کمتر از شش ماه پیش از آغاز جنگ عراق با ایران، صدام در یک سخنرانی‌ ایرانی‌ها را «بزدل و کوتوله» خواند که خیال دارند «انتقام شکست جنگ قادسیه» را بگیرند و وعده داد که به نیابت از تمام عراقی‌ها و بلکه تمام اعراب خاطره‌ی قادسیه را زنده نگه می‌دارد و جلوی ایرانی‌ها می‌ایستد. جنگ ایران و عراق در گفتمان رسمی رژیم بعثی عراق «قادسیه‌ی صدام» خوانده می‌شد.

تحریم‌های اقتصادی مؤثر نیستند اما تأثیر مخرب دارند. مؤثر نیستند، چون اغلب، اهداف کشور تحریم‌کننده را برآورده نمی‌کنند. تأثیر مخرب دارند چون به نقض بیشتر حقوق بشر در کشور تحریم شده می‌انجامند، دموکراسی و گذار به آن را تضعیف می‌کنند، فساد و خلافکاری را گسترش می‌دهند و به نابرابری‌ اقتصادی دامن می‌زنند.

سه دهه است که جامعه‌ی مدنی یک ‌تنه به شاه‌کلیدی برای باز کردن قفل دموکراسی تبدیل شده است. دولت‌های اروپایی و آمریکا هر ساله میلیون‌ها دلار خرج کمک به سازمان‌های مدنی در کشورهای در حال توسعه می‌کنند. در ایران هم به نظر می‌رسد توافقی میان روشنفکران وجود دارد که جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مدنی ما را به شاهراه دموکراسی متصل می‌کند.

در سال ۲۰۱۴، در واکنش به سرنگون شدن هواپیمای مسافربری مالزیایی در اوکراین، «نیوزویک» گزارش مختصری نوشت مبنی بر این که بار اولی نیست که یک هواپیمای مسافربری با موشک نظامی سرنگون می‌شود، نمونه‌اش شوروی که هواپیمای کره‌ای را سرنگون کرد؛ اما دریغ از کوچک‌ترین اشاره به این که آمریکا هم، سی سال پیش در چنین روزی، همین بلا را سر هواپیمای مسافربری ایرانی آورد. در سالگرد این واقعه به تفاوت برخوردها در رسانه‌ها و دلیل و پیشینه‌ی آن پرداخته می‌شود.