موزه

مییس بوئسن واین در سلول خود در بازداشتگاه فوختِ نازی‌ها در جنوب هلند زندانی بود که شال چهل‌تکه‌ای به داخل سلولش پرتاب شد. ناگهان متوجه شد که تکه‌پارچه‌های کوچک این شال را می‌شناسد: آن تکه از دامن مادر، پیراهن فرزند، کراوات پدر و تکه‌هایی از تن‌پوش دیگر رفقا... انگار جان و جهان این چهل‌تکه‌ی قاچاقی‌ در هم تنیده شده بود تا رازگشای یک پیام باشد: تک‌تک یاران و همبستگان هنوز دل‌بسته‌ی او و آزادی‌اند!

در چند سال اخیر، آثار بوریس گرویس خوانندگان نسبتاً پرشماری در نزد فارسی‌زبانان پیدا کرده است ـ به‌ویژه در میان اهل نقد و فلسفه‌ی هنر و نیز نظریه‌ی رسانه. به‌ گمان من، گرویس را باید همچون هر اندیشمند دیگری، در ظرف زمان و نیز در بستر مجموعه‌ی آثارش فهمید. پس تا جایی که در این مقال می‌گنجد از پیشینه‌ی کار فکریِ گرویس می‌نویسم تا بتوان آثار او را نه معلق در خلأ بلکه همچون پاره‌‌هایی از جهان اندیشه‌ی او خواند.

پاییز امسال آتش‌سوزی‌های کالیفرنیا عظیم و بی‌سابقه بود، نزدیک به هشت هزار آتش‌سوزی در مناطق مختلف، بیش‌تر از یک میلیون هکتار زمین سوخته، شش هزار بنای ازبین‌رفته و صدها هزار نفر که ترکِ خانه‌ کردند. در حالی که قوانین عبور و مرور بین آمریکا و کانادا به شدت سفت و سخت شده تا از گسترش ویروس کرونا جلوگیری کند، باد دودِ کالیفرنیا و اورگان را تا ایالت بریتیش کلمبیای کانادا آورده. برای دوستم نوشتم فرق نمی‌کند، هر جا برویم دود آمریکا همیشه در چشم ماست.

چرا تماشای آثار هنری‌ای که درد و رنج دیگران را به نمایش می‌گذارد، مشکل‌آفرین است؟ «اقتصاد تماشا» چیست؟ آفرینندگان، عرضه‌کنندگان و مخاطبان آثار هنری چگونه می‌توانند به اقتصاد تماشا تن ندهند؟

تاکنون دولت اسلامی ویدئوهای متعددی از تخریب و انهدام آثار باستانی را منتشر کرده است. نویسنده‌ی مقاله اغلبِ واکنش‌ها به این ویدئوها را "مصرف کردن داعش" می‌خواند و می‌کوشد با بررسی دلایل تهیه‌ی این کالاهای رسانه‌ای این مصرف‌گرایی را نقد کند.