین به سرنوشت ناپلئون و هیتلر دچار شود؟

آنتونی بی‌وُر

شناخته‌شده‌ترین شکست زمستانیِ اروپا در روسیه در سال ۱۸۱۲ رخ داد ــ درست بیش از یک قرن پس از جنگ پُلتاوا ــ وقتی ارتش بزرگ ناپلئون از مسکو عقب‌نشینی کرد. تاکتیکِ زمین سوخته‌ی روسیه، که فرانسوی‌ها را بی‌غذا و سرپناه هنگام عقب‌نشینی به حال خود رها کرد، نتیجه را از این‌هم مرگبارتر کرد.

«چهارچشمی باید مراقب جنبش بود، مبادا خودش هیولا شود!»؛ درس‌هایی از خیزش مردم سوریه

فرناز سیفی

ماه گذشته ابراهیم الاصیل، تحلیلگر ارشد در «مؤسسه‌ی خاورمیانه»، رشته‌توییتی را خطاب به کاربران ایرانی نوشت که بسیار پرمخاطب شد. الاصیل که اهل سوریه است و در خیزش سوری‌ها علیه رژیم بشار اسد مشارکت داشت از تجربه‌ی پرفرازونشیب و ناکام فعالان سوری و درس‌های تلخ اما مهمی نوشته بود که آموختند.

از اعلان همبستگیِ حامیان «منشور ۷۷» چکسلواکی با مدافعان «منشور ۰۸» چین چه می‌آموزیم؟

عرفان ثابتی

در دسامبر ۲۰۰۸، یک‌صد سال پس از انتشار نخستین قانون اساسیِ چین و هم‌زمان با شصتمین سالگرد تصویب «اعلامیه‌ی جهانیِ حقوق بشر»، ۳۰۳ روشنفکر، وکیل، فعال، دانش‌پژوه، کارگر، دهقان و کارمند بازنشسته‌ی دولت چین با امضای بیانیه‌ای معروف به «منشور ۰۸» خواهان اصلاحات دموکراتیک ــ از جمله پایان یافتن حکومت تک‌حزبی ــ و احترام به حقوق بشر ــ از جمله آزادی بیان ـ در این کشور شدند.

نامه‌هایی از هنگ ‌کنگ

ایون‌سانگ کیم

کتاب‌های عامه‌پسندی که در مورد قدرت می‌خوانم حقیقت‌گویی را تجویز نمی‌کنند. توصیه‌ی آن‌ها این است که برای دستیابی به قدرت باید خیال‌پردازی کرد و بعد این خیال‌‌پردازی‌ها را به دیگران فروخت. به صراحت می‌گویند که هیچ‌کس حاضر به شنیدن حقیقت نیست، پس به آدم‌ها چیزی را نگو که مایل به شنیدنش نیستند.