میلان کوندرا در کتاب یک دیدار از برخورد تصادفیاش با دوست روزنامهنگاری در دههی ۱۹۷۰ ــ زمانی که کشورش، چکسلواکی، در اشغال روسها بود ــ یاد میکند.
پوشکین در صف مقدم تابوها مینشست: شاعری نمایندهی روح روسی و شعری شالودهی هویت ملی. او چشم روسها بود. چه وقتی از پهنای سرزمین اسلاوها میگفت و مناظر و مردمِ آن را وصف میکرد و چه آنگاه که از بیگانگان و فراسوی سرحدات میسرود، شنونده چشم پوشکین را چشم خود میپنداشت.
سید جواد طباطبایی (۱۳۲۴-۱۴۰۱) را شاید بتوان اثرگذارترین و مناقشهبرانگیزترین نظریهپرداز «ناسیونالیسم نوین» ایرانی خواند؛ اندیشمندی که میتوان با آراء او موافق یا مخالف بود، اما در بحث از فلسفهی سیاسی و تاریخ اندیشهی ایرانی نمیتوان دیدگاههایش را نادیده گرفت.
اما سکولاریسم چیست؟ آیا صرفاً مفهومی سلبی و بهمعنای جدایی نهاد دین از نهاد دولت است؟ تفاوت مفهومِ سکولاریسم با لائیسیته چیست؟ نسبت نظامهای قانونی ایران، از قانون اساسی مشروطه گرفته تا قانون اساسی جمهوری اسلامی، با سکولاریسم چگونه است؟
بهسوی صلح جاودان: طرحی فلسفی، جستار کوتاه، ولی اثرگذارِ ایمانوئل کانت (۱۷۲۴-۱۸۰۴) است. این نوشتار نقش مهمّی در بنیانگذاری رشتهی روابط بین الملل داشت، و در مطالعات جنگ و صلح جایگاه ویژهای یافت. کانت در این جستار، به پیروی از الگوی صلحنامههای زمانهی خود، طرح یک معاهدهی صلح را میریزد که همیشه بپاید، و مانند آتشبسهای موقت، در میانهی جنگهای پایدار، به نظر نیاید.
اما چگونه میتوانیم بهنحو مناسبی باعث تسلیِ افراد داغدیده و رنجدیده شویم؟ آیا بهراستی میتوانیم خودمان را «شریکِ» درد و غصهی فرد داغدیده کنیم؟ در غیر این صورت، چگونه میتوانیم در عین عدمبیاعتنایی، مایهی آرامش فرد داغدیده شویم؟ نظر فیلسوفان دراینباره چیست؟