در یکی از روزهای شهریور ساعت ۲ بعدازظهر به محل ثبت‌نام رفتیم. مدارک را ارائه کردم و مسئول مربوطه بعد از کنترل مشخصاتم کمی مکث کرد. مطمئن بودم که این مکث هیچ دلیلی جز باور دینیِ متفاوتِ من از سایر دانشجویان ندارد ولی چون اظهارات مسئولان و قانون اساسیِ کشور نباید مرا از تحصیل محروم کند به روی خودم نیاوردم و منتظر ماندم.
در عراق حرکت‌های حق‌طلبی و دادخواهی زنان در چه وضعیتی است و در این سال‌ها چه پیشرفت‌هایی داشته؟ مهدی شبانی با ایناس سرگول رضا، کنشگر حقوق زنان گفتگو کرده است.
پس از کشته‌شدن ژینا امینی و اعتراضاتی که با شعار «زن، زندگی، آزادی» در ایران شعله‌ور شد، صدای زنان بلوچ، بلندتر از همیشه شنیده می‌شود، صدایی رسا و قاطع از سوی خودِ این زنان.
مقالات این مجموعه به مطالعه‌ی تجربه‌های استقرار دموکراسی از پایین از طریق تقویت جنبش‌های اجتماعی و حرکت‌های مدنی و اعتراضی می‌پردازد. منظور از جنبش اجتماعی یک حرکت جمعی برای تغییر وضعیت موجود است که دارای درجه‌ای از سازماندهی است، از روش‌های فرانهادی استفاده می‌کند و همچنین دارای درجه‌ای از پیوستگی است. منظور از روش‌های فرانهادی روش‌هایی است که خارج از چارچوب نهادهای سیاسی مانند انتخابات قرار می‌گیرند.
شناخته‌شده‌ترین شکست زمستانیِ اروپا در روسیه در سال ۱۸۱۲ رخ داد ــ درست بیش از یک قرن پس از جنگ پُلتاوا ــ وقتی ارتش بزرگ ناپلئون از مسکو عقب‌نشینی کرد. تاکتیکِ زمین سوخته‌ی روسیه، که فرانسوی‌ها را بی‌غذا و سرپناه هنگام عقب‌نشینی به حال خود رها کرد، نتیجه را از این‌هم مرگبارتر کرد.
ماه گذشته ابراهیم الاصیل، تحلیلگر ارشد در «مؤسسه‌ی خاورمیانه»، رشته‌توییتی را خطاب به کاربران ایرانی نوشت که بسیار پرمخاطب شد. الاصیل که اهل سوریه است و در خیزش سوری‌ها علیه رژیم بشار اسد مشارکت داشت از تجربه‌ی پرفرازونشیب و ناکام فعالان سوری و درس‌های تلخ اما مهمی نوشته بود که آموختند.
در دسامبر ۲۰۰۸، یک‌صد سال پس از انتشار نخستین قانون اساسیِ چین و هم‌زمان با شصتمین سالگرد تصویب «اعلامیه‌ی جهانیِ حقوق بشر»، ۳۰۳ روشنفکر، وکیل، فعال، دانش‌پژوه، کارگر، دهقان و کارمند بازنشسته‌ی دولت چین با امضای بیانیه‌ای معروف به «منشور ۰۸» خواهان اصلاحات دموکراتیک ــ از جمله پایان یافتن حکومت تک‌حزبی ــ و احترام به حقوق بشر ــ از جمله آزادی بیان ـ در این کشور شدند.
کتاب‌های عامه‌پسندی که در مورد قدرت می‌خوانم حقیقت‌گویی را تجویز نمی‌کنند. توصیه‌ی آن‌ها این است که برای دستیابی به قدرت باید خیال‌پردازی کرد و بعد این خیال‌‌پردازی‌ها را به دیگران فروخت. به صراحت می‌گویند که هیچ‌کس حاضر به شنیدن حقیقت نیست، پس به آدم‌ها چیزی را نگو که مایل به شنیدنش نیستند.
آنجلا دیویس، پژوهشگر نامدار فمینیست و فعال سیاسی آمریکایی، از اوایل سال ۱۹۷۰ فعالیت خود را در زمینه‌ی حمایت از زندانیان سیاسی و مبارزه با حکم اعدام آغاز می‌کند و در همان سال خودش نیز به جرم مشارکت در آدم‌ربایی و قتل، زندانی و محکوم به اعدام می‌شود و کارزارهای جهانیِ گسترده‌ای در حمایت از او و لغو حکم اعدام شکل می‌گیرد.
بسیاری از تحلیلگران از اعتراضات سراسری اخیر در ایران با عنوان «انقلاب زنانه» یاد می‌کنند اما بعضی از فمینیست‌‌ها و فعالان جنبش زنان در داخل ایران با این نظر موافق نیستند.
در این پادکست مروری کرده‌ایم به ترانه‌های اعتراضی از جنبش «سبز» در سال ۱۳۸۸ تا خیزش «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱. تلاش ما این است که بررسی کنیم چگونه موسیقی متن این اتفاقات اجتماعی همسو با خواست این کنش‌ها و واکنش‌ها تغییر کرده و به عنوان یک روش خلاقانه، بیانگر خواست مردمی این حرکت‌های اجتماعی بزرگ است.
