دستاوردهای جامعه‌مان را باور کنیم

«چرا شروع به داستان‌نویسی کردم؟ واقعیت این است که نوشتن داستان، مقاومت شخصی‌ام علیه وضعیت بسیار دشوار و شکنجه‌واری بود که اسمش زندان است.»

در جمهوری اسلامی ایران، نظام قضایی نهادی است که بنا بر قانون اساسی باید ضامن عدالت، امنیت حقوقی و بی‌طرفی باشد. اما برای جامعه بهائیان ایران، این نهاد طی دهه‌ها نه پناهگاه، که یکی از اصلی‌ترین ابزارهای سرکوب بوده است. 

«عدالت انتقالی فقط در چارچوب یک نظام سیاسیِ دموکراتیک ممکن است. با توجه به وضعیت ایران، این امر مستلزم تغییر نظام جمهوری اسلامی و تدوین قانون اساسی جدید از طریق فرایندی دموکراتیک و منطبق با موازین حقوق بشر است.»

«اگر بخواهم شخصیت فریدون را توصیف کنم باید ــ به تعبیر فروغ فرخزاد ــ بگویم کسی که مثل هیچ‌کس نیست.»

در میانه‌ی پادشاهی پنجاه‌ساله‌ی ناصرالدین‌شاه، رفته‌رفته تغییراتی اندک، اما معنادار، در وضعیت نامساعد یهودیان ایران پدیدار شد. در حقیقت، نخستین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا (۱۸۷۳) و دیدار او با نماینده‌ی آلیانس فرانسه، سرآغازی بود در بهبود نسبیِ وضعیت یهودیان.

ماگه رحمانی به جرم «تن ندادن به عرف» باید خانه‌نشین می‌شد. از انتشار مهم‌ترین کتاب او، پرده‌نشینان سخنگوی، تنها یکی دو ماه می‌گذشت و او حالا به سرنوشت زنان ادیبی دچار شده بود که اولین بار خودش تاریخ پرده‌نشینی‌شان را روایت کرده بود.

این سخنرانی کوششی است در بررسی روح فرهنگی ایران و اینکه چرا فرهنگ و تمدن کشور ما در فراز و فرود تاریخ تداوم یافت و نابود نشد. در طول عرایضم به اختصار به سه دوره‌ی مهم از تاریخ ایران خواهم پرداخت: دوران هخامنشی، دوران ساسانی و دوران اسلامی.

زنانی سیاه‌پوش، با عبایه‌هایی که از سر تا قوزک پایشان را پوشانده، در زیر هرم آفتاب جنوب ایران، با چهره‌هایی خسته و مستأصل ــ این تصویر رایجی است که از زنان عرب ایران در رسانه‌ها می‌بینیم.

اغلب متون درباره‌ی زندگی در شوروی، به ویژه خاطرات و زندگی‌نامه‌ها، بر بیزاری نویسندگانشان از اقدامات و شیوه‌های تفکر رسمی شوروی تأکید دارند ... با این حال، مخالفانْ واقعیت‌های شوروی را نادیده نمی‌گرفتند بلکه توجه‌ها را به آن جلب می‌کردند و خواهان تغییرش بودند.

در سال ۱۳۹۷ کتابی با عنوان مرگ مدرسه؟ منتشر شد. این کتاب مجموعه مقالاتی بود که پژوهشگران حوزه‌ی آموزش و پرورش با نگاهی انتقادی به مدرسه و نظام آموزشی نوشته بودند.

هر کس که می‌خواهد سینمای مهرجویی را بشناسد باید گفت‌وگوی بهمن مقصودلو با مهرجویی را بخواند چون درباره‌ی تمام فیلم‌های مهرجویی، از آغاز تا پایان، حرف و سخن دارد و نگاه مهرجویی به تمام فیلم‌هایش را بی‌ کم و کاست می‌شکافد. 

اوپی سرگرم سفر در هند بود و شفق در خانه‌اش در لندن به سر می‌برد. آن‌ها در این مکالمه به موضوعات گوناگونی مثل تهدید سانسور و خیزش پوپولیسم، مشکلات نویسندگانِ چندهویتی و اهمیتِ توجه به رویدادهای پیچیده‌ی تاریخی در آثارشان پرداختند.

پیش از این، مخالفان اعدام، بیشتر معترض به اعدام کسانی بودند که «بی‌گناه» یا «قربانی ستم و شرایط دشوار و نابرابر» به شمار می‌رفتند. این بار اما اعتراض به اعدام از جایگاه انسان‌بودن برمی‌خیزد. 

پای صحبت‌ هفت‌نفر از نسل زد، از هفت‌گوشه‌ی ایران و جهان، نشسته‌ایم ــ هفت جوان نسل زدیِ ۲۰ تا ۲۷ ساله از اصفهان، کردستان، سراوان، تورنتو، آمستردام و شهرستانی کوچک در مرکز ایران.

  نظم‌ جدیدی در حال ظهور است ــ نظمی که می‌توانیم آن را مدرنیته‌ی دیجیتال بخوانیم. در اینجا هدف ما بررسی بنیادهای معرفت‌شناختی مدرنیته‌ی دیجیتال است: شیوه‌های شناختن، سخن گفتن و تخیل کردنی که تعیین‌کننده‌ی این عصرند. 

لیلیت تریان آموزگار و پیشگام آموزش مجسمه‌سازی مدرن دانشگاهی در ایران است و اگر نقش ابوالحسن صدیقی در احیای دوباره‌ی مجسمه‌سازی را به کناری بگذاریم، لیلیت از نخستین هنرمندانی است که پای مجسمه‌سازی مدرن را به ایران باز کرد و با تربیت شاگردان و نسل تازه هنرمندان مجسمه‌ساز در توسعه و گسترش این هنر کوشید.

این یادداشت، چند خاطره از سیروس علی‌نژاد به یاد اوست.