تووالو مدت‌هاست که آزمایشگاهی برای بررسیِ تغییرات اقلیمی به شمار می‌رود ــ اولین کشوری در تاریخ که احتمالاً با افزایش سطح آب دریاها ناپدید می‌شود و جمعیت ۱۲هزار نفری‌اش در میان اولین پناهندگان اقلیمی خواهند بود.

پس از فروپاشی رایش سوم، مردم آلمان دیگر کشورها را مقصر جنگ جهانی دوم می‌دانستند. در سال ۱۹۵۲، ۶۸ درصد از آلمانی‌هایی که از آن‌ها نظرسنجی شده بود به این پرسش که چه کسی جنگ جهانی دوم را آغاز کرد پاسخی غیر از «آلمان» دادند، و چنین بود تا دهه‌ی ۱۹۶۰ که این عقیده‌ی عمومی به اقلیت رسید.

تجربیات ترکیه نمونه‌ی روشنی است از این‌که در کشوری با ساختار موزائیکی متشکل از قومیت‌ها و ملیت‌های گوناگونی که هر یک زبان خود را دارند، هرگونه سیاست هویت‌گرا، و به‌ویژه ملی‌/مرکزگرا، به شکاف‌های قومی دامن می‌زند، و وضعیت معمولاً برگشت‌ناپذیری را به وجود می‌آورد که عموماً به فاجعه می‌انجامد.

به ما می‌گویند که ملت آمریکا بر اساس نیاکان مشترک یا حتی تاریخ ملی شکل نگرفته است بلکه آنچه بدان شکل داده آرمان‌های «دموکراسی» و این واقعیت بوده که ما تنها ملت روی زمین هستیم که ملت‌بودنمان به طور خالص حاصل مهاجرت است. شعار «ملت مهاجران» جزئی از اسطوره‌های فرهنگی آمریکاست که هم چپ آکادمیک «بیدار» و هم ملی‌گرایان راست‌گرای سرزمین‌های میانه جا تا جا از آن استفاده می‌کنند.

او که در پی گفتگوی پدر و مادرش در مدح شجاعت برای یافتن بهار، راهیِ کوهستان شده در نهایت و بعد از سه شبانه‌روز نبرد با کولاک و سرما از زمستان شکست می‌خورد و در آخرین لحظات عمرش پس از نا‌امیدی از یافتن بهار با صخره‌ای که بر پشتش بسته است ضربه‌ی محکمی بر زمین می‌کوبد و جان می‌دهد. شدت ضربه‌‌ به قدری است که بهار را که در اعماق زمین پنهان است از خواب بیدار می کند...

ایران همچون تمامی دولت-ملت‌های موجود در جهان امروز واقعیتی سیاسی-تاریخی است. این بدین معناست که به‌رغم ارجاع به موجودیتی به نام ایران در زمان‌های دور، ایرانی که امروز می‌شناسیم در برهه‌ی تاریخی مشخصی و به تبع اراده‌ای سیاسی «خلق» شده است.