با دونفر از دوستانم قرار گذاشته بودیم که صبح یکی از روزها برویم جلوی زندان اوین و کنار خانواده‌ی دوست دربندمان باشیم تا با دیدن ما کمی دلگرم شوند و بدانند که به فکرشان هستیم و فراموش نشده‌اند.
توران میرهادی معلمی پیشرو بود که زندگی‌اش را وقف آموزش کودکان ایران کرد. مدرسه‌ی فرهاد را ساخت که هیچ‌کس نتوانست شبیه آن را بنا کند. شورای کتاب کودک را پایه گذاشت. وقتی طرح تألیف فرهنگ‌نامه‌ی کودکان و نوجوانان را شروع کرد، همان علاقه‌مندان شورای کتاب و کودک و گروهی دیگر همراهش شدند.
گروه تعاونیِ جِین‌ها شبکه‌ا‌ی متشکل از زنان کنشگری بود که در اواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ و اوایل دهه‌ی ۱۹۷۰ در شیکاگو شکل گرفت و مخفیانه به زنان امکان سقط جنین می‌داد. کار این گروه در آن دوره غیرقانونی بود اما آن‌ها مطابق با موازین و روش‌های درست پزشکی فعالیت می‌کردند.
به مناسبت روز جهانی یادبود هولوکاست که هر سال در روز در ۲۷ ژانویه به یاد فاجعه‌ی هولوکاست برگزار می‌شود.
گفتار این گزارش نقل قول از الی ویزل، نویسنده و متفکر یهودی و بازمانده‌ی هولوکاست است.
دبیر مجموعه: محمدعلی کدیور
بسیاری از جنبش‌های سیاسی و اجتماعی در سراسر جهان برای نیل به دموکراسی تلاش کرده‌اند. چه مؤلفه‌هایی امکان موفقیت حرکت‌های مدنی را بیشتر می‌کند؟ چطور می‌شود کارآمدی جنبش‌ها و تشکل‌های مدنی را تقویت کرد؟ وظایف رهبری جنبشی در تشکل‌های مدنی چیست؟ این تشکل‌ها چطور می‌توانند توان طراحی و تطبیق راهبردی در شرایط متغیر سیاسی و اجتماعی داشته باشند؟ چه ظرفیت‌هایی برای فعال کردن اعضا وجود دارد؟ چگونه می‌شود دامنه‌ی حامیان را با وجود اختلاف سلیقه و عقیده بیشتر کرد؟ اقشار مختلف اجتماعی هر کدام چه نقشی در روند گذار به دموکراسی دارند؟ و اصلا چه نوع کنش‌های جمعی و در چه زمینه‌هایی احتمال موفقیت بیش‌تری دارند؟ این مبحث به تحلیل‌ها و تجربه‌های مختلف جنبش‌های دموکراسی‌خواه و شیوه‌هایشان برای سازماندهی، ائتلاف‌سازی و اعتراض می‌پردازد.
مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.
فقر از محله‌ی کوره‌ها در نزدیکیِ ماهشهر می‌بارد، خشونت و وحشت نیز. اما دانش‌آموز‌انی داشتم که در دانشگاه‌های بزرگ قبول شدند و به فقر مهندسی‌شده‌ی محیط زندگی‌شان تن ندادند.
بر اساس روایت‌های زنان معترض، مأموران نیروی انتظامی، لباس‌شخصی‌ها و حامیان حکومت ایران برای مقابله با زنان معترض روشی «سیستماتیک»، غیر رسمی و تا حدی نامحسوس را دنبال می‌کنند.
نظامیان آرژانتینی که در سال ۱۹۷۶ پس از کودتا علیه ایزابل پرون، رئیس‌جمهورِ وقت، قدرت را در دست گرفتند در «فرایند سازمان‌دهیِ مجددِ ملی» ــ که بعدها به «جنگ کثیف» شهرت یافت ــ به آدم‌ربایی، شکنجه و قتل مخالفان و دگراندیشان پرداختند. وقتی در سال ۱۹۸۳ بساط دیکتاتوریِ نظامیان برچیده شد، گروه‌های مدافع حقوق بشر، تعداد «ناپدیدشدگان قهری» را بین ۱۵ تا ۳۰ هزار نفر تخمین می‌زدند.
آیا جنبش‌های مدنی لزوماً باید از خشونت بپرهیزند؟ تأثیر خشونت در پیروزی و شکست حرکت‌های اعتراضی چیست؟ پژوهش‌های انجام‌شده درباره‌ی جنبش‌های اجتماعی، اعتراضی و انقلابی تصویر به‌نسبت روشنی در این زمینه ارائه می‌کنند. اول باید بین سه نوع حرکت اعتراضی تمایز قائل شد: اعتراض‌های مسلحانه، اعتراض‌های همراه با خشونت غیرمسلحانه و اعتراض‌های کاملاً مسالمت‌آمیز.
«...دریافتم که سرانجام، آن سلاحی را که برای مبارزه با فقر و بدبختی مردم محروم کشورم لازم بود، یافته‌ام. در کشورم کمک به نیازمندان و محرومان جامعه تنها از طریق صدقه صورت می‌گرفت و اینک فهمیدم که می‌توان با ایجاد مراکز مجهز با کارکنانی ورزیده و تحصیل‌کرده، به یاری نیازمندان و محرومان اجتماع رفت.»
