یاد و یادگارهایی از بهروز صور اسرافیل
سیروس علی‌نژاد
در روزگاری که در آیندگان بودیم، من چپ می‌زدم و بهروز راست می‌زد. هر دو جوان بودیم و جاهل. با وجود این، علاقه‌ی وافری به هم داشتیم و گویا این موضوع برای دیگران هم آشکار بود.
آیا باید تاریخ را در مدارس به‌شیوه‌ی ملی‌گرایانه آموزش داد؟
میثم بادامچی
پرسش این است: آیا تاریخ را باید در مدارس به‌شیوه‌ای تدریس کرد که در آن قهرمانان ملی بر تارک تاریخ بدرخشند و همچون پهلوانانی ترسیم شوند که لکه‌ی تاریکی ندارند؟ یا اینکه باید تاریخ را به‌شیوه‌ای بی‌طرفانه و فارغ از قهرمان‌پروری شخصیت‌ها آموزش داد؟
در جستجوی جهانی بهتر: سفر پرماجرای حقوق‌بشری
پیام اخوان
کتاب «در جستجوی جهانی بهتر: سفر پرماجرای حقوق بشری» به قلم پیام اخوان روایتی درهم‌تنیده از تجربه‌های شخصی و رویدادهایی سرنوشت‌ساز در تاریخ معاصر است که منجر به پیدایش نهادها و قوانین حقوق بشری کنونی شده‌اند. پیام اخوان استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه تورنتو و از اعضای دیوان دائمی داوریِ لاهه است.
روسیه‌ی ناخشنود
جوی نویمایِر
به رغم تلاش‌های شوروی برای مبارزه با «شووینیسم روسی» و ایجاد یک اتحادیه‌ی چندقومیتی، ملی‌گرایی روسی نه تنها هیچ‌گاه به‌طور کامل از میان نرفت بلکه در نهایت به یکی از عوامل فروپاشی شوروی مبدل شد و در عرصه‌ی سیاست روسیه‌ی دوران پوتین به‌تدریج نقشی محوری پیدا کرد.
به یاد سپردن فاجعه؛ سنندج در دو دوره از سرکوب
سوما نگه‌داری‌نیا
یکی از عناصر مشترک در بسیاری از پیام‌های مردمی عبارت است از حضور مأموران لباس شخصی جلوی داروخانه‌ها و تعقیب خریداران وسایل پانسمان و داروهای مسکن به منظور یافتن محل اختفای احتمالیِ مجروحان.
زنان در قاب خیابان
نزهت بادی
در هر یک از عکس‌ها یا فیلم‌های ثبت‌شده از زنان در خیابان با فوران مهارناشدنیِ سوژه‌‌ای سرکوب‌شده مواجه‌ایم که آن را به قابی تکان‌دهنده، الهام‌بخش و شورانگیز بدل می‌کند. سوژه‌ی زنانه‌ای که همواره به اندرونی رانده و از فضای بیرونی حذف شده است، حالا به خیابان قدم می‌گذارد و قابل‌مشاهده و دیدنی می‌شود.
غزاله چلابی، زنی که می‌خواست شجاعتش را تکثیر کند
مریم فومنی
خانواده و دوستان غزاله او را با نگاه پُر امیدش به یاد می‌آورند. با تصویری که یکی از نزدیکانش از او می‌دهد: «روزهای آخر همه‌جا در خیابان با آدم‌ها درباره‌ی اعتراضات حرف می‌زد. همه را تشویق می‌کرد که ساکت نباشند. خیلی شجاع شده بود و در چشم‌هایش یک چیزی بود که انگار می‌خواست شجاعتش را نشان بدهد و تکثیر کند.»
زنی که در تنهایی سوخت اما تمام نشد؛ هما دارابی به روایت خواهرش
ندا سانیج
در یکی از روزهای سرد اسفند ۱۳۷۲، هما دارابی، از بهترین روان‌پزشکان و استادان دانشگاه در ایران، گالن بنزین را برداشت و راهیِ میدان تجریش شد. روسری‌اش را درآورد، فریاد «زنده باد آزادی» و «مرگ بر دیکتاتور» سر داد و کبریت را روشن کرد.
روایتی از خیابان‌های تهران؛ از داخل ماشینِ ون پلیس
مریم فومنی
این چند خط روایت زنی است که چند ساعتی را در داخل ماشین ون پلیس، در تهران، در بازداشت بوده است. او که نام و مشخصاتش محفوظ نگه‌داشته شده، در مصاحبه با آسو، از لحظه‌‌ای که پا به خیابان گذاشته تا لحظه‌ی آزادی‌اش را به تصویر کشیده است. تصویری از زنان و مردانی که بازداشت شده بودند، از زنان و مردانی که معترضان را سرکوب می‌کردند و از مردمی که او از پشت شیشه‌های ونِ پلیس شاهد اعتراض‌ها و شعارها و ضرب و شتم‌شان بود.
روایت یک نوجوان از یک جنبشِ جوان
دیگر دیوار بی‌شعاری در مدرسه باقی نمانده. همه هم به صورت علنی و دسته‌جمعی فعالیت می‌کنند. معلم‌ها هم تغییر کرده‌اند. بعضی معلم‌ها وقتی به کلاس می‌آیند و تخته از شعار پر است، تا وقتی با تخته کاری ندارند آن را پاک نمی‌کنند.
وقتی مخالفان برده‌داری متهم به تندروی شدند
علیرضا اشراقی
می‌گفتند مخالفان نظام و مدعیان آزادی فتنه‌گرند. می‌گفتند آنها که خواهان کرامت و برابری هستند، در واقع شورش و اغتشاش را ترویج می‌کنند و در پی غارت شهروندان محترم و آزار اهل دین و ایمان هستند. می‌گفتند حرف‌هایشان توهین‌آمیز است و احساسات را جریحه‌دار می‌کند. می‌گفتند جامعه را تحریک می‌کنند و مقصرند اگر خشونت رخ دهد و جنگی درگیرد.
