آیا دانشِ بسیار فهم می‌آورد؟

کوستیکا براداتان

کارلو گینزبورگ بی‌هیچ ملاحظه‌ای می‌گفت: «فوکو یک شارلاتان است.» آیزایا برلین تا اندازه‌ای باملاحظه‌تر بود و با طعنه درباره‌ی دریدا می‌گفت: «فکر می‌کنم او احتمالاً یک شارلاتان واقعی است هرچند انسان باهوشی است.» امروزه برای این که پژوهشگر خوشنامی باشید باید در محدوده‌ای جزئی و کاملاً مشخص از یک رشته تخصص داشته باشید و از اظهارنظرهای کلی اجتناب کنید.

درباره‌ی اعدام

به کوشش فرهاد ثابتان

آنچه در این دفتر آمده، طیف وسیعی از نظریه‌های گوناگون در باره‌ی اعدام است. چند تن از نویسندگان این مجموعه که تجربه‌ی نزدیک و تلخی با اعدام داشته‌اند، تجربه‌ی خود را روایت کرده‌اند و برخی دیگر صرفاً از جنبه‌های نظری به موضوع پرداخته‌اند. باید تأکید کرد که هیچ یک از آنان با مجازات جرائم سنگین مخالف نیستند، اما اعدام را، به دلائلی که مطرح می‌کنند مجازاتی متناسب با جرم و موازین حقوق بشر نمی‌دانند. در جمع‌آوری این مطالب سعی شده که همه‌ی دیدگاه‌ها مستدل و منصفانه ارایه شود.

آرنت‌خوانی در ایران

مهدی خلجی

آن‌چه در پی می‌آید، ملاحظاتی درآمدگونه، گذرا و گزیده درباره‌ی شیوه‌ی پذیرش (reception) و دریافت (perception) هانا آرنت در زبان فارسی است و نکته‌هایی چند درباره‌ی چگونگی و چرایی سهل و ممتنع نمودن آثارش.

قانون طبیعت

الکس می

کارزار ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌«زیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کشی را متوقف کنید» به دنبال آن است که تخریب طبیعت را به جرمی بینالمللی تبدیل کند. این فراخوان با استقبال روبه‌رو شده است، اما تحولی که نظام حقوقی ما به آن احتیاج دارد بسیار وسیع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر است و مایه‌ی شرمساری است که ایده‌هایی مانند حقوقِ طبیعت هنوز به رسمیت شناخته نشده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

ناظر جرم، شریک جرم است

دنیس کلاین

روزنامه‌ی «نیویورک تایمز» ابتدا با این قتل مثل هر قتل دیگری برخورد کرد: جنووزه یکی از دیگر قربانیان حملات وحشیانه در خیابان‌های نیویورک بود. اما دو هفته‌ی بعد، گزارش این قتل در صفحه‌ی اول این روزنامه منتشر شد. پای هیچ کشف خیره‌کننده‌ی جدیدی در میان نبود اما این بار چارچوب خبر فرق داشت: همسایه‌ها کجا بودند؟ چطور دلشان آمده بود بی‌رحمانه فریادهای قربانی‌ای را که خواهان کمک بود نادیده بگیرند؟

اما جداً، لعنت به تو

ماندانا منصوری

صدای دریافت پیام از تلفن همراه‌ام و ایمیلی که خبر می‌دهد نمایشگاه انفرادی دوست دختر سابق مردی که به من تجاوز کرد در گالری‌ای برگزار می‌شود که من برای نمایش کارم در آن اقدام کرده بودم. ــ سؤال: به چه دنیای هنری‌ای تعلق دارید؟ ــ جواب:‌ به همین بالایی.

عصر جادوگران: زندگی چهار اندیشمند انقلابی

دیوید معتدل

در بهار سال ۱۹۲۹، گروهی از دانشوران ممتاز در گراند هتل بِلوِدِر در تفریح‌گاه اسکیِ داووس در سوئیس گرد هم آمدند. این همان جایی است که کتاب کوهستان جادوییِ توماس مان از قبل با روایت داستانی درباره‌ی برگزاری یک کنگره‌ی بزرگ فلسفی، آن را به شهرت ادبی رسانده بود. در این گردهمایی، دو نفر از متنفذترین متفکران آن دوران، مارتین هایدگر و ارنست کاسیرر، درگیر بحثی فلسفی شدند که اهمیت تاریخی یافت.

