دیوار، عنصری معمارانه یا نیرویی اجتماعی-سیاسی برای اخراج «دیگران»؟

پگاه بهروزی نوبر

نزدیک به یک‌ سال از طرح موضوع جنجال‌برانگیز «حصارکشی» محوطه‌ی تئاتر شهر تهران می‌گذرد؛ ساختمانی که در سال 1346 بر سر تلاقی دو محور اصلی شهر ــ خیابان‌های انقلاب و ولی‌عصر ــ توسط علی سردارافخمی طراحی و ساخته و در سال ۱۳۵۱ افتتاح شد.

گذشته را باید جبران کرد یا بر آن حسرت آورد؟

آرنون گرونبرگ

اینکه گذشته را مایه‌ی شرم و عذاب وجدان بدانیم یا مایه‌ی تسلی و حسرت، همیشه به استنباط‌ ما از گذشته و عزم و اراده‌ی ما در این کار بستگی دارد، لااقل به این علت که آنچه امروز هویت گروهی خوانده می‌شود در اصل چیزی نیست جز مجموعه‌ای از استنباط‌ها از گذشته، همراه با مقداری مناسک و آداب و رسوم و داستان‌.

عواقب جنگ

کلِر پاتر، آماندا دمر

مقایسه با تخلیه‌ی سایگون نمی‌تواند سرعت و ابعاد سقوط افغانستان و ضربه‌ای را که به مردم آمریکا وارد کرد توضیح دهد. با وجود این، تاریخِ پس از جنگ ویتنام می‌تواند نشان دهد که چگونه مسئله‌ی پناه‌جویان افغان فرصتی به ایالات متحده می‌دهد تا خود را از این مخصمه نجات دهد، و چگونه، بهرغم خصومت‌های پایدار، روابط دیپلماتیک می‌تواند عادی شود.

کتاب شنیداریِ «بخوان به نام ایران» ــ فصل دوم: زمانی برای انقلاب

پرستو فروهر

«بخوان به نام ایران» عنوان کتابی‌ست که زندگی داریوش و پروانه فروهر را از زبان فرزند آنها، پرستو روایت می‌کند. نسخه‌ی چاپی این کتاب اولین بار در سال ۱۳۹۰ منتشر شد و حالا نسخه‌ی شنیداری آن هر هفته از آسو منتشر خواهد شد.

اطلاعات گمراه‌کننده چطور گسترش می‌یابد؟

برایان گالاگر، کوین برگر

هر زمان که انگیزه‌ی اقتصادی برای وادار کردن مردم به باور به چیزى وجود داشته باشد، سازمان‌هایی را پیدا خواهید کرد که با تمام قوا تلاش مى‌کنند تا شواهدی را که در جهت تأیید آنهاست، تبلیغ کنند و انتشار دهند. اما آنها روش کار خود را تبلیغاتى نمى‌بینند.

«راست گو کفر گو»، نیچه و اخلاق ستیزی‌اش

ایرج قانونی

فروتن بودن یعنی اگر دیدی معنایی نیست بگو نیست و اگر معنایی و ارزشی و قدر و مقامی ولو مقام خودت به عنوان فرزانه یا نویسنده‌ای بزرگ را دیدی حاشا نکن از همین رو باید از راست‌گویی سالوادور دالی خرسند باشیم.

یک‌ متر و نیم: رویارویی با مرگ

گفتگوی لیلی نیکونظر با عرفان ثابتی

کرونا مرگ را به خبری روزانه تبدیل کرد. آیا مرگ مبتذل و پیش‌افتاده شده؟ آیا کمتر از قبل از مرگ می‌ترسیم؟ در پساکرونا به مرگ چگونه می‌اندیشیم و چه طور برای آن معناسازی می‌کنیم؟ و چگونه سوگواری می‌کنیم؟ در بخش ششم از مجموعه پادکستِ «یک متر و نیم» با عرفان ثابتی، جامعه‌شناس و پژوهشگر، در مورد مرگ و پساکرونا گفتگو کرده‌ایم.

شکوفایی نقد ادبیات کودک و نوجوان در ایران ــ دهه‌ی ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰

شهره کائدی

با نگاهی به نقد ادبیات کودک و نوجوان در دهه‌های ۱۳۷۰و ۱۳۸۰ و عوامل تأثیرگذار بر آن، از نهادها تا آثار منتشر شده در این حوزه، می‌توان به شکوفایی کمّی و کیفی نقد ادبی پی برد. انتشار منابع نظری بستر مناسبی برای ایجاد گفتمان و ارائه‌ی تأویل‌های مختلف و رشد نقد ادبی را فراهم کرد. به عبارت دیگر، در این سال‌ها نقد ادبیات کودک و نوجوان، در حال گذار از رویکرد سنتی به رویکرد ادبی بوده است.

