جنبش زنان ایران

جنبش زنان چگونه در ایران شکل گرفت و توانست زنان را از کنج اندرونی‌ها به مدرسه و دانشگاه بفرستد؟ زنان ایرانی چطور حق رأی گرفتند، و چرا پس از پیروزی در تغییر دادن بخشی از قوانین نابرابر، همهی دستاوردها را به یکباره از دست دادند؟ در این مجموعه مقاله، با مرور تاریخ جنبش زنان در ایران، به جست‌وجوی پاسخ‌هایی برای این پرسش‌ها می‌پردازیم.

فمینیست‌های مشروطه‌خواه، پایه‌گذاران جنبش زنان در ایران

مریم حسین‌خواه

جنبش زنان در ایران چگونه شکل گرفت و چگونه توانست زنان را از کنج اندرونی‌ها به مدرسه و دانشگاه بفرستد؟ زنان ایرانی چطور حق رأی گرفتند، و چرا پس از پیروزی در تغییر دادن بخشی از قوانین نابرابر، همهی دستاوردها را به یکباره از دست دادند؟ در این مجموعه مقاله، با مرور تاریخ جنبش زنان در ایران، به جست‌وجوی پاسخ‌هایی برای این پرسش‌ها می‌پردازیم.

دستاوردهای جنبش زنان در دوره‌ی مشروطه

مریم حسین‌خواه

جنبش زنان چگونه در ایران شکل گرفت و توانست زنان را از کنج اندرونی‌ها به مدرسه و دانشگاه بفرستد؟ زنان ایرانی چطور حق رأی گرفتند، و چرا پس از پیروزی در تغییر دادن بخشی از قوانین نابرابر، همهی دستاوردها را به یکباره از دست دادند؟ در این مجموعه مقاله، با مرور تاریخ جنبش زنان در ایران، به جست‌وجوی پاسخ‌هایی برای این پرسش‌ها می‌پردازیم.

زوال جنبش مستقل زنان در دوران رضا شاه

مریم حسین‌خواه

فعالان حقوق زنان در دورهی رضا شاه همچنان به دنبال خواسته‌هایی بودند که از دورهی مشروطه در فهرست مطالبات‌شان قرار داشت: آموزش، تغییر قوانین خانواده، رفع حجاب، و حق رأی. موفقیت در آموزش زنان را می‌توان چشمگیرترین دستاورد این تلاش‌ها دانست.

تجدید حیات جنبش زنان در دهه‌ی ۱۳۲۰

مریم حسین‌خواه

تشکل‌های زنان در دوره‌ی نخست حکومت محمدرضا شاه (از 1320 تا 1332)، نتوانستند به خواسته‌های خود برای تغییر وضعیت حقوقی و سیاسی زنان دست پیدا کنند. با این حال، از یک سو راه را برای فعالیت سازمان‌یافته‌ی زنان در احزاب سیاسی باز کردند و از سوی دیگر با پیگیری خواسته‌هایشان – به ویژه در زمینه‌ی حق‌ رأی – بستری برای تحقق آن‌ها در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ خورشیدی فراهم کردند.

از کودتا تا انقلاب: حذف طبقه‌ی متوسط از متن جنبش زنان

مریم حسین‌خواه

در فاصله کودتای ۱۳۳۲ تا انقلاب ۱۳۵۷، در شرایطی که حکومت شاه هرگونه حرکت مستقل اجتماعی و سیاسی را کنترل، محدود و سرکوب می‌کرد، جنبش زنان استراتژیِ جدیدی را برای پیشبرد خواسته‌هایش در پیش گرفت. در چهار مقاله‌ای که به بررسی این دوره می‌پردازد، نخست ساختار گروه‌های زنان در این دوره بررسی و به شبکه‌های همکاری ...

تا به کی در افسوس

یکی از اولین آثار موسیقی در ایران که در دفاع از حق زنان و مخالفت با حجاب ساخته شده تصنیف قدیمی و انقلابی دختران سیروس است. این ترانه نزدیک به یک قرن پیش در دوره‌ی مشروطه سروده شده و چندین اجرای مختلف داشته است، اما سراینده و آهنگساز آن هنوز ناشناس‌اند، شاید چون زمانی که ساخته شد از ترس واکنش متعصبین مصلحت دیدند که ناشناخته بمانند. داستان دختران سیروس را در این گزارش از آسو ببینید.

دهه‌های آخر دوران شاه: تحمیل فمینیسم دولتی بر جنبش زنان

مریم حسین‌خواه

در دهه‌های آخر دوران شاه، فعالیت‌های «سازمان زنان» نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت جنبش زنان ایران داشت. این سازمان، به ریاست اشرف پهلوی، تشکل‌های مستقل زنان را زیر پوشش خود گرفت و فعالیت در زمینه‌ی حقوق زنان را به انحصار نهادهای دولتی در آورد. «سازمان زنان» دستاوردهای مهمی، به ویژه در زمینه‌ی اصلاح قوانین به نفع زنان، داشت اما وابسته بودن آن به دولت و دربار اسباب روگردانی اکثریت زنان از این سازمان شد.