هر کس که می‌خواهد سینمای مهرجویی را بشناسد باید گفت‌وگوی بهمن مقصودلو با مهرجویی را بخواند چون درباره‌ی تمام فیلم‌های مهرجویی، از آغاز تا پایان، حرف و سخن دارد و نگاه مهرجویی به تمام فیلم‌هایش را بی کم و کاست می‌شکافد.
ولی‌الله درودیان در کتاب دهخدا؛ مرغ سحر در شب تار او را یکی از نمایندگان فرهنگ معاصر وطن می‌خواند و می‌نویسد: «او شاعری توانا، طنزنویسی انسان‌دوست، روزنامه‌نگاری متعهد و آگاه، پژوهنده‌ای ژرف‌اندیش، محققی سخت‌کوش و فروتن و آزاده‌مردی صادق و صمیمی بود.»
۴۴ سال پس از تظاهرات زنان ایرانی علیه اجباری‌شدن حجاب، تصاویری که سوفی کی‌یر (Sophie Keir)، عکاس و روزنامه‌نگار کانادایی، از این رویداد ثبت کرده برای نخستین بار به نمایش گذاشته شده است. ۲۷ عکسی که در نمایشگاهِ «بدون مرز: ساختن جهانی فمینیستی با تصویر» در برلین در معرض دید عموم گذاشته شده‌اند، بخشی از مجموعه‌ی بیش از دوهزار عکسی است که سوفی کی‌یر از تظاهرات شش روزه‌ی ۱۷ تا ۲۱ اسفند ۱۳۵۷ ثبت کرده است.
هنری توماس در زمینه‌ی تعلیم‌وتربیت و نویسندگی سابقه‌ای طولانی و درخشان دارد؛ و دانا لی توماس فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد است و در جنگ جهانی دوم به‌عنوان خبرنگار خدمت کرده است. در اینجا از میان سی گزارش ناب و جاندار کتاب ماجراهای جاودان در فلسفه، گزارشی درباره‌ی توماس مور، فیلسوف و سیاست‌مدار انگلیسی، را انتخاب کرده‌ایم.
دین می‌ماند، چه بخواهیم چه نخواهیم. تا زمانی که انسان از انسان بترسد؛ تا زمانی که نیازهای اساسی زیستی و روانی انسان‌ها برآورده نشوند؛ تا زمانی که در جهانی، به‌قول کارل مارکس، «بی‌روح» احساس ترس و بی‌پناهی و سرگشتگی کنیم؛ تا زمانی که کمک بخواهیم و به ما کمک نکنند؛ تا زمانی که بر ما ستم رَوَد و فریاد دادخواهی ما به جایی نرسد.
اسن سی‌شتاد، نویسنده‌ی بلژیکی، در مقدمه‌ی کتاب کتاب‌فروش کابل به‌نقل از یکی از کتاب‌فروشان کابل می‌نویسد: «بار اول کمونیست‌ها کتاب‌هایم را سوزاندند، سپس مجاهدین آنها را چور و چپاول کردند و بار دیگر طالبان همه‌ی آنها را آتش زدند.»
قضاوت‌ها و رفتارهای ما در اجتماع را چگونه و با چه معیارهایی می‌توان ارزیابی کرد؟ بیزاری و خشونتی که اغلب بین کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم چه منشأ و عللی می‌تواند داشته باشد؟ آیا جامعه‌ی ما دچار بحران اخلاق و اعتماد است؟ این پرسش‌ها را با حسین قاضیان، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی، در میان گذاشته‌ایم که یکی از تخصص‌هایش نظرسنجی در حوزه‌ی سیاسی و فرهنگ اجتماعی‌ست.
به واسطه‌ی غلبه‌ی افکار ادوارد سعید در گفتمان استعمارزدایی، همه‌ی توجه‌ها معطوف به نقد فرهنگی است اما سمیر امین، اقتصاددان مصری، بر این باور بود که برای استعمارزدایی حقیقی به جای فرهنگ باید به سراغ ساختارهای مادی نظام سرمایه‌داری و امپریالیسم رفت.
ادوارد سعید در اواخر عمر طی سفری به بیروت رفت. مراسم سخنرانی مفصلی برای او برگزار کردند. اما نه‌تنها او بلکه بسیاری دیگر از نویسندگان، روشن‌فکران، دانشجویان و علاقه‌مندان آثار سعید را به مراسم راه ندادند زیرا ده‌ها سیاست‌مدار که هرگز در عمرشان کلمه‌ای از آثار سعید را نخوانده بودند، هجوم برده بودند تا با ادوارد سعید عکس یادگاری بگیرند.
«کتاب‌های ایوان کلیما در بسیاری از کشورهای دنیا منتشر شده. حتی در ایران. آیا در فرهنگی چنین متفاوت، مردم می‌توانند از کتاب‌های او سر در بیاورند؟ کلیما در پاسخ می‌گوید: "به گمانم بله. داستان‌های کوتاه من، گرچه بر اساس ماجراهای خاص نوشته شده، اما کاملاً جهان‌شمول است."»