غذایای ایرانی ــ قسمت ۸

فهیمه خضر حیدری

فهیمه خضر حیدری این هفته در غذایای ایرانی درباره‌ی غذا و آشپزی و فرهنگ خوراک و آداب سفره در شاهنامه‌ی فردوسی حرف می‌زند. اگر بخواهیم نان و نمک را در خوان‌های رنگین شاهنامه دنبال کنیم به کجا می‌رسیم؟ میان آن همه رزم و بزم آیا خبری از آداب سفره‌ی ایرانیان هم هست؟ خوالیگران شاهنامه چه کسانی هستند؟ و هنر و فن و کیمیای آشپزی از کجا در شاهنامه آغاز شده است؟ 

گورهای غریب

شقایق صادقی

این مجموعه حاوی عکس‌‌هایی از سه گورستان در تهران است که درگذشتگانِ بهائی، و اعدام‌شدگان دهه‌ی ۶۰ در آنها به خاک سپرده شده‌اند، برخی با نام و نشان، و بسیاری که در تابستان ۶۷ مخفیانه و گروهی اعدام شدند بی نام و نشان

آتش بر خانمان عقل

تیموتی دابلیو ریبک

در کتابِ تاریخ جذاب و جدیدِ ریچارد آوندن، کتاب‌سوزان، سه مورد شرم‌آور بیش از بقیه توجه خواننده را به خود جلب می‌کند نخستینِ آن‌ها سوزاندن کتابخانه‌ی بزرگ اسکندریه است، که از نظر آوندن فقط یک بار به آتش کشیده نشد بلکه تدریجاً با آتش زدن‌های مکرر و غارت و تاراج ویران شد، تا آنکه دیگر چیزی نماند مگر تصویر یا نمادی از آن.

هنرمند بی‌اخلاق ــ آیا آثار هنری‌اش را باید جدا از خود او ارزیابی کرد؟

الهه رضوی

وقتی یک هنرمند کاری غیراخلاقی انجام می‌دهد با اثر هنری او چه باید کرد؟ همچنان مخاطبش باشیم و اثر را جدا از صاحبش بدانیم یا اینکه آن را بخشی از آدمی بشماریم که دست به کاری غیراخلاقی زده و تحریمش کنیم؟

دوره‌ی طلایی گرافیک فلسطین؛ زمین و زنان

مهدی شبانی

از اواخر دههی ۱۹۶۰ تا سال ۱۹۸۰ دوره‌ی طلایی هنر گرافیک و پوستر فلسطین شناخته می‌شود. هر چند حکومت اسرائیل مدت‌ها فرهنگ و هنر فلسطینی را نادیده گرفته بود اما این دوره شاهد تولد هویت بصری فلسطینیان بود.

هشدار نائومی کلاین نسبت به سودجوییِ شرکت‌های فناوری از ویروس کرونا

نائومی کلاین

در حالی که شمار تلفات ناشی از ابتلا به ویروس کرونا همچنان رو به ‌افزایش است، دارند سعی می‌کنند هر چه سریع‌تر آینده‌ای را برایمان رقم بزنند که بسیار بیش از گذشته متکی به فناوری است. انزوای جسمانیِ هفته‌های گذشته را نه ضرورتی تلخ برای حفظ جان آدم‌ها بلکه آزمایشگاهی برای ترسیم آینده‌ای ماندگار و پرسود می‌پندارند، آینده‌ای که در آن به لطف فناوری دیگر خبری از تماس و ارتباط جسمانی نیست.

ژاله اصفهانی؛ اگر هزار قلم داشتم

مأمن رضایی

ژاله اصفهانی (۱۳۰۰ - ۱۳۸۶) از شاعران مهم معاصر است که جایگاهش آنگونه که باید در شعر فارسی شناخته شده نیست. در گفتگویی با فاطمه شمس، شاعر و استاد ادبیات فارسی در دانشگاه پنسیلوانیا، در مورد علل این جریان و اهمیت شعر اصفهانی جویا شدیم. 

