پلیس و مخاطرات فناوری‌های نوین

امیلی برمن

خلأهای قانونی در آمریکا این امکان را به پلیس می‌دهد تا داده‌های بسیاری را درباره‌ی افراد جمع‌آوری کند، با این استدلال که احتمالاً آنها روزی به کار خواهند آمد. اما درباره‌ی کارآمدی فنون و ابزارهای جمع‌آوری این داده‌ها چه می‌دانیم و چگونه می‌توان خطرات آنها را مهار کرد؟

روشنفکران و ترویج فرهنگ خشونت

سلام عبّود

کلیت تولیدات ادبی در طول جنگ، به استثناء چند اثر، گفتار حکومت صدام را بازتاب می‌داد. این تولیدات خصلتی فرقه‌ای هم نداشت: از قضا نویسندگان حامی جنگ هم از سنیان بودند و هم از شیعیان. هر حیله‌ای برای گریز از نوشتن راجع به جنگ نهایتاً بی‌ثمر می‌ماند. یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان عراقی به بهای نوشتن مقالات مطبوعاتی در حمایت از جنگ توانست لااقل از نوشتن داستان در این‌ زمینه کناره جوید

عدالت ترمیمی؛ موافقان و مخالفان

میثم بادامچی

عدالت ترمیمی با مفهوم عدالت انتقالی، یعنی عدالت در فرایند گذار و انتقال به دموکراسی، کاملاً ارتباط دارد. صلح و سازش مهم‌ترین هدفی است که هر جامعه‌ای در دوران گذار در پی تحقق آن است و برای ایران آینده هم باید جدی‌اش گرفت.

تقویم مناسبت‌ها: روزهای پرشکوه برای حکومتی با روحیه‌‌ای حساس

الی پوده

تنظیمات تقویم عراق ارتباط مستقیمی با اضطراب حکومت داشت؛ هر چه حکومت فکر می‌کرد مشروعیت ضعیف‌تری دارد، تقویم پُر‌و‌پیمان‌تری از مناسبت‌‌ها ترتیب می‌داد. در حال‌و‌هوایی که آمریکا آماده‌ی حمله به عراق می‌شد، صدام در تدارک برگزاری پرشکوه سالگرد تولدش بود. تولیدی‌ها تحت فشار بودند که پوسترها و حمایل‌ها را آماده کنند، اما ده روز پیش از فرارسیدن مناسبت تقویم بغداد سقوط کرد.

دیکتاتور دست‌به‌قلم

اُفرا بنجیو، فاضل العزّاوی

رمان‌های صدام بدون درج نام نویسنده‌ چاپ شدند. به جای نام، روی جلد کتاب آمده بود «به قلم نویسنده‌اش». اما همه می‌دانستند که نویسنده‌ی ناشناس که مدعی بود از سر «تواضع» نام خود را بر کتاب ننهاده، در واقع خود صدام حسین است. قیمت کتاب‌ها ارزان بود، در تیراژ بسیار بالا فروخته شدند، و اعلام شد که عواید فروش صرف فقرا و نیازمندان و مؤسسات خیریه می‌شود.

موسیقی ایران از «گُل‌ها» تا انقلاب ۵۷ ــ دهه‌های سی و چهل: دلکش، مهوش، تصنیفِ فیلم‌فارسی و سرچشمه‌ی پاپ ایرانی

امید احسانی - حمیدرضا نبئی

در اپیزود دوم این پادکست زندگی هنری دلکش را مرور میکنیم که چگونه در دهه‌ی سی به عنوان ستاره‌ی بزرگی در موسیقی و همینطور سینما مطرح شد و به این بهانه اهمیتِ تصنیف در فیلمهای فارسی در دهههای ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ را بررسی میکنیم. همچنین به ریشههای موسیقی پاپ فارسی ایران و سرآغازش در دهه‌های‌ ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ میپردازیم. این نوع از موسیقی در دهه‌ی ۱۳۵۰ شکوفا شد.

زندگی، ادبیات و سیاست

حامد اسماعیلیون در گفتگو با امیر احمدی آریان

یک بار بعد از بمباران در کرمانشاه با پدرم به میدان وزیری رفتیم. آنجا در گودال آبی عروسک‌های بچه‌هایی که تازه کشته شده بودند افتاده بود. الان که فکرش را می‌کنم می‌بینم شاید یکی از دلایل اصلی من برای مهاجرت به کانادا این بود که خانواده‌ام را از چنین تجربه‌ای دور نگه دارم، اما همان تصاویر بعد از سرنگونی هواپیما دوباره به زندگی‌ام هجوم آورد.

ستاره‌های اتفاقی و ستاره‌های کم‌نور: درباره‌ی کنشگران گمنام «زن، زندگی، آزادی»

راضیه شاهوردی

بیش از شش ماه از آغاز اعتراضات سراسری در سال ۱۴۰۱ می‌گذرد، اعتراضاتی که با قتل مهسا امینی در اواخر شهریورماه آغاز شد و شعله‌اش با طنین «زن، زندگی، آزادی» سراسر ایران را فرا گرفت. صدای این انقلابِ زنانه بلند و رسا بود و نشنیدنش ناممکن.

تورم؛ بیماری مزمن اقتصاد ایران و عامل فقر مردم

همایون معمار

پنجاه سال قبل در سال ۱۳۵۲ قیمت یک دستگاه پیکان حدود ۲۳هزار تومان بود و اکنون با این پول تنها می‌توان یک بسته پفک نمکی یا یک بسته آدامس خرید. چه شد که ارزش پول ملی در فاصلهی پنج دهه با چنین کاهش شدیدی روبهرو شد؟

بدرالزمان قریب؛ زنی که زبانی را زنده کرد

پرویز نیکنام

بدرالزمان قریب، که مقدمات زبان‌های باستانی را در ایران فرا گرفته بود، در آمریکا شروع به آموختن زبان سغدی کرد، زبانی که آن را زبان خاموش ‌می‌دانند، چون تا سالها اطلاعات اندکی دربارهی این زبان وجود داشت.

لیلی امیرارجمند و کارنامه‌ی سیزده‌ساله‌ی کانون پرورش فکری کودکان

پرویز نیکنام

لیلی امیرارجمند سال ۱۳۴۴، بعد از پایان تحصیلاتش در رشتهی کتابداری، از آمریکا به ایران بازگشت. رفت پیش دوست و همکلاسی قدیمی‌اش، فرح پهلوی، و از او خواست تا جایی در اختیار او قرار دهد تا بتواند کتابخانهای برای بچه‌ها درست کند.

جنبش کمربند سبز

مهدی شبانی - نهال تابش

وانگاری ما‌‌آتای، کنشگر کنیا‌ئی و برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل که برای حفظ محیط زیست و حقوق زنان مبارزه می‌کرد در سال‌های آخر دهه‌ی ۱۹۷۰ جنبشی به راه انداخت به‌نام «کمربند سبز» که موفق شد میلیون‌ها درخت بکارد و برای ده‌ها هزار زن کار و درآمد ایجاد کند.

جنگ همچون شیوه‌ی حکومتگری

دینا رزق خوری

با پایان جنگ، صدها هزار سرباز به خانه برگشتند و این مشکلات تازه‌ای درست کرد. در سراسر کشور بحث درباره‌ی رفتار ازجنگ‌برگشته‌ها بالا گرفت. خشونت خانگی و قتل‌های ناموسی با بازگشت سربازان اوج گرفت. پرداختن به این مسائل شعبه‌های محلی حزب بعث را تبدیل به ادارات کوچکی کرد که کارشان رتق‌وفتق مسائل ناشی از جنگ بود.

لورا بارنی

منا خادمی در گفتگو با آیدا حق‌طلب

آنچه در ادامه می‌‌آید گفتگویی است با منا خادمی، پژوهشگر و مدیر مرکز مشاوره‌ی بین‌المللی هنر در واشنگتن دی.سی، درباره‌ی زندگی لورا بارنی، به طور عام، و رابطه‌اش با ایران و ایرانیان، به طور خاص.

حافظه‌ی تاریخی به نرخ روز

اریک دیویس

شرایط جامعه عراق در دوران جنگ طوری بود که اگر دو نفر می‌خواستند حرفی جدی بزنند ترجیح می‌دادند نفر سومی هم حاضر باشد تا اگر دیگری ادعا کرد طرفش سخنی ضد حکومت گفته، شاهدی داشته باشد که از خود رفع اتهام کند

نامه‌ی یک نویسنده‌ی سرشناس روس به یک اوکراینیِ ناشناس: «کشورم از گردونه‌ی زمان بیرون افتاده است»

میخائیل شیشکین

میخائیل شیشکین تنها نویسنده‌ی معاصرِ روس است که هر سه جایزه‌ی ادبیِ مهم «بوکر روسی»، «کتاب پرفروش ملی روسی» و «کتاب بزرگ» را به دست آورده است. او در سوئیس زندگی می‌کند و آثارش به حدود ۳۰ زبان ترجمه شده است.

 

مقاومت در برابر مغول‌ها: جنگ در قاموس سیاسی صدام

اُفرا بنجیو

ظاهر قضیه این بود که آزادسازی فلسطین اولویت اول عربی بود، اما استدلال تبلیغات بعث این بود که اول باید تکلیف جنگ با ایران مشخص می‌شد تا بعد به سراغ مبارزه با اسرائیل بروند. راه قدس برای بعثی‌ها از تهران می‌گذشت!

بخت‌النصرِ ذوالفقار به دست: عناصر ایدئولوژی بعثی

آماتزیا برعام

صدام از یک‌سو خود را وارث گذشته‌ی باستانی عراق و خلف بُخت‌النصر می‌خواند و از سوی دیگر با تشبث به اسلام خود را پرچمدار قیام امام حسین و وارث شمیر ذوالفقار می‌نامید. او جنگ خود علیه ایران را با نبرد قادسیه مقایسه می‌کرد که در آن اعراب مسلمان امپراطوری ایران را شکست داده بودند

صدای پای صبح؛ مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی

اسفندیار دواچی

در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ (حدود ۱۳۵۶) واتسلاو بندا، فیلسوف چک، مفهوم «شهر موازی» را مطرح کرد. هدف او پی‌ریزی فرهنگی بدیل و زیرزمینی بود که از استیلای فرهنگ حاکم و رسمی حکومت‌ تمامیت‌خواه چکسلواکی آزاد باشد. بعدها واتسلاو هاول همین ایده را تحت عنوان فرهنگ موازی بسط داد.

 

فرنگیس یگانگی؛ پایه‌گذار سازمان صنایع‌دستی ایران

پرویز نیکنام

دکتر علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد در دهه‌ی ۱۳۴۰، در گفتوگو با تاریخ شفاهی ایران در هاروارد می‌گوید: «وقتی کار سازمان بررسی‌های وزارت اقتصاد نظمی‌ گرفت، تلاش کردم که شخصی را پیدا بکنم که بتواند کارهای صنایع‌دستی وزارت اقتصاد را انجام بدهد.»