مجلس مؤسسان، کلید تعیین سرنوشت در دوره‌ی گذار؟‌

مریم فومنی در گفت‌وگو با رها بحرینی

مجلس مؤسسان نهادی ویژه و موقت است که برای بررسی و تصویب قانون اساسی جدید تشکیل می‌شود. اعضای این مجلس باید نماینده‌ی طیف‌های گسترده‌ای از جامعه باشند تا مشروعیت، دموکراتیک و همه‌شمول بودن قانون اساسی جدید تضمین شود.

حبیب ثابت؛ مردی که تلویزیون را به ایران آورد

پرویز نیکنام

حبیب ثابت بعد از تأسیس کارخانه‌ی پپسی، تلویزیون ایران را راه انداخت و در کنار آن، به فعالیت‌های دیگرِ اقتصادی‌اش ادامه داد. ابتدا از طریق شرکت ثابت‌پاسال، لاستیک ماشین وارد ‌می‌کرد و پس از آن، تصمیم گرفت تا کارخانه‌ی تولید لاستیک را در ایران راه‌اندازی کند.

تلاش شرکت‌های تبلیغاتی برای نفوذ به خواب و رؤیای مردم

اَدَم هار هوروویتس، آنتونیو زادرا، رابرت استیک‌گولد

شرکت‌های تبلیغاتی شروع کرده‌اند به خواب و رؤیای ما هجوم‌آوردن تا بتوانند محصولات خود را در خواب‌های ما بگنجانند. این نه استعاره است و نه داستان علمی‌تخیلی، بلکه واقعیت است.

اسماعیل کاداره، کوکب اقبال آلبانی

هرمز دیّار

خوجه در سال ۱۹۰۸ در یکی از کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر کوچک جیروکاسترا، با نام عجیب «کوچه‌ی مردان دیوانه»  به دنیا آمد.  کمی آن طرف‌تر و چند سال بعدتر، در همان کوچه، در ۱۹۳۶ اسماعیل کاداره، نویسنده‌ی نامدار آلبانیایی، چشم به جهان گشود. تقدیر آن بود که طالع نحس و کوکب اقبال آلبانی، هر دو از یک کوچه، آن‌هم کوچه‌ی مجانین، پدیدار شوند.

ابتکارات جامعه‌ی مدنی، مرهمی موقت برای رنجِ مکرر اعتیاد

ثریا کشوری

ناکارآمدیِ نهادهای دولتی‌ای همچون «ستاد مبارزه با موادمخدر» که در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد، بر کسی پوشیده نیست. روند فزاینده‌ی اعتیاد در کشور، بدترشدن شرایط زندگیِ مصرف‌کنندگان و کاهش سن اعتیاد، از جمله شاخص‌هایی است که ناکارآمدیِ فعالیت‌های دولتی را نشان می‌دهد.

پوتین نشانه‌ی بیماری است، نه خودِ بیماری

میخائیل شیشکین

این روزها تلویزیون روسیه مصاحبه‌ای با سرگئی بودروف، بازیگری پرطرفدار در روسیه، را به‌طور مکرر نشان می‌دهد. او می‌گوید: «در زمان جنگ، نمی‌توان از خودی‌ها بد گفت. حتی اگر مقصر باشند. حتی اگر کشورتان در زمان جنگ خطا کند، نباید از آن بدگویی کنید.» و این همان کاری است که مردم انجام می‌دهند، زیرا مایل‌اند که از «خودی‌ها» حمایت کنند حتی اگر آنها به اوکراینی‌ها شلیک کنند.

محسن آزمایش؛ صنعتگر تنها

پرویز نیکنام

محسن آزمایش برخلاف هم‌عصران و رقبایش، مانند برخوردار و برادران ارجمند در شرکت ارج که به‌صورت خانوادگی یا با سرمایه‌ی نسلی و آموزش‌های دانشگاهی کارشان را شروع کرده بودند، یکه‌وتنها، بدون داشتن تحصیلات عالی، کارش را شروع کرد و با هوش و پشتکار شخصی توانست آزمایش را به یک برند ملیِ لوازم‌خانگی تبدیل کند.