نفرت‌پراکنی و شبکه‌های اجتماعی

کیتلین رینگ کارلسون

در نظرسنجی‌ای در سال 2017، از هر ده آمریکایی یک نفر گفت که در فضای مجازی به علت نژاد، جنسیت یا قومیتش آزار دیده است. از هر چهار آمریکایی آفریقایی‌تبار یک نفر، و از هر ده آمریکایی لاتین‌تبار یک نفر گفت که به علت نژاد یا قومیتش در اینترنت آزار دیده است.

درس‌هایی از انقلاب روسیه

آنا گایفمن

برای یک فرد انقلابی، جهان بی‌ارزش است و لایق نابودی. کسی که این‌طور فکر می‌کند، باید از زندگی بیزار باشد. شاعری بلشویک در سرودی در ستایش خرابکاری چنین می‌نویسد‌: «هیچ شادی‌ای عظیم‌تر، و هیچ موسیقی‌ای بهتر از صدای کوبنده‌ی استخوان‌ها و پیکرهای خردشده نیست.»

مناقشه سر «آدم‌ گربه‌دوست»: تا کجا روایت واقعی آدم‌ها را دستمایه داستان کنیم؟

فرناز سیفی

قصه‌ی «آدم گربه‌دوست»، یکی از پرخواننده‌ترین قصه‌های تاریخ «نیویورکر» شد. نیویورکر گفت پیش از این تنها برای داستان معروف «لاتاری» به قلم شرلی جکسون که در سال ۱۹۴۸ منتشر کرد، با این اندازه واکنش مواجه شده است. شاید پیش از این هیچ داستانی تا این اندازه در شبکه‌های اجتماعی هم‌خوان و بحث‌برانگیز نشد. بی‌بی‌سی انگلیسی در مطلبی که درباره‌ی این سیل استقبال از داستان کریستین روپنیان نوشت، قصه‌ی او را «قصه‌ی آشنایی و زوج‌یابی روزگار مدرن» توصیف کرد.

چه تفاوت‌هایی میان دروغ و اشتباه صادقانه وجود دارد؟

ریچارد وی ریوز

چند روز پیش، به دوستی گفتم که مرکز ایالت تنسی ناکس‌ویل است. او بی‌درنگ با دستش اشاره کرد که نه نه نه، و گفت: «خیر، نشویل است.» پیداست که حرف من درست نبود. اما از آنجا که به درستیِ آنچه می‌گفتم عقیده داشتم، باری به هر حال راستگو بودم. هرچند اشتباه کردم اما دروغ نگفتم. این تمایز میان درستی و راستگویی مهم است اما بیم آن می‌رود که در بحث و جدل‌های مربوط به سیاستِ «پساحقیقت» و «اخبار جعلی» گم شود.

حکومت/امارت اسلامی و فقدان ایده‌ی صلح

مهدی خلجی

بر پایه‌ی خصائص مشترک و کلّی میان تجربه‌های مختلف توتالیتاریسم، تاریخ‌نگاران و اندیشمندان سیاسی بسیاری ایده‌ی «حکومت/امارت اسلامی» را از زاد و رود معنوی توتالیتاریسم می‌شمارند. بر این پایه، هم حکومت طالبانی در افغانستان، هم جمهوری اسلامی در ایران از خون و خانواده‌ی توتالیتاریسم قلمداد می‌شوند که در کنار ویژگی‌هایی خاص و تاریخی‌اش، صورتی نورسیده و روزآمد از نمونه‌های پیشین آن است.

آنکه گفت نه!

سهیل پارسا در گفتگو با شبنم طلوعی

سهیل پارسا کارگردان ایرانی-کانادایی که به پاس چند دهه فعالیت ارزشمندش در هنرهای نمایشی کشور کانادا به تازگی برنده‌ی جایزه‌ی «باربارا همیلتن» شده، با شبنم طلوعی درباره‌ی زندگی‌اش در ایران و سال‌های پس از مهاجرت گفتگو کرده است. 

