کودکان از سنِ بسیار کم با افسانه‌ها و اطلاعات گمراه‌کننده، آن هم نه فقط درباره‌ی رویدادهای جاری بلکه همچنین درباره‌ی شرح حالِ بشر ــ هویت، خاستگاه و سرگذشتمان ــ بمباران می‌شوند.
ما در ابتدای تاریخ نوع بشر ایستاده‌ایم. به‌ازای هرکسی که امروز زنده است، ده نفر در گذشته زندگی کرده و درگذشته‌اند. اما اگر گونه‌ی انسان به‌اندازه‌ی میانگین دیگر گونه‌های پستاندار باقی بماند، به‌ازای هر نفری که امروز زندگی می‌کند، هزار نفر در آینده زندگی خواهند کرد. ما مردمان باستان هستیم. در مقایسه با زندگیِ یک شخص معمولی، بشریت امروز از نوزادی که نخستین گام‌های خود را برمی‌دارد، بزرگ‌تر نیست.
پرسش این است: آیا تاریخ را باید در مدارس به‌شیوه‌ای تدریس کرد که در آن قهرمانان ملی بر تارک تاریخ بدرخشند و همچون پهلوانانی ترسیم شوند که لکه‌ی تاریکی ندارند؟ یا اینکه باید تاریخ را به‌شیوه‌ای بی‌طرفانه و فارغ از قهرمان‌پروری شخصیت‌ها آموزش داد؟
در شماره‌ی اکتبر ۱۹۹۳ نشریه‌ی اسکوایر، واتسلاو هاول، که در آن وقت به‌تازگی پس از سقوط نظام کمونیستی به‌عنوان ریاست‌جمهور چکسلواکی انتخاب شده بود، یادداشتی شخصی و سیاسی نوشت که معنا و تصویر دیگری از «امید» را نشان می‌داد. این یادداشت به یکی از شاخص‌ترین نوشته‌های هاول تبدیل شد؛ مردمان بسیاری در میانه‌ی بحران‌ها و درگیری با ظلم و تبعیض و سرکوب، به این یادداشت ارجاع دادند. آنچه در ادامه می‌خوانید برگردان فارسی این نوشته است.
منظور از «تاریخ ترکیه» در متون درسی مدارس «تاریخ ترک‌ها» است، دیدگاهی که تا امروز اکثر مورخان تاریخ ترکیه، در داخل و خارج از این کشور، طرفدار آن بوده‌اند. «ترک» به این معنا، غیرمسلمانان و غیرترک‌های ترکیه را دربرنمی‌گیرد. در کتاب‌های رسمی، اقلیت‌ها معمولاً خائنانی توصیف می‌شوند که در کمین نشسته‌اند تا به محض یافتن فرصتی از پشت به دولت میزبان خود خنجر بزنند. علاوه بر این، در مدارس اقلیت‌ها، درس تاریخ تنها باید توسط شهروندان ترک‌تباری که به هیچ اقلیت مذهبی‌ای تعلق ندارند، تدریس شود.
معمولاً اگر داستانی را از جای مناسبی شروع نکنیم، نتیجه‌گیری آن هم درست نخواهد بود. این امر در مورد تاریخ پیدایش جهان مدرن نیز صادق است. روایت‌های سنتی به «عصر اکتشاف» اروپا در قرن پانزدهم، و ایجاد ارتباط دریایی بین غرب و شرق، اولویت می‌دهند. و این رویداد مهم تاریخی را، به کشف سرنوشت‌ساز، هرچند تصادفیِ، آنچه به «دنیای جدید» شهرت یافت، گره می‌زنند.
اطلاعات اندک تاریخی چیز خطرناکی است. اگر شما چیزکی در مورد گذشته بدانید، دائماً آن را با زمان حال قیاس می‌کنید. آیا سال ۲۰۲۰ مانند سال ۱۷۲۰ بود؟ نه، بیشتر شبیه سال ۱۹۳۳ بود! شاید هم سال ۱۹۶۸؟ در تاریخ مالی و اقتصادی ــ حوزه‌هایی مبتنی بر الگوسازی، به منظور برنامه‌ریزی برای آینده بر اساس نتایج گذشته ــ وسوسه‌ى زیادی برای مقایسه کردن ادوار زمانیِ گوناگون با یکدیگر وجود دارد. اما نتایج این مقایسه‌ها بسیار متغیر است.
اینکه گذشته را مایه‌ی شرم و عذاب وجدان بدانیم یا مایه‌ی تسلی و حسرت، همیشه به استنباط ما از گذشته و عزم و اراده‌ی ما در این کار بستگی دارد، لااقل به این علت که آنچه امروز هویت گروهی خوانده می‌شود در اصل چیزی نیست جز مجموعه‌ای از استنباط‌ها از گذشته، همراه با مقداری مناسک و آداب و رسوم و داستان.