بیداری زیبای خفته

فرزانه میلانی

این نوشته نگاهی است به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی ماجرای ژیزل پلیکو زن ۷۱ ساله‌ی فرانسوی که سال‌ها شوهرش او را با مواد مخدر بی‌هوش می‌کرده و در اختیار مردان می‌گذاشته که به او تجاوز کنند. جزئیات ماجرای خانم ژیزل چند ماه پیش در جریان محاکمه‌ی شوهرش آشکار شد.


 

سنگ و سایه‌ی آرامش دوستدار

آرش جودکی

هنگامی که فرهنگی یکسره بر بنیادِ اعتقاد استوار شده باشد، به‌گونه‌ای که بتوان اعتقاد را خاستگاه و پایانه‌ی آشکارا و پنهان هریک از شکل‌های جامعگی‌پذیری بازشناخت، چنین فرهنگی را دوستدار «فرهنگ دینی» می‌خواند و فرهنگ ایرانی را در سراسر تاریخش در زیر این عنوان گرد می‌آورد. 

یادهایی از مه‌لقا ملاح

منصوره شجاعی

سحرگاه دوشنبه ۱۷ آبان دوستی از ایران خبر داد که شب گذشته مه‌لقا ملاح، مادر زمینوزمان، چشم بر زمین بست و به زمان پیوست. خبر غیرقابلانتظار نبود که عمری بهکفایتْ پربرکت، به‌غایت پویا و بهنهایت پسندیده داشت. اما اندوه مرگش جز به یاد کردن از سرخوشی، سختکوشی، شوخطبعی و پایداریهای او از جانم نرفت.

آخرالزمانی در همین نزدیکی: خاورمیانه چاره‌ای جز رویارویی با بحران اقلیمی ندارد

پاتریک وینتور

سرعت گرم شدن خاورمیانه دو برابر دیگر نقاط دنیا است. اگر پیش‌بینی‌های نگران‌کننده‌تر درست از کار دربیاید، مکّه ممکن است دیگر قابل‌ سکونت نباشد، امری که حج را به زیارتی پُرمخاطره‌، و حتی فاجعه‌آمیز، تبدیل خواهد کرد. ممکن است تا پایان این قرن، شهرهای ساحلیِ پرزرق‌وبرق خلیج فارس به علت افزایش سطح آب، زیرِ آب بروند. هنوز نمی‌توان از «اینک آخرالزمان» سخن گفت اما می‌توان از «آخرالزمانی در آینده‌ی نزدیک» حرف زد.

دادگاه مردمی آبان، دریچه‌ای به سوی روشن شدن حقیقت

مریم فومنی

دادگاه بین‌المللی مردمی آبان از تابستان ۲۰۲۰ کار جمع‌آوری مدارک و ثبت شهادت خانواده‌های کشته‌شدگان و آسیب‌دیدگان در اعتراضات آبان ۹۸ و همچنین شاهدان عینی وقایع رخ‌ داده در این اعتراضات را شروع کرده و طی این مدت شهادت ۱۶۵ تن از شهود از ۴۷ شهر مختلف ایران را ثبت کرده است. ۲۷ تن از این شهود از اعضایخانواده‌‌های کشته‌شدگان، مجروحان و بازداشت‌شدگان سرکوب اعتراضات آبان هستند.

پناهگاه‌های جنگیِ اجاره‌ای

نثار تاج

بیش از نود درصد از زنان کارگر و کارمندِ خوابگاه از کارفرمای‌ خود به اداره‌ی کار و رفاه اجتماعی شکایت کرده‌اند. اکثرشان از جانب رئیس خود تهدید و بی‌حقوق و مزایا رها شده‌اند و این شکایت‌ها به جایی نرسیده‌ است.

محمد عابد الجابری، فیلسوف مراکشی ملی‌گرا و منتقد «عقل عربی»

میثم بادامچی

محمد عابد الجابری (۲۰۱۰–۱۹۳۵) فیلسوف و روشنفکری مراکشی است که در آثارش کوشیده پیوندی میان خوانشی از فلسفهی کلاسیک سده‌های میانهی کشورهای مسلمان و ناسیونالیسم عربی برقرار کند و برای هویت‌طلبی و نوگرایی عربی مبانی فلسفی جدیدی فراهم سازد. آثار او به نوبهی خود بسیار خلاقانه‌اند، گرچه نقدهای متعددی بر آنها از سوی فیلسوفان و نویسندگان عرب و غیرعرب وارد شده است.

