آیا می‌توان از «حق» برخورداری از محیط زیستِ سالم نام برد؟ آیا دسترسی به محیط زیست سالم و امن در زمره‌ی «حقوق بشر» طبقه‌بندی می‌شود؟ اگر چنین است، تأمین و تضمین این حق در گرو تقویت «نهاد دولت» است یا تضعیف آن؟

احساس خشم و عصبانیت از احساسات رایج انسانی است، اما این احساس در عصر ما به شکل شدید و غیرعادی افزایش یافته است. به علاوه، ابراز این احساس از سوی دولت‌ها و کشورها اغلب تبعات خطرناکی دارد و به تضعیف مناسبات دوستانه، تیرگی روابط، و یا حتی جنگ منجر می‌شود.

ایران در آغاز قرن هفدهم یکی از کشورهای پر قدرت سیاسی جهان بود، اما در کمتر از 200 سال و در قرن نوزده تبدیل به جامعه‌ای رو به زوال شد.

چینوآ آچه‌به، نویسنده، شاعر، و منتقد نیجریه‌ای، از سرشناس‌ترین رمان‌نویسان آفریقا بود. آچه‌به در رمان‌های خود، با تأمل بر گذشته‌ی استعماری نیجریه و با نگاهی نو به معضلات قوم‌گرایی و دیگر مشکلات این کشور بعد از استقلال، روایت جدید و جذابی از تاریخ و تقدیر نیجریه‌ای‌ها به دست داد.

مهر ۵۸، با باز شدن مدرسه‌ها، چیزی که پدرم نگرانش بود شروع شد. معلم‌ها و کارکنان مدرسه به او بی‌اعتنایی و از او دوری می‌کردند. تا سال پیش، معروف بود که دمِ گرمِ پدرم یاغی‌ترین دانش‌آموزان نوجوان را رام می‌کند و عبوس‌ترین معلم‌ها را مهربان. چون بچه‌ها را دوست داشت، آن‌ها هم دوستش داشتند.

در دنیای ارتباطات فراگیر امروزی، در اینترنت و فضای مجازی، به ندرت یادمان می‌ماند که فضایی برای تفکر و تأمل انفرادی فراهم کنیم. اما اگر قابلیت خلوت‌گزینی، یعنی توانایی خلوت کردن با خود، را از دست بدهیم، توانایی اندیشیدن را هم از دست می‌دهیم. پیش از این که بتوانیم با دیگران هم‌صحبت شویم، باید مصاحبت با خود را بیاموزیم.

پرسش از «مسئله‌ی بنیادین ایران» را این بار با سعید رضوی فقیه طرح کرده‌ایم. او که دکترای فلسفه خود را از دانشگاه تربیت مدرس گرفته، سال‌ها  به عنوان روزنامه‌نگار در نشریات و سایت‌های اینترنتی فعالیت کرده و مدتی نیز به عنوان فعال سیاسی شناخته می‌شد.  رضوی فقیه در پاسخ خود تأکید می‌کند که پیش از بحث درباره‌ی مسئله‌ی ایران، باید درباره‌ی معنی ایرانی بودن گفت‌وگو کرد و توجه داشت که مفهوم ایران و ایرانی بودن در طول قرن‌ها تغییرات زیادی کرده است...

همدلی کردن با دیگران اغلب به عنوان مبنای ضروری برای «عمل اخلاقی» مطرح می‌شود. همدلی متکی به تشخیص «شباهت» ما با بعضی از انسان‌هاست. اما در قبال کسانی که آن‌ها را اساساً با خود «متفاوت» می‌یابیم، در قبال این «دیگران»، چگونه می‌شود به شکل اخلاقی رفتار کرد و با آن‌ها همدلی داشت؟

تقریباً محال است که بتوانیم کسی را پیدا کنیم که «طلاق» به شکل قابل ملاحظه‌ای بر زندگی‌اش اثر نگذاشته باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، پایان دادن به ازدواج می‌تواند یکی از اخلاقی‌ترین یا غیراخلاقی‌ترین تصمیم‌هایی باشد که هرکسی می‌گیرد. طلاق گرفتن در چه شرایطی از نظر اخلاقی مجاز می‌شود؟

ستایش انگار فردای خودش را رج بزند، یک چشمش به ته راهرو بود که آمدن زندانبان را ببیند و یک چشمش به روزنه‌ی کوچک رو به حیاط که خورشید بالا نیاید. رسم اوین این است که آفتاب بالا نیامده اعدامی‌ها باید بالای دار باشند...

تأمل درباره‌ی گستردگی کیهان، و کوچکیِ زمانی و مکانیِ ما در آن، اغلب تصوراتی تیره و تار را پیش چشم ما می‌آورد. آیا از این که عالم هستی تا این اندازه بزرگ و ما تا این اندازه کوچک و گذرا هستیم، نمی‌توان نتیجه گرفت که ما انسان‌ها مطلقاً بی‌اهمیت و بی‌ارزش‌ایم؟

«شگفتی» را اغلب احساسی کودکانه می‌دانند که در بزرگسالی از بین می‌رود. اما چنین تصوری نادرست است. شگفتی منشأ مهم‌ترین نهادهای انسانی در طول تاریخ بشر بوده و موجب خلاقیت و تعالی انسان شده است. دین، علم، و هنر، به عنوان سه نهاد اساسی در تاریخ تکامل بشر، محصول احساس شگفتی‌اند.

آیا زمان و واقعیت صرفاً مجموعه‌ای است از لحظات و ادراکاتی گسسته که هرکس به میل خود آن‌ها را به هم پیوند می‌دهد؟ اگر این طور باشد، چطور می‌توانیم تاریخ و گذشته را درک کنیم؟ بورخس، نویسنده‌ی برجسته‌ی آرژانتینی، در داستان‌های خود شیوه‌های تازه‌ای برای نگرش به زمان در اختیار ما می‌گذارد. ‌