جمال‌زاده که پدرِ داستانِ کوتاه و مدرنِ ایران ‌خوانده می‌شود با روحیه‌ای وطن‌پرستانه و عشقی عمیق به فرهنگِ ایران‌زمین، بسیار کوشید طرزهای بیانی، و آرایه‌های لفظیِ زبانِ قصه را به زبانِ محاوره و عامه‌فهم (زبان عامیانه) نزدیک کند و از زبان و نثرِ مطول و پرطمطراقِ دوره‌ی قاجار فاصله بگیرد.

یولیوس مارگولین می‌‌‌‌‌‌‌پرسد آیا روسیه‌‌‌‌‌‌‌ی واقعی همانی است که پیروزی خود بر آلمان نازی را در «میدان سرخ» جشن می‌‌‌‌‌‌‌گیرد؟ یا آن کشوری است که در جهانِ ناشناخته‌‌‌‌‌‌‌ی اردوگاه‌‌‌‌‌‌‌های کارِ اجباری وجود دارد که آن را «سرزمین زک» (سرزمین زندانی) می‌‌‌‌‌‌‌نامد. او در سال‌های 1946 و 1947 درین‌باره نگاشت، یعنی دقیقاً پنج سال بعد از حبس با اعمال شاقه در شوروی. این مسئله هنوز در روسیه‌ی قرن بیست و یکم مطرح است. 

کتاب آثار مفقود شامل ۷۴ داستان از کافکا است که دو قطعه‌ آن از پیش هرگز به انگلیسی منتشر نشده است. مایکل هافمَن، شاعر و مترجم، در این مجموعه هر چند بر میراث سردرگمی‌هایی کافکایی می‌افزاید اما با آشنایی‌زدایی از کافکایی که تصور می‌کنیم می‌شناسیم، روشنگری نیز می‌کند.

حروف معنایی ندارند، مثل اعداد مفاهیمی مجردند که نمی‌توانیم تجربه‌شان کنیم. با وجود این، این‌ها حروفِ رمزیِ زبانِ شخصیِ هوشمندزاده‌اند. زبان شخصی‌ همان کیفیتی است که در مصاحبه‌ی آخر به آن اشاره کرده بود: دست آخر همه‌ی عکس‌ها [و شما بخوانید همه‌ی شعرها، داستان‌های کوتاه، فیلم‌نامه‌ها، مجسمه‌ها و کارهای دستی، استیکرهای تلگرام و ...] باید یک مجموعه باشند: ا ل ف ب ا

می‌خواهم به خوانشِ یک ترکیب در شاهنامه بپردازم که، به گمانِ من، قرن‌ها ‌نادرست خوانده شده است. زیرا از حدودِ دو قرن پس از روزگارِ فردوسی اشارتِ تاریخیِ آن تا این زمان از یادها رفته بوده است. و خواهم گفت که چه‌گونه. و آن خواندنِ سُرو-تاج (sorū-tāj) است به صورت سَر-و-تاج (sar-o-tāj).

پناهجوی ناسپاس اثر نویسنده‌ای است که در اوج حرفه‌ی خود ایستاده و امر شخصی و سیاسی را به همان نحوی در هم آمیخته که کارولین فورشه از «امر اجتماعی»، هم به عنوان «محلی برای مقاومت و مبارزه» و هم «قلمرویی که در آن ادعاها علیه نظم سیاسی به نام عدالت مطرح می‌شود» نام می‌برد.

جایگاه خط و زبان فارسی در تاجیکستان از بیش از یک قرن پیش در این کشور مسئله‌ی پر مناقشه‌ای بوده است. حدود سی سال پیش با فروپاشی شوروی، فارسی زبان رسمی تاجیکستان شد، و بعدها پارلمان مقرر کرد که هر سال روز پنجم اکتبر در این کشور «روز جشن زبان» باشد.

عرب‌ها، ارامنه، کردها، کلیمیان، بلوچ‌ها، زرتشتیان، ترکمن‌ها و دیگر ایرانیانی که فارس و مسلمانِ شیعه نیستند، چه سهمی از ادبیات داستانی مدرن در ایران دارند و چه تصویری از آنها در ادبیات ارائه شده است؟