یک‌ متر و نیم: تنهایی

گفتگوی لیلی نیکونظر با مهدی خلجی

کرونا اپیدمی تنهایی را نمایان کرده است. آیا جهانِ ما در پساکرونا نیازمند بازاندیشی تجربه‌ی تنهایی است؟ آیا وزارتخانه‌های تنهایی در پساکرونا می‌توانند معضل تنهایی انسان مدرن را حل کنند؟ در دورانی که انسان‌ها یکی از عمیق‌تری و بحرانی‌ترین تجربه‌های تنهایی را پشت سر می‌گذارند با مهدی خلجی، نویسنده و پژوهشگر فلسفه، درباره‌ی تجربه‌ی تنهایی انسان مدرن گفتگو کرده‌ایم.

لیبرال بودن به چه معنا است؟

مایکل والزر

آیا لیبرالیسم هم «ایسم»ای مثل دیگر «ایسم‌ها» است؟ به نظرم، زمانی چنین بود. در قرن نوزدهم و نخستین سال‌های قرن بیستم، لیبرالیسم ایدئولوژی جامعی بود: بازار آزاد، تجارت آزاد، آزادی بیان، مرزهای باز، دولت کمینه، فردگرایی شدید، آزادی مدنی، رواداری دینی، حقوق اقلیت‌ها. اما امروز این ایدئولوژی را لیبرتارینیسم می‌خوانند، و اکثر کسانی که خود را لیبرال می‌دانند، دست‌کم همه‌ی این‌ها را نمی‌پذیرند.

روشنگری: عصر اندیشه یا احساس

جین اوگریدی

اخیراً جناح‌هاى راست و چپ (به طور گسترده‌ای) جاى خود را عوض کرده‌اند. همان کسانی که به سوگواری سنت‌شکنی و افسون‌زدایی از جهان نشسته بودند ــ و مطمئناً در خودِ دوران روشنگری واپس‌گرا و مخالف بودند ــ هم‌اکنون به استقبال آن رفته‌اند. کسانی که احتمالاً در قرون هفدهم و هجدهم از علاقه‌مندان به آن بوده‌اند، نمی‌توانند بحث آزادی، احساسات و استدلال را با برده‌داری و استعمار سازگار کنند.

ایران گرامی من، ایران درودی

امید بنکدار

ایران درودی، زنی که همواره به نامش مفتخر بود، اکنون از میان ما رفته و امروز در قطعه‌ی هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفته است... او رفته اما ۱۲۵ اثری که به مردم ایران هدیه کرده روزی در جایی از این شهر به نمایش درمی‌آیند و حماسه‌ی ایران را دگربار می‌سرایند.

مصرف‌کنندگان مواد مخدر، مجرمانی زیر سایه‌ی چوبه‌ی دار و شکنجه و تحقیر

مریم فومنی

بر اساس تحقیقات بنیاد برومند، از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ دست‌کم ۵۸۴۶ نفر به خاطر جرائم مرتبط با مواد مخدر در ایران اعدام شده‌اند. مقامات و دستگاه‌های رسمی حکومت اصرار دارند که هدف از این اعدام‌ها فقط مجازات قاچاقچیان و فروشندگان مواد مخدر است. اما مروری بر تاریخچه‌ی قوانین مرتبط با مواد مخدر و نحوه‌ی اجرای آنها نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان و معتادان به مواد مخدر نیز از این مجازات‌ها در امان نیستند و چه بسا اصلی‌ترین قربانیان این اعدام‌ها باشند.

دکتر سیروس آموزگار در روزنامه‌ی آیندگان

سیروس علی‌نژاد

سیروس آموزگار حقوق و اقتصاد خوانده و فارغالتحصیل دورهی دکترای اقتصاد در بریتانیا بود، و همزمان با روزنامه‌نگاری در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌کرد. او که دوستیِ نزدیکی با داریوش همایون داشت، در ابتدای کار روزنامهی «آیندگان» به دعوت همایون مدتی از گردانندگان این روزنامه بود. سیروس علی‌نژاد، حدود ۵ سال پیش با او دربارهی نقشی که در «آیندگان» داشت گفتگوی کوتاهی کرده است. 

