احتمالاً آگوستین قدیس اولین اندیشمند برجسته‌‌‌‌ای بود که به تفصیل به این موضوع پرداخت که حکومت‌ها چطور برای مقاصد داخلی خود از دشمنانشان استفاده می‌کنند. او به روشنی نشان می‌دهد که جمهوری رم چطور بر اثر تنش‌ها و درگیری‌‌‌های داخلی رو به انحطاط گذاشت؛ آن هم در زمانی که دشمن بزرگ باستانی‌اش کارتاژ، نابود شده بود.
«پیش از نشستن...نگاهی به دورتادور اتاق انداختم. روی یکی از دیوارها، تصویر آیت‌الله خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای در یک قاب قرار داشت ــ صحنه‌ای بسیار آشنا در تمامی ساختمان‌های دولتی و بسیاری از ساختمان‌های بخش خصوصی. روی دیوار مقابل تصویر دیگری دیده می‌شد ــ پرتره‌ای از فروید.» افسانه نجم‌آبادی در آغاز کتاب خودهای وانمودگر دیوارهای اتاق «کمیسیون تغییر جنسیت پزشکی قانونی» را این‌چنین توصیف می‌کند.
کتاب سایه‌روشن نمونه‌ای است از یک روایت چندصدایی و ترکیبی است از یک تحقیق جامعه‌شناختی/مردم‌شناختی با چاشنی ادبیات. این کتاب حاصل «هم‌نوشتی» پانزده زنِ اکثراً مهاجر و پناهنده‌ی ساکن هلند است که زیر نظر دکتر هاله قریشی و همکارش کریستین برینکخریو طی یک دوره‌ی کارگاه آموزشی سرگذشت‌نامه‌نویسی در سال ۲۰۱۰ به زبان هلندی تهیه و تدوین شده است.