عدالت انتقالی
جامعهی مدنی ایران از چه زمانی میتواند و باید روند عدالت انتقالی و رویارویی با موارد فاحش و گستردهی نقض حقوق بشر در گذشته را شروع کند؟ چگونه میتوان افکار عمومی را برای پیگیری این روند بسیج کرد؟ سازمانهای غیر دولتی و نهادهای بینالمللی در تمهید مقدمات عدالت انتقالی چه نقشی دارند؟ از اهمیت کمیسیونهای حقیقتیاب چه میدانیم؟ آیا این کمیسیونها را میتوان پیش از استقرار حکومتی متعهد به حقوق بشر تشکیل داد؟ از مقایسهی ایران با دیگر کشورهایی که مسیر عدالت انتقالی را پشت سر گذاشتهاند چه میآموزیم؟
به نظر منیره برادران، جنایتهایی که در نزدیک به چهار دههی گذشته در ایران اتفاق افتاده لکهی ننگی است که جامعه ناگزیر باید دربارهی آن حقیقت را بداند. با او در مورد چشمانداز عدالت انتقالی و تشکیل کمیسیون حقیقتیاب در ایران گفتوگو کردهایم.
جعفر بهکیش، روزنامهنگار در حوزهی حقوق بشر و دادخواهی، چارچوب نظری عدالت انتقالی را بستر مناسبی برای مواجهه با نقض فاحش حقوق بشر در ایران میداند. به عقیدهی او، اگر در یک موقعیت فرودست و نابرابر، از قربانیان و خانوادههای آنها بخواهیم که مرتکبان جنایت را ببخشند، آنها ...
رها بحرینی، حقوقدان و پژوهشگر بخش ایران در سازمان «عفو بینالملل»، نهادهای حقوقی بینالمللی را امکاناتی برای رسیدگی به موارد نقض فاحش و گستردهی حقوق بشر در گذشته میداند. به عقیدهی او، بهرهگیری از این نهادها منحصر به دوران گذار از حکومت استبدادی به دموکراسی نیست.
در این گفتگو مؤسس «جامعهی دفاع از حقوق بشر در ایران» به شرایط تحقق عدالت انتقالی و موانع استفاده از ساز و کارهای بینالمللی میپردازد. به نظر او، پیگیری حقوقی مواردی همچون اعدامهای دههی ۶۰ مشروط به تقاضا و شکایت قربانیان است زیرا در چنین مواردی باید شاکی خصوصی وجود داشته باشد.
لادن برومند در این گفتگو به چگونگی زمینهسازی برای عدالت انتقالی در دوران پیش از گذار دموکراتیک میپردازد و از نقش جامعهی مدنی در اینباره سخن میگوید.
نرگس محمدی که به ۱۶ سال حبس محکوم شده، چه کرده که دستگاه قضایی این مجازات سنگین را برای او تعیین میکند.