بازخوانی اعتصابات کردستان بعد از انقلاب ۵۷
سوما نگهداری نیا - منصور محمدی
اعتراضات و اتصالات: بازخوانی تجربه‌ی لهستان
مری‌جین اوسا
هیچ جنبش اجتماعی و اعتراضی‌ای نمی‌تواند تماماً یکدست باشد. طبیعتاً گروه‌های مختلف با هویت‌های مختلف دست به ایجاد تشکل‌ها و سازمان‌هایی برای دنبال‌کردن اهداف خود بر اساس هویت و ایدئولوژی خاص خود می‌زنند. بااین‌‌حال، متصل‌شدن این گروه‌ها با یکدیگر از مجرای اعضای مشترک را می‌توان یکی از عوامل مهم برای مقاومت مدنی در برابر سرکوب دانست.
یکدستی محال است، اما یک دست هم صدا ندارد
نلا ون‌دایک، هولی مک‌کَمِن
ائتلاف در نظریه‌های جنبش‌های اجتماعی یک بحث کلیدی است. مطالعات جنبش‌های اجتماعی به‌تفصیل به شناخت و تحلیل عوامل شکل‌گیری، بقا و اضمحلال ائتلاف‌ها پرداخته. یکی از نظریه‌های مطرح درباره‌ی ائتلاف متعلق به دو جامعه‌شناس برجسته‌ی جنبش‌های اجتماعی، نلا ون‌دایک و هولی مک‌کَمن است.
تَک‌پران، بسیج‌گران و سازمان‌دهندگان
هاریه هان
یکی از شاخص‌های اصلی کارآمدی انجمن‌ها و سازمان‌های مدنی و البته یکی از چالش‌های اصلی پیش روی این انجمن‌ها، عضوگیری و فعال‌کردن اعضا در فعالیت‌های مختلف انجمن‌هاست. چه نوع انجمن‌هایی قادرند که بر این چالش فائق شوند و اعضایشان را درگیر در کنش‌ها و فعالیت‌های گوناگون گروه کنند؟
نیروی مقاومت سرّی؛ روایت‌های ناگفته‌ی مقاومت در مدارس
روی دیوارهای مدرسه کاغذهایی چسبانده‌اند و رویش نوشته‌اند «آزادی یعنی...» تا بچه‌ها به جای شعار، حرفشان را بنویسند. اما ما خیلی خشمگین هستیم و دلمان می‌خواهد فریاد بزنیم و شعار بدهیم... .
بی حجاب، از انقلاب تا ولی‌عصر
سوار بر خط شرق به غرب هستم و می‌خواهم در ایستگاه میدان انقلاب پیاده شوم. دو دختر جوان کوله‌به‌دوش که به نظر نمی‌رسد بیش از بیست سال داشته باشند، بدون روسری در کنار درِ ورودی واگن با هم پچ‌پچ می‌کنند و ریزریز می‌خندند. در دو سه واگن جلویی و عقبی هم یکی دو زن بی‌حجاب می‌بینم.
فاشیسم و خطر «عظمت»؛ گفتگو با سوتلانا الکسیویچ
خوزه ورگارا
در مقابل چشمان ما فاشیسم دارد متولد می‌شود و ما باید با آن مبارزه کنیم. اگر اوکراین برنده‌ی جنگ باشد این تازه آغاز مسیر است. همه‌ی ما به بازسازی اوکراین و بازپروریِ نسل جدید کمک خواهیم کرد. آموزش را محور همه چیز قرار خواهیم داد، زیرا آموزش تنها راه جبران عقب‌ماندگی‌هاست. اما برای آموزش بیش از هر چیز و قبل از هر چیز نیاز به فیلسوف داریم.
جنبش دادخواهان؛ مادران شنبه
مهدی شبانی ــ نهال تابش
مادران شنبه گروهی از زنان‌اند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجه‌شده‌ی او را در گورستان افراد بی‌هویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم می‌آمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدن‌های اجباری و قتل‌های سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ میلادی است.
نظام جهانی تأمین غذا از قبل هم دچار بحران بود، جنگ روسیه وضعیت را خراب‌تر خواهد کرد
راج پاتل
روسیه و اوکراین در مجموع تقریباً سی درصد از صادرات گندم جهانی را در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده بودند. قیمت گندم امسال به میزانی بی‌سابقه افزایش یافت و تقریباً به ۱۲/۹۴ دلار در ازای یک بوشِل (حدود ۲۵ کیلوگرم) رسید، رقمی که در ابتدای سال حدود ۷/۵۵ دلار بود.
عبور از مرزهای تفرقه
المیرا محمودی
شاید این روزها کسی به این موضوع توجه نکند که در میان معترضان، تعداد جانبازان یا فرزندان و خواهران و برادران شهدای جنگ، کم نیست. یعنی همان گروهی که سال‌هاست جمهوری اسلامی، از اسم و رسمِ آنها برای ساکت کردن دیگران استفاده می‌کند.
اهمیت سیمون دو بووار در دوران ما
سینا روحانی
سیمون دو بووار را بیش از همه به علت نگارش کتاب جنس دوم می‌شناسند. این کتاب بلافاصله پس از انتشار در سال ۱۹۴۹، انقلابی در جامعه‌ی فرانسه به پا کرد. نفوذ آموزه‌های انتقادیِ جنس دوم به تغییر قوانین کار و بارداری زنان در این کشور انجامید و بستری مناسب برای سربرآوردن موج دوم فمینیسم فراهم آورد.