در تاریخ معاصر ایران، عوامل گوناگونی به تمایزِ ایرانی از غیر ایرانی یا بیگانگان انجامیده است. از میان این عوامل می توان به مهاجرت، جنگ، نظام قضایی و تجارت اشاره کرد. در ادوارِ مختلف تاریخی، انگیزه‌های متفاوت سیاسی، اقتصادی و حقوقی، حسّ یگانگیِ اخلاقی و تعلق به وطن مشترک را تضعیف کرده است.