«غرب» چیست؟

فیصل دوجی

وقتی از گاندی پرسیدند که درباره‌ی تمدن غربی چه فکر می‌کند او ظاهراً پاسخ داد که به گمانش ایده‌ی خوبی خواهد بود. هرچند تصور می‌شود که این اظهارنظر معروف نوعی رد کردنِ همراه با طعن و کنایه است، اما در واقع گاندی درباره‌ی موضوع تمدن غربی بسیار اندیشیده و سخن گفته است. ماهاتمای آینده در بیانیه‌ی «حکومت بومی هند» در سال 1909 تمایل پادشاهی بریتانیا به بسط و گسترش تمدن غربی را نه چندان مزوّرانه بلکه بیشتر انتحاری معرفی می‌کند.

آدم نان لازم دارد

آذر حسامی

محمود و دوستانش از مردم افغانستان‌ و اهل هرات‌اند. محمود می‌خواهد اول کوچک‌ترها حرف بزنند. داوودِ دوازده ساله و احمدِ یازده ساله با هم خویشاوندی نزدیکی دارند. داوود سه ماه قبل و احمد دو ماه پیش به ایران آمده‌اند و همراه هم از پنج صبح تا شش بعد از ظهر زباله‌گردی می‌کنند.

ناوالنی: دشمن سرسخت پوتین، آینده‌ی روسیه؟

لوک هاردینگ

ناوالنی پس از ورود به مسکو دستگیر شد و همان‌طور که شرط بسته بود، دستگیری‌اش به جرقه‌‌ای برای شعله‌ور شدن اعتراضات گسترده علیه کرملین تبدیل شد. تظاهرات، میادین 180 شهر، از کریمه‌ی اشغالی تا ولادیووستک را فرا گرفت. تمام اقشار مردم خواهان آزادی او بودند. اما این انقلاب نیم‌بند به هیچ وجه، نه به طور جدی حکومت‌ بیست‌ساله‌ی پوتین را تهدید کرد و نه از کنترل او بر اوضاع کشور کاست.

آرامش دوستدار ــ نقدهای او ما را رها نمی‌کند

یادداشتی از ماشالله آجودانی دوست قدیمی آرامش دوستدار که چهارشنبه‌شبِ پیش درگذشت

ایران تاب پرسشگری‌های او را نداشته است. گویی از سرِ ما زیاد بوده است. در اشاره به ایران، صرفاً به نظام سیاسیِ ستمکار و ویرانگر ایران نظر ندارم، به نظام فرهنگی و ساختارهای ریزودرشت نهادهای آموزشی آن هم نظر دارم، ساختارها و نهادهایی که در همه‌ی این سال‌ها به شیوه‌ای آشکار با اندیشیدن و نقد و تفکر انتقادی سر جدال و دشمنی داشته است.

گسلی در دنیای مردانه‌ی سینما: بررسی نقش زنان در صنعت فیلم‌سازی

نهال تابش

بر اساس مطالعهی «مرکز مطالعات زنان در تلویزیون و فیلم دانشگاه سن دیه‌گو» در ۱۰۰ فیلم پرفروش سال ۲۰۱۹، زنان ۲۰ درصد از نقشهای پشت صحنه را برعهده داشتند که ۴ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش داشته است. با این حال، همچنان عمدتاً مردان عهده‌دار مشاغل کلیدی همچون کارگردانی و فیلمبرداری هستند.

هزینه‌های‌ اعتراض

جنی ارین اسمیت

این کتاب شرح مبسوطی است دربارهی تحقیقات پیرامون مرگ فعال محیط زیست هندوراسی، برْتا کاسرس، برنده‌ی جایزه‌ی گولدمن در سال 2014، که در سال 2016، در چهل سالگی ترور شد؛ یا به عبارت دیگر، داستان سدها و جوخه‌های مرگ و نبرد بومیان کشور هندوراس برای حفظ محیط زیست کره‌ی زمین.