به نظر عبدالعزیز محبی، رئیس سابق دانشگاه بامیان که زمستان گذشته افغانستان را ترک کرده است، آینده‌ی تحصیلات عالی در افغانستان تاریک است. اما استادانی که به‌رغم دشواری‌ها در افغانستان باقی مانده‌اند، هنوز نگذاشته‌اند که طالبان چراغ دانشگاه را خاموش کنند.
در حالی که زمانی ممکن بود خودمان را با همسایگان یا دوستانمان مقایسه کنیم، اکنون به لطف شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم زندگی خانوادگی‌مان را با موفق‌ترین و قدرتمندترین افراد جهان مقایسه می‌کنیم. وجود تصاویر مادران «بی‌نقص» در شبکه‌های اجتماعی، مشکلات روانی زیادی را برای زنان ایجاد می‌کند.
اوکراین قرن‌ها در سایه‌ی امپراتوری‌ها زیسته است، این گذشته می‌تواند به فهم وضعیت کنونی آن کمک کند و همچنین می‌تواند نشان دهد که بسیاری از آنچه دستگاه تبلیغاتی روسیه در دوران کنونی تولید می‌کند ریشه در همین تاریخ دارد.
دبیر مجموعه: رؤیا ایزدی
حاکمان اقتدارگرا در مواجهه با قیام‌های مردمی از نیروی نظامی به عنوان ابزار سرکوب استفاده می‌کنند. نظامیان در چنین مواقعی گزینه‌های مختلفی دارند: یا کنار بایستند، یا از جنبش مردمی حمایت کنند، یا کودتا کنند، و یا اطاعت امر کنند و قیام را سرکوب کنند. در این مواقع نظامیان بر اساس چه منطق و محاسباتی تصمیم می‌گیرند؟ چه عواملی ممکن است منجر به سرپیچی نیروهای نظامی از سرکوب شود؟ در چه شرایطی نظامیان ممکن است بی‌طرف در پادگان‌ها بمانند و یا حتی به مردم بپیوندند؟ مسالمت یا خشونت‌آمیز بودن جنبش‌ها چه تاثیری در رفتار نظامیان دارد؟ سلسه‌مراتب درونی، انسجام و فرهنگ سازمانی و چارچوب روابط نیروهای سیاسی چه نقشی ایفا می‌کنند؟ این مبحث به پژوهش‌ها و تجربه‌های مختلف درباره‌ی واکنش نیروهای مسلح به اعتراضات گسترده‌ی مردمی می‌پردازد.
مجموعه مقالات این مبحث را در اینجا می‌توانید دریافت کنید.
شب‌ها که به بستر می‌روم، همان‌طور که عاشق به معشوقش فکر می‌کند، من هم به لغت فکر می‌کنم. برای من دنیای لغات، دنیای رنگین و پرجذبه‌ای است که هیچ‌وقت از فرورفتن در آن خسته و کسل نمی‌شوم زیرا کار فرهنگ‌نویسی هرگز برای من خسته‌کننده نبوده و نیست و نخواهد بود؛ حتی شب‌ها هنگام خواب هم در رؤیای لغت به سر می‌برم.
ماریام شاهینیان اولین زن عکاس حرفه‌ای و صاحب استودیو در ترکیه بود که از کشتار ارامنه جان سالم به در برده بود. بسیاری از زنان استانبول برای گرفتن عکس فقط به استودیوی شاهینیان می‌رفتند و او یکی از معدود کسانی است که زندگی اقلیت‌های جنسیِ ترکیه را در قالب عکس، مستند کرده است.
در این گزارش سراغ زنان جوان‌تری رفته‌ام که همچنان با حجاب اجباری دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ زنانی که در حکومت جمهوری اسلامی به دنیا آمده‌اند، از وقتی چشم باز کرده‌اند دست‌کم در فضاهای عمومی، زنان را با حجاب دیده‌اند و با اولین نشانه‌های زنانگی در بدنشان مجبور به پوشاندن خود بوده‌اند.
تنها یک درخت در میان بسیار درختِ باغِ بهشت با نشان «نشاید و نباید»ش چندان و چنان خواستنی می‌نماید که خارخارِ خواهش آن عاقبت بر عافیت بهشت چیره می‌شود. آدم پیش از دستیابی به درخت نه گناه می‌‌شناسد و نه با دانایی و حقیقت آشناست. درخت بیش و پیش از آنکه به گناه یا معرفت یا حقیقت تعبیر شود، حکایت از آن دارد که آدم، نه از روی دانش، که از روی سرشت، خواهان آزادیِ بی‌کران و بی‌سانسور است.
چرا فضای اجتماعی ایران در سال‌های اخیر به‌سمت خشونت و پرخاش گرویده است؟ درباره‌ی این پرسش با شیرین عبادی، حقوق‌دان، فعال حقوق بشر و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل صلح گفتگو کرده‌ایم.