صلح و ثباث هر کشوری مشروط به تضمین حقوق زنان است

اکونومیست

پس از سرنگونی طالبان توسط آمریکا و متحدانش در سال 2001، میزان ثبت‌نام دختران در مدارس دوره‌ی ابتدایی از 0 درصد به 80 درصد رسید. مرگ‌ومیر نوزادان به نصف کاهش یافت. ازدواج اجباری غیرقانونی شد.

فوتبال و پروپاگاندا

رونی بلاشکه

به‌رغم ظاهر زیبای صنعت فوتبال چندفرهنگی، محبوب‌ترین ورزش دنیا آلت دست قدرتمندان است. فوتبال ویترینی استثنایی برای خودکامگان، ناسیونالیست‌ها و جدایی‌طلبان فراهم می‌کند.

سرزمین من؛ سرزمین خسته‌ی من

رسول بابکری

بین همه‌ی کشورهایی که می‌شناسم و برایشان قصه‌هایی قابل فهم می‌سازم و عطرهای مخصوص به خودشان را حس می‌کنم و موسیقی انحصاری‌شان را در جان می‌شنوم، ماجرای افغانستان برایم بسیار متفاوت است. اگر هندوستان سرزمین هفتاد و دو ملت است، اگر مصر، سرزمین اهرام و جادو و تاریخ است. اگر ایران، کتاب قطور پادشاهی و شعر است؛ افغانستان، موزائیک رنج‌ها و دردها و گلوله‌هاست.

جان گری و منتقدانش: آیا لیبرال-دموکراسی در جهان در حال افول است؟

جان گری، جان بلومفیلد

جان گری، فیلسوف بریتانیایی و شاگرد آیزایا برلین، از زمان بازنشستگی از دانشگاه به عنوان روشنفکر حوزهی عمومی شهرت یافته است. او کتابهای متعددی نوشته است که به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند و کتاب هفت نوع خداناباوری از آخرین آنهاست. گری بیش از یک دهه است که به عنوان نویسنده‌ی دائمی در هفته‌نامه‌ی معتبر «نیو استیتسمن» مقاله می‌نویسد. مطلبی که از او در اینجا ترجمه کرده‌ایم برگرفته از همین مجله است.

آیا باید هنر را سانسور کرد؟

دیزی دیکسون

پاره کردن تابلوها و نقاشی‌هایی که حاکی از تبعیض جنسیتی‌اند یا خراب کردن تندیس‌های نژادپرستانه‌ همان‌قدر که مشکلاتی را حل می‌کند مشکلات زیادی را هم به وجود می‌آورد. راه بهتری برای نبرد با نفرت وجود دارد.

مالیخولیای نسل‌کشی در سکوت کومیتاس

مهدی شبانی، اوموت بوزیل

به‌‌رغم خاموشی زودهنگام کومیتاس و دست شستن از ساخت و اجرای موسیقی در پی نسل‌کشی ارامنه، او پدر موسیقی ارمنی به شمار می‌رود. کنسرواتوار موسیقی ایروان را به اسم او «کومیتاس» نامیده‌اند. آرامگاه او نیز در همین شهر است و از آن با عنوان «پانتئون کومیتاس» یاد می‌کنند. هرچند نقش و تأثیر او به صورت خاص در موسیقی ارامنه و به صورت عام در موسیقی شرق می‌توانست بسیار گسترده‌تر باشد، اما جایگاه او در میان ارمنی‌ها هم‌تراز یوهان سباستیان باخ در آلمان یا جوزپه وردی در ایتالیا است.

قتل‌های زنجیره‌ای ــ اکبر سعیدی ‌سیرجانی

امید رضایی

یکی از چهره‌های مهجور در میان روشنفکران کشته‌شده به دست جمهوری اسلامی، علی‌اکبر سعیدی سیرجانی است. مهجور نه به این معنی که کسی نامش را نشنیده یا یادی از او نمی‌کند. او را بیش از هر چیز بابت نامه‌های انتقادی، صریح و البته روشنگرش به علی خامنه‌ای، رهبر نظام اسلامی، می‌شناسند. اما آن نامه‌ها ــ با همه‌ی اهمیتشان ــ تنها برگ آخر دفتر زندگیِ قصه‌گوی خوش‌سخنی بودند که در بیش از چهار دهه فعالیت فرهنگی‌اش، جزو استثناهایی بود که از یک طرف محبوب عامه بود و کتاب‌هایش جزو پرفروش‌ترین‌ها، و از طرف دیگر به‌واسطه‌ی آثار پژوهشی و دانشِ کم‌نظیرش مورد توجه و احترام اندیشمندان و خواص.