نفرت: شر پیش پاافتاده

مهدی خلجی

چرا جهان بدون بدی نیست؟ خاستگاه شر کجاست؟ چه چیزی آدم‌ها را به ارتکاب شر برمی‌انگیزد؟ آیا میان شرور تفاوتی است؟ یعنی آیا بدی‌ها همه از یک جنس‌اند یا ماهیت‌های مختلفی دارند؟ «شرّ» اُمّ‌المسائل تفکر غربی است. الهیات مسیحی بر محور مسئله‌ی شر می‌گردد.

نه! نه! به یاد والاترین نمونه‌های مقاومت

آرنون گرونبرگ

آرون گرونبرگ، در سخن‌رانی‌ای که در مراسم یادبود جنگ جهانی دوم به زبان آلمانی ایراد کرد، می‌گوید برای اینکه به هویت خود پی‌بریم باید گذشته را بپذیریم. او در این سخن‌رانی به نحو نیشداری از کسانی یاد می‌کند که با فریادِ «نه» و خودداری از اطاعت و پیروی، جان باختند.

غذایای ایرانی ــ قسمت ۷

فهیمه خضر حیدری

در هفتمین قسمت از غذایای ایرانی فهیمه خضر حیدری درباره‌ی کتاب‌های آشپزی یا به قول دکتر علی بلوک‌باشی آشپزی‌نامه‌ها و آشپزی‌نامه‌نویسان حرف می‌زند. از نادرمیرزای قاجار گرفته که احمد مجاهد، استاد ادبیات فارسی و نسخ خطی، نسخه‌ی خطی کتاب آشپزی او را تصحیح کرد و در دسترس کتاب‌خوان‌های ایرانی قرار داد تا فهیمه اکبر و رزا منتظمی و البته نجف دریابندری.

حرف هانا آرنت را درست نفهمیده‌اید

ساموئل موین

در سال ۱۹۴۵، هانا آرنت، نظریه‌پرداز سیاسیِ آلمانی-یهودی در مقاله‌ای درخشان با عنوان «گناه سازمان‌یافته و مسئولیت همگانی» هشدار داد که در آن زمان تشخیص آلمانیِ خوب از آلمانیِ بد کار آسانی نیست.

زینب دیرک و نقدِ تأسیس فلسفه در ترکیه

میثم بادامچی

نزدیک به دو دهه است که سومین پنج‌شنبه‌ی نوامبر هر سال «روز جهانی فلسفه» خوانده می‌شود. امسال این‌ روز مصادف با ۱۹ نوامبر است و به این مناسبت به دیدگاه‌های یکی از صاحب‌نظران ترکیه‌ای در مورد فلسفه‌ی معاصر در این کشور می‌پردازیم.

دوستانت را حذف نکن، حسابت در شبکه‌های اجتماعی را پاک ‌کن

خیرت لووینک

آیا حذف افراد از رسانه‌های اجتماعی، به شکلی بنیادین موجب تغییر نحوه‌ی سازمان‌دهی سرگرمی و تفریح می‌شود؟ اگر شاخص‌های گفتگوهای روزانه‌ی خود را تغییر ندهیم و همگی از این رسانه‌ها خارج نشویم، پاسخ مثبت است.

آموزش به زبان مادری در ترکیه، حقی انسانی یا تجزیه‌طلبی

مهدی شبانی در گفتگو با پاکرات استوکیان و ایوب سوباشی

در ترکیه، که کشوری چندزبانی‌ست، درگیری بر سر آموزش زبان مادری یا آموزش به زبان مادری تاریخی طولانی دارد. در این گزارش، مهدی شبانی این درگیری را در گفتگو با پاکرات استوکیان، روزنامهنگار سرشناس ارمنی در استانبول، و ایوب سوباشی، رئیس انستیتوی زبان کردی استانبول، شرح داده است.