تنها معدودی از فیلمهای عربی مثل واعظ تلویزیونی آنقدر شهامت داشتهاند که به تأثیرات زیانبار رابطهی میان حکومت و اسلام بپردازند. مجدی احمد علی موفق شده تا اوضاع تیره و تار زمانه را به تصویر کشد و رمان مولای ما (2012) اثر ابراهیم عیسی را با شور و شوق و شوخطبعی خوشایندی به فیلم برگرداند.
رنه ژیرار (2015-1923) از آخرین بازماندگان نسل غولهایی بود که با نظریههای کلان و ترکیبیِ خود در باب تاریخ، جامعه، روانشناسی و زیباییشناسی، در سدههای نوزدهم و بیستم علوم انسانی را به سیطرهی خود در آوردند. از آن پس، این نسل جای خود را به گونهی محتاطتری از «پژوهشگران» داده است که ترجیح میدهند نگاه دقیقتر و نزدیکتری به چیزها بیندازند، تا مؤلفههای کوچکتر و جزئیترشان را ملاحظه کنند نه الگوهای کلیتر و وسیعتر آنها را. با این حال، به نظر میرسد که زمانه قطعاً به مناسبت داشتن اندیشههای ژیرار با واقعیات اجتماعی و سیاسی امروز ما گواهی میدهد.
ادوارد گیبون، تاریخنگار مشهور، در اثر کلاسیک خود تاریخ انحطاط و سقوط امپراتوری روم، مینویسد: «ممکن است متأله در انجام تکلیف ارضاکنندهی خود زیادهروی کند و بگوید دین به صورتی ناب و دستنخورده از آسمان نازل شده است. اما مورخ وظیفهای غمانگیز دارد زیرا باید نشان دهد که دین آمیزهای حتمی از خطا و فساد است، خطا و فسادی که در طول زندگی طولانیاش بر روی زمین، در میان مردمانی ضعیف و منحط به آن راه یافته است.»
ژزوئیتهای مستقر در گوا، مستعمرهی پرتغال، احتمالاً نخستین اروپاییانی بودند که در اواخر قرن شانزدهم به دربار مغول در فاتحپور سیکری راه یافتند. پس از دریافت دعوتنامهی اکبر شاه، امپراتور مغول، آنان در خلال سالهای 95-1580 سه مرتبه به دربار رفتند. هدف آنان از این سفرها تلقین مسیحیت به مغولان بود. در خلال سومین حضور در دربار لاهور، پدر زیرونمو شویر (1617-1549) با همکاری عبدالستار ابن قاسم لاهوری، مورخ دربار مغول، متنی به زبان فارسی بر اساس عهد عتیق و عهد جدید فراهم آورد، مشهور به «مرآتالقدس».
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، در آوریل 2017، در برنامهی «تِد» سخنرانی کرد. او طی نطقش بر اهمیت همبستگی انسانها، عطوفت در برخورد با یکدیگر، و امیدواری به آینده تأکید میکند، و میگوید که آیندهی بشