بهائیان و قانون اساسی
در اوایل تابستان 1358 جامعهی بهائی ایران یک بیانیه و یک نامهی سرگشاده منتشر کرد که مخاطب آنها مقامهای حکومت جدید و مردم ایران بودند. جامعهی بهائی خواهان رفتار منصفانه با اقلیتهای دینی و اصلاح اصولی از قانون اساسی جدید بود که در آن هیچ حقی برای بهائیان در نظر گرفته نشده بود. این پرونده به علل و پیامدهای تعیینِ دین و مذهب رسمی در قانون اساسی ایران، تبعیض علیه اقلیتهای دینی و تلاش جامعهی بهائی برای احقاق حقوق خود میپردازد.
هدف محفل روحانی ملی بهائیان ایران از انتشار بیانیه و نامهی سرگشاده در ابتدای تیرماه سال 1358چه بود و چه پیامدهایی داشت؟ از شیوههای دادخواهی بهائیان، قبل و بعد از انقلاب اسلامی، چه میدانیم؟
قانون اساسی جمهوری اسلامی با انکارِ وجودِ شهروندان بهائی، مسئلهی بهائی را به بنیادیترین مسئله، یعنی مسئلهی انسان بدل میسازد. غیاب ایدهی مدرنِ «انسان» در قانون اساسی، نه تنها زمینهساز سرکوبِ بهائیان است، بلکه بهانهای برای قربانی کردنِ هر انسان دیگری را نیز به دست میدهد.
آیتالله خمینی از همان ابتدا که در صحنهی سیاست ایران ظهور کرد، حداقل در دو موضوعِ داخلی ابراز نگرانی میکرد: مسئلهی زنان و مسئلهی بهائیان. اگر چه او و همراهان فکریاش، علت نگرانیهای خود را با آویختن به نظریهی توطئهی خارجی توضیح میدادند، اما در واقع نگرانی آنها، همان بود که بعد از مشروطه نیز در میان روحانیون وجود داشت: ترس از تضعیف شریعت و خطر پایان نفوذ روحانیت.
در اواخر شهریورماه سال ۵۸ طی چند روز، مجلسِ بررسی نهائی قانون اساسی ایران اصولی را تصویب کرد که بنیانِ تبعیضْ علیه کثیری از اقلیتهای دینی و مذهبی در ایران شد. نالهی دادخواهی و صدای معترضان اندکشمار را در آن روزها اما گوش شنوایی نبود.
بلافاصله پس از تشکیل حکومت اسلامی فشار بر اقلیت بهائی و موارد نقض حقوق و آزار آنها شتابی روزافزون گرفت. از آنجا که به نظر میآمد در قانون اساسی جدید هیچ حقوقی برای بهائیان در نظر گرفته نشده و صدها نامه و بیانیهی آنها خطاب به مسئولین امور بیپاسخ مانده بود هیأت ادارهکنندهی امور جامعهی بهائیان ایران (محفل روحانی ملی ایران) در سندی تاریخی ندای تظلم و امیدِ دادخواهی این اقلیت را مستقیماً با آحاد ملت ایران در میان گذاشت.
مدتیکوتاه پس از انقلاب اسلامی در سال ۵۷، بازنویسی قانون اساسی به اولویتی در حکومت تازه تبدیل شد و از مردم ایران خواسته شد تا پیشنهادها و نظریاتشان را برای تدوین این قانون مطرح کنند. بنا به شواهد موجود در متنِ پیشنهادی برای تدوین قانون اساسیِ جدید اشارهای به اقلیت بهائی و حقوق آنها نشده بود. محفل ملی بهائیان ایران در ایفای وظیفهی مشارکت در این شور ملی و برای احقاق حقوق اعضای جامعهی خود بیانیهی زیر را تهیه و به نمایندگان انتخاب شده برای این مجلس ارسال کرد.