پرونده

ایران برای من بعد از حدود ۱۶ سال مهاجرت و تبعید گذشته‌ای است که همواره در حال، جریان دارد. گذشته‌ای که دیگر دسترسی مستقیم به آن ندارم. ایران مطلوب من، ایرانی است که همه‌ی ایرانیان و همه‌ی کسانی که آینده و زندگی خود را در آن می‌یابند و جستجو می‌کنند، حتی اگر «ایرانی» نباشند، به آن دسترسی داشته باشند. 

در نوشتن درباره‌ی‌ ایران، حتی آن‌گاه که می‌کوشیم از جزئیات فراتر رویم، متأثر از نقطه‌ی عزیمتی که انتخاب می‌کنیم بر وجهی از این مفهوم بیشتر تأکید می‌کنیم. تأکیدی که هم افشاگر است و هم رهزن. افشاگر علایقی که به هر دلیلی می‌کوشیم پنهان کنیم و رهزن است چون با ارائه‌ی تصویری آرمانی، تضادها و شکاف‌های گاه خونین همزاد با این مفهوم را استتار می‌کند.

ایران برای من نه ایران باستان است، نه ایران آینده. ایرانی است که از روز ۱۸ مهرماه سال ۱۳۲۳ که دنیا آمده‌ام تا امروز با آن زیسته‌ام. ۵۸ سال درون خاک و ۱۷ سال بیرون خاکش، با ایران خودم زندگی کرده‌ام. مهم‌ترین رابطه‌ای که با ایران داشته و همچنان از بیرون کشور هم با آن دارم این است که هرچه درون ایران می‌گذرد و هر آن چه در جامعه‌ی بین‌المللی بر ایران می‌گذرد به من مربوط است و حق دارم نسبت به آن حساسیت نشان بدهم.

ایران آرمانی برای من در یک کلام «ایران برای همه‌ی ایرانیان» است؛ ایرانی که در آن تبعیض‌های حقوقی به صورت نهادینه و نظام‌مند وجود ندارند و افراد جامعه بر اساس نژاد، جنسیت، گرایش جنسی، عقیده‌ی سیاسی و دینی و مذهبی به دو پاره‌ی برخوردار-سرکوب‌شده تقسیم نمی‌شوند. ایرانِ آرمانی نه تنها در ساخت حقوقی از تبعیض خالی است که هم‌چنین از فرهنگی تبعیض‌پرهیز نیز برخوردار است.

ایران برای من آب و خاک نیست، مجموعه‌ای است از حس‌ها، یادمان‌ها، طعم‌‌ها، رنگ‌ها و شنیدنی‌ها. وقتی این‌طور حس‌اش کنم، با تکرار این تصاویر کماکان بی‌تعصب و مهربانانه، می‌توانم در خود حفظش کنم.

ایران یک «دولت-ملت» مُدرن است و «ایرانی» کسی است که تابعیت این دولت را دارد، یعنی شهروند آن کشور و آن دولت-ملت محسوب می‌شود. این یک تعریف حداقلی و حقوقی و به گمان من دموکراتیک‌ترین و صلح‌آمیزترین تعریف از انسان ایرانی است.