عصر اینترنت و ناخرسندی‌های آن

شاید برگسون را بتوان اولین فیلسوفی دانست که در جامعه‌ی توده‌ای قرن بیستم، و آغاز عصر رسانه‌های دیداری و شنیداری، به مُد روز بدل شد.

شاید به نظر برسد که در کشوری مانند ایران که هرگز به معنای دقیق کلمه نظمی سکولار بر آن حاکم نبوده، پساسکولاریسم آموزه‌ای برای وضع موجود ندارد. با وجود این، نظری عمیق‌تر به خاستگاه‌های سکولاریسم، چالش‌های برآمده از آن و راه‌حل‌هایی که پساسکولاریسم برای رویارویی با این چالش‌ها ارائه می‌کند، نشان می‌دهد که دغدغه‌های پساسکولاریسم با وضعیت کنونی و، به‌ویژه آینده‌ی ایران، چندان هم نامرتبط نیست.

سعداوی به معنای واقعی کلمه یک بت‌شکن بود. رمان‌های او حقایقی را بیان می‌کرد که او را نزد بسیاری از حکومت‌ها و نظام‌ها نامحبوب می‌ساخت. وقتی از او پرسیده بودند که آیا سیاستمداری هست که برایش قابل‌احترام باشد در جواب گفته بود: «در یک سیستم ظالمانه حتی فرشتگان نیز به فساد کشیده می‌شوند. کسی را به یاد ندارم که به وعده‌هایش عمل کرده باشد.»

دو هفته قبل، وقتی آگهی‌های مفقود شدن سارا اورارد در خیابان‌های محله‌ای در جنوب لندن به در و دیوار نصب می‌شد، گمان نمی‌رفت که ناپدید شدن این زن ۳۳ ساله به جرقه‌ای برای توجه جدی به مسئله‌ی امنیت زنان در فضاهای عمومی و مبارزه با خشونت علیه زنان در بریتانیا تبدیل شود.

از یک جهت، تاریخ بشر را می‌توان فهرستی طولانیِ غم‌انگیزی از سنگدلی و بی‌رحمی دانست: جنگ، برده‌داری، نسل‌کشی، و آزار و اذیت سیاسی. از جهت دیگر، به روشنی می‌توان خطوط اصلیِ پیشرفت اخلاقی را دید. در واقع، تنها در دو قرن گذشته دو انبساط چشمگیر در «دایره‌ی اخلاق» رخ داده است. اولی عبارت بود از جابه‌جایی از «حقوق قبیله‌ای» به حقوق بشرِ جهان‌شمول. دومی عبارت است از تعمیم مستمر حقوق اخلاقی به موجودات غیربشری.

امروز حدود ۵ میلیون از اتباع ترکیه در خارج از مرزهای این کشور زندگی می‌کنند و این روند مهاجرت هم‌چنان ادامه دارد. هر چند به دلایلی که در ادامه می‌خوانید، بایگانی کامل و تاریخچه‌ی دقیقی از ادبیات نسل اول مهاجران ترک در دسترس نیست اما دست‌کم این متون پرشمارند و درباره‌ی آن نیز بسیار نوشته شده‌اند. در نتیجه، این مقاله تنها روزنه‌ای به این خرده‌فرهنگ پویا به روی علاقه‌مندان خواهد گشود.

سیر حکمت در اروپا، به قول نویسنده‌اش، محمد علی فروغی، ذکاء‌الملک، «نخستین تصنیفی است که افکار فیلسوفان اروپا را به زبان فارسی درمی‌آورد.» جلد اول این کتاب در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، به چاپ رسید و در نود سال گذشته، به مثابه‌ی یک مرجع و الگو در ادبیات فلسفی و زبان ترجمه به شمار رفته است.

اگر شیوع کووید-19 در سال 2021 ادامه یابد و جانِ میلیون‌ها نفر را بگیرد، یا اگر بیماری عالم‌گیرِ مرگ‌بارتری در سال 2030 بشر را مبتلا کند، نه نوعی بلای طبیعیِ مهارنشدنی خواهد بود و نه عذابی الهی. چنین چیزی نتیجه‌ی قصور بشر و ــ به بیان دقیق‌تر ــ معلول کوتاهیِ سیاستمداران خواهد بود.

هر بار که کسی تجربه‌اش از آزار جنسی و تجاوز را روایت می‌کند، یکی پیدا می‌شود که در آن میان از او بپرسد: «خب چرا شکایت نکرده‌ای؟ مگه مملکت قانون نداره؟»

هدف از این مقاله این است که به مردم عادی کمک کند که وقتی عزیزان و دوستان‌شان گرفتار افسردگی مزمن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌شوند و به فکر خودکشی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌افتند، پیش از آن که از کمک تخصصی بهره‌مند شوند، و حتی در طول مداوا، به حرف‌‌های آن‌ها گوش دهند و از آن‌ها حمایت کنند.