هر چند در فاصلهی سالهای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۸ تبعیض مذهبی در خلیج فارس در کل اندکی کاهش یافت اما در تفسیر این امر باید بهشدت محتاط بود. این کاهش را میتوان ناشی از حملهی آمریکا به عراق دانست. در دوران حکومت صدام حسین، تبعیض بسیار زیادی علیه شیعیان وجود داشت که به تبعیض علیه شیعیان در عربستان شبیه بود.
پس از دوران جنگ داخلى لبنان ... جوامع دینى که هجده تا از آنها در لبنان وجود دارد، تعیینکنندهی هویت افراد بوده است. اکثر جهان عرب ابتدا مسلمان شد و سپس به فرقههاى مختلف انشعاب یافت اما لبنان در این زمینه هم پیشگام بوده و هست. مردم پیش از آن که خود را فقیر یا مظلوم به حساب آورند، خود را شیعه، سنى، مارونى، دروزى یا ارتدوکس یونانى مىدانند.
احتمالاً آگوستین قدیس اولین اندیشمند برجستهای بود که به تفصیل به این موضوع پرداخت که حکومتها چطور برای مقاصد داخلی خود از دشمنانشان استفاده میکنند. او به روشنی نشان میدهد که جمهوری رم چطور بر اثر تنشها و درگیریهای داخلی رو به انحطاط گذاشت؛ آن هم در زمانی که دشمن بزرگ باستانیاش کارتاژ، نابود شده بود.
در گفتوگو با دکتر سعید پیوندی، استاد جامعهشناسی دانشگاه لورن در فرانسه، از نقش رواداری دینی و دینستیزی در اروپا و علل مقاومت جوامع اسلامی در برابر سکولاریسم پرسیدهایم.
ناسیونالیستهای قومگرا، از مجارستان گرفته تا ایتالیا، برای دستیابی به اهداف خود از دین سوءاستفاده میکنند. ترقیخواهان چه باید بکنند؟
در ادامهی گفتوگو با دکتر عبدالکریم لاهیجی از آیندهی ایران و مسائلی که با آن روبرو خواهیم بود و نیز نقشی که مذهب و روشنفکران سکولار در آیندهی ایران خواهند داشت پرسیدهایم.