اولین مواجهه با حجاب: از بهت و پذیرش تا درد و عادت

مریم فومنی

از چهارده زنِ ۲۶ تا ۷۸ساله‌ای که با آنها مصاحبه کردم، دو نفرشان چادری هستند؛ یک نفر دیگر قبلاً چادر به سر می‌کرده است و حالا با حفظ اعتقاد به حجاب، فقط روسری به سر می‌کند؛ شش نفر از آنها قبلاً چادری بوده‌اند اما اکنون حجاب ندارند؛ یک نفر از این پنج نفر هنوز در برخی جمع‌های خانوادگی روسری به سر می‌کند؛ پنج نفر دیگر نیز که از خانواده‌های سکولار آمده‌اند، چالش‌هایشان با حجاب از زمان ورود به جامعه شروع شده است. یکی از این پنج‌ نفر در دوره‌ی کوتاهی حجاب بر سر می‌کرد.

من‌ام این بی‌تو

ایرج قانونی

آن که از دست داده حفره‌ای در قلب خود دارد که نمی‌گذارد از جمله‌ی بی‌غمانِ عالم باشد. سعدی در بیتی در اواخر غزل بیان می‌کند، «این بی‌تو» یعنی چه، آنجا که می‌گوید، «با تو» یعنی چه. «با توام یک نفس از هشت بهشت اولی‌تر». یک لحظه با تو بودنم بالاتر از بودنم در هشت بهشت است تا چه رسد به یک بهشت! با تو بودن نه یک بار سعادتمند بودن، که هشت بار سعادتمند بودن است!

کلمات جادویی در بحث و گفتگو

مایکل یئومانس

چه دعواهاى زن و شوهرى باشد، چه اختلافات همسایگی یا رفاقتهای به‌هم‌خورده، به نظر میرسد هر وقت که افراد مدتى طولانى را با هم میگذرانند، اختلاف نظر و تعارض تقریباً اجتنابناپذیر است. و هر چه این رابطه مهمتر باشد، آن تعارض و درگیرى میتواند مخرب‌تر باشد.

تو را از قلبم رانده‌ام؛ مروری بر زندگی بَرگن، خواننده‌ی آرابسک ترکیه

نهال تابش

از روز جمعه ۴ مارس ۲۰۲۲ فیلمی در سینماهای ترکیه بر روی پرده رفته است که رکورد فروش را در هفته‌ی اولِ نمایش شکست. «بَرگَن» بر اساس زندگی بَلگین ساریلمیشر، با نام هنری بَرگَن، خواننده و هنرپیشهی سبکِ «میخانه» و «آرابسک»، است که در سال ۱۹۸۹ در سن سی‌سالگی به‌دست شوهر سابقش، هالیس سِربَست، کشته شد. هنرمندی که زندگی و مرگش به یکی از نمادهای خشونت علیه زنان در ترکیه بدل شده است.

حقیقت، دگراندیشی و روشن‌فکران روسیه

آندری اوستالسکی در گفت‌وگو با بهروز آفاق

جریان روشن‌فکری روسیه که سابقه‌ای طولانی و پرشور در مبارزه با استبداد حکومتی دارد و در دورهی شوروی، چهره‌های درخشانی همچون الکساندر سولژنیتسین و آندری ساخاروف از آن برخاستند، در روسیهی امروز در چه وضعیتی به سر می‌برد؟ آنچه در ادامه می‌خوانید، گفت‌وگویی است با آندری اوستالسکی، نویسنده و روزنامهنگار روس که در لندن زندگی می‌کند.

محمود و محسن خلیلی، صنعتگرانی که گاز به خانه‌ی ایرانیان آوردند

پرویز نیکنام

یک سال پیش از ملیشدن صنعت نفت ایران، محمود خلیلی به خوزستان سفر کرد و دید که شرکت نفت گازهای مخازن را می‌سوزاند و به همین دلیل، عزمش را جزم کرد تا صنعت استفاده از گاز را در داخل ایران راه بیندازد. در آن زمان، مردم برای پختوپز از هیزم و نفت استفاده می‌کردند.

سی سال پس از سقوط دیوار برلین از «اروپای شرقی» چه باقی مانده است؟

میکولا ریابچوک

از بیست‌ونه کشوری که می‌توان آنها را پساکمونیستی خواند، فقط شش کشور استونی، اسلوونی، لتونی، جمهوری چک، لیتوانی و اسلواکی «دموکراسی‌ِ تثبیت‌شده» به شمار می‌روند، در حالی که اخیراً لهستان به رتبه‌ی «دموکراسی تثبیت‌نشده» تنزل یافت (و در کنار بلغارستان، رومانی و کرواسی قرار گرفت) و مجارستان حتی بیش از این سقوط کرد و به «حکومت مختلط» تبدیل شد- این بزرگ‌ترین گروه است که صربستان، مونته‌نگرو، آلبانی، مقدونیه، اوکراین، بوسنی، گرجستان، کوزوو و مولداوی را نیز دربرمی‌گیرد.

گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های فارسی

به انتخاب تحریریه‌ی آسو

گزارشْ صدای آدم‌ها‌یی است که در حاشیه قرار گرفته‌اند؛ روایت مکان‌ها‌یی است که ناشناخته مانده‌اند؛ بازشناسی و بازگو‌یی مسائلی است که پنهان نگه داشته شده‌اند؛ دیدن و شناختن و فاش‌کردن اعمال و رفتاری است که منافع و مصالح عمومی را نادیده گرفته‌اند.

چگونه محافظه‌کار شدم

راجر اسکروتن

در زمانی که من جوان بودم بحث انتخاب میان اصلاح و انقلاب بسیار داغ بود. آیا جامعه را ذره‌ذره اصلاح و بهبود بخشیم یا آن را از اساس ویران کنیم و دوباره از نو بسازیم؟ درمجموع، معاصران و هم‌نسلان من گزینه‌ی دوم را ترجیح می‌دادند. و زمانی که در پاریس در ایام مه ۱۹۶۸ به معنا و لوازم این انتخاب پی بردم، حرفه‌ی آینده‌ی خود به‌عنوان روشن‌فکر محافظه‌کار را نیز کشف کردم.

گزیده‌ای از بهترین گزارش‌های فارسی ــ نسیم شمال

سعید نفیسی

این روزنامه نه چشم‌پرکن بود، نه خوش‌چاپ؛ مدیر آن وکیل و سناتور و وزیر سابق هم نبود. پس مردم چرا این‌قدر آن را می‌پسندیدند؟ از خود مردم بپرسید. نام این روزنامه به‌اندازه‌ای بر سر زبان‌ها بود که سید اشرف‌الدین قزوینی، مدیر آن را، مردم به‌نامِ نسیم شمال می‌شناختند و همه او را آقای «نسیم شمال» صدا می‌کردند.

ارج، قدیمی‌ترین سازنده‌ی لوازم‌خانگی ایران

پرویز نیکنام

برخلاف اظهارنظرهای رایج و ساده‌انگارانه‌ی برخی محققان و روشنفکران، محصولات ارج مونتاژ و کار کارگران سرهم‌بندیکردن قطعات وارداتی نبود بلکه مهندسان شرکت برای تولید هر محصول ماه‌ها مطالعه می‌کردند. سرنوشت ساخت هر محصول و کارگاه‌های مختلفی که در کارخانه‌ی ارج ساخته شدند، هرکدام شرح جداگانه‌ای دارد و حاصل زحمات مهندسان ایرانی است.