معاش معلمان و حقوق دانش‌آموزان، خواسته‌های اساسی معلمان معترض
روز معلم، سال‌هاست که دیگر صرفاً مناسبتی برای اهدای گل و هدیه به معلمان نیست. آن‌چه در این روز بیش از هر چیز دیگری به گوش می‌رسد، صدای اعتراض معلمان است. معلمانی که در سال‌های اخیر در پاسخ اعتراضهای خود با تهدید، احضار، بازداشت و شلاق مواجه شده‌اند و با این حال از مطالبات‌شان دست برنداشته‌اند.
در گفت‌وگو با یکی از اعضای هیئت مدیره‌ی یکی از کانون‌های صنفی معلمان، درباره‌ی مطالبات معلمان، برخورد حکومت با معلمان معترض، و رابطه‌ی میان حرکت‌های معلمان با دیگر جنبش‌های اجتماعی پرسیده‌ایم. نام این فعال صنفی که به تازگی از سوی نهادهای امنیتی احضار شده، نزد آسو محفوظ است.
آسو - در سال‌های اخیر، یکی از گروه‌هایی که بارها برای پیگیری خواسته‌های خود دست به تجمع و تحصن زده‌اند، معلمان هستند. چرا معلمان این‌گونه فعالانه و پیگیر به صحنه‌ی اعتراض آمده‌اند و چه مطالباتی دارند؟
جنبش معلمان متعلق به اکنون نیست و قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد. این جنبش از کشته شدن دکتر خانعلی در تظاهرات معلمان جلوی مجلس در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۴۰ تا کنون ادامه داشته است.
در سال‌های اخیر، یکی از دلایل عمده‌ی این پیگیری و حضور فعالانه، مطالبات معیشتی و موقعیت حرفه‌ای معلمان است. تبعیض در نظام پرداخت حقوق معلمان نسبت به سایر سازمان‌های دولتی سبب شده است که حقوق و مزایای دریافتی معلمان نسبت به سایر بخش‌های دولت کمتر باشد. وعده‌های دولت تاکنون نتوانسته این تبعیض را برطرف کند و مطالبات معیشتی همچنان یکی از مطالبات اصلی معلمان است. تغییر وضعیت آموزش در کشور هم یکی از دیگر خواسته‌های معلمان است.
در روز معلم امسال، مطالبه‌ی اصلی و محوری معلمان چیست؟
در اعتراضهای معلمان عموماً چهار مسئله مطرح شده است: «وضعیت معیشتی معلمان»، «حقوق دانش‌آموزان» (شامل: آموزش رایگان و کیفی و عادلانه برای همه‌ی کودکان کشور، استانداردسازی فضای آموزشی در تمام مناطق کشور به‌ویژه مناطق محروم، لغو خصوصی‌سازی و کالایی‌سازی آموزش، تأمین امکانات آموزشی برای تمام کودکان کشور، حق آموزش به زبان مادری و حذف آموزش ایدئولوژیک از ساختار آموزشی کشور)، «آزادی معلمان زندانی» و «حق تشکل‌یابی مستقل و اعتراض به وضع موجود.»
در روز معلم امسال هم مانند سال‌های قبل این مطالبات بیان خواهد شد. ضمن اینکه امسال وزارت آموزش و پرورش یکی از معلمان زندانی به نام محمد حبیبی را از شغل معلمی اخراج کرد. محکوم کردن اخراج این معلم و دفاع از حق او برای بازگشت به کار نیز از جمله مطالبات مهم امسال معلمان است.
پاسخ حکومت به اعتراض‌ها و خواسته‌های معلمان چه بوده است؟
نحوه‌ی برخورد حکومت جمهوری اسلامی همچون دیگر موارد، برخورد امنیتی و سرکوب بوده است. مثلاً در تجمع صنفی‌ای که در سال ۹۷ به مناسبت روز معلم برگزار شد، نیروهای لباس شخصی به تجمع حمله کردند و تعداد زیادی از معلمان را به شدت کتک زدند، به طوری که کتف یکی از معلمانِ مَرد در رفت و پلک یک معلم زن پاره شد. همچنین محمد حبیبی، معلمی را که در حاشیه‌ی تجمع ایستاده بود مضروب کردند و روی زمین کشیدند و با لگد بر قفسه‌ی سینه‌اش کوبیدند. تعدادی از معلمان زن هم که می‌خواستند از محمد حبیبی دفاع کنند، کتک خوردند. این فقط یک نمونه از این برخوردها است.
امسال وزارت آموزش و پرورش یکی از معلمان زندانی به نام محمد حبیبی را از شغل معلمی اخراج کرد. محکوم کردن اخراج این معلم و دفاع از حق او برای بازگشت به کار نیز از جمله مطالبات مهم امسال معلمان است.
شمار معلمان بازداشت‌شده در سال‌های مختلف متفاوت است و عده‌ای از آنها هم اکنون بعد از گذراندن دوران محکومیت‌شان آزاد شده‌اند. در حال حاضر، محمد حبیبی با حکم ده سال و نیم حبس (که هفت سال و شش ماه‌اش قابل اجرا است) و ۷۴ ضربه‌ی شلاق در زندانِ تهرانِ بزرگ زندانی است، و اسماعیل عبدی هم با حکم شش سال حبس در زندان اوین به سر می‌برد.
در شهرستان‌ها هم به هفت نفر از معلمان استان خراسان شمالی در دادگاه بدوی در مجموع ۴۱ سال حکم حبس داده‌اند و منتظر حکم دادگاه تجدیدنظر هستیم. البته شمار زیادی از معلمان هم از سوی نهادهای امنیتی احضار شده‌اند که خبرش رسانه‌ای نشده است.
اعتراضهای معلمان در شهرهای مختلف ایران، چقدر با یکدیگر همبستگی دارند؟ چه از لحاظ نوع مطالبات و چه از لحاظ برگزاری هماهنگ تجمعات؟
کانون‌های صنفی معلمان در ۲۱ شهر شعبه دارند. همه‌ی کانون‌ها زیر نظر شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان هستند و از این نظر هماهنگ‌اند و طبق برنامه‌ی این شورا فعالیت‌های صنفی را برگزار می‌کنند.
معلمان چقدر از این حرکت‌های اعتراضی حمایت می‌کنند و در آن فعال هستند؟ آیا این اعتراض‌ها توانسته به حرکتی فراگیر در بین معلمان تبدیل شود یا فقط گروه کوچکی از آنها هستند که صدای اعتراض‌شان بلند است؟
ما بیش از یک میلیون معلم داریم. از این یک میلیون نمی‌توانم بگویم همه فعال هستند ولی اکثراً در گروه‌های صنفی معلمی در فضای مجازی حضور دارند. فعالان صنفی معلمان در واقع اعضای کانون‌های صنفی هستند که از پشتیبانی و حمایت بدنه‌ی معلمان برخوردارند. البته خیلی از معلمان به دلایل مختلف نمی‌خواهند در فعالیت‌ها شناخته شوند ولی حمایت و همکاری و همراهی می‌کنند و همین باعث تقویت کانون‌های صنفی شده است.
حرکت‌های اعتراضی معلمان چه نسبتی با دیگر جنبش‌های اجتماعی همچون جنبش کارگران، دانشجویان و زنان دارد؟ معلمان چقدر توانسته‌اند دیگر جنبش‌های اجتماعی را در جریان مطالبات خود بگذارند و همراهی آنان را جلب کنند؟ و چقدر خودشان همراه این جنبش‌ها بوده‌اند؟
حرکت‌های اعتراضی معلمان با دیگر جنبش‌ها مربوط است. به دلیل اینکه ما معلمان با «مثلث والدین، معلم و دانش‌آموز» سروکار داریم. مثلاً وقتی والدین دانش‌آموزانم کارگر هستند و زندگی‌شان تحت‌الشعاع اخراج، تعدیل یا فقر ناشی از شغل والدین است، چطور می‌توانم به این موضوع بی‌توجه باشم؟ یا وقتی که مادر دانش‌آموزم بر اثر خشونت خانگی خودسوزی می‌کند چطور می‌توانم بی‌تفاوت باشم؟
ما معلم‌ها در سراسر کشور با این موضوعات درگیر هستیم و مسائل زنان و کارگران و دانشجویان دغدغه‌ی ما نیز هستند. به همین دلیل است که در سال‌های اخیر در بیانیه‌های خود به مواضع مشترک‌مان با این گروه‌ها پرداخته‌ایم و از مطالبات آنها دفاع کرده‌ایم. گروه‌های کارگری و زنان و دانشجویان نیز از ما معلمان حمایت کرده‌اند. حمایت دیگر فعالان اجتماعی از آموزش رایگان یا دفاع از معلمان زندانی و محکوم کردن سرکوب معلمان از جمله نمونه‌های این همبستگی‌ها هستند.
دانش‌آموزان چه واکنشی به اعتراضهای معلمان و تجمعات و اعتصابات آنها دارند؟ به‌ویژه اینکه یکی از مطالبات معلمان، آموزش رایگان است.
ما معلمان برای رعایت حقوق دانش‌آموزان آنها را درگیر فعالیت‌های خودمان نمی‌کنیم. اما به آنها توضیح می‌دهیم که حق شماست که از آموزش رایگان و عادلانه و با کیفیت بالا برخوردار باشید یا دیگر حقوق بنیادین آنها را برای‌شان توضیح می‌دهیم. از آن طرف، بسیاری از دانش‌آموزان ما وقتی وارد دانشگاه می‌شوند یا سر کار می‌روند یا ترک تحصیل می‌کنند و... از فعالیت‌های صنفی ما دفاع می‌کنند، و حتی برخی برای معلمان زندانی فعالیت و اطلاع‌رسانی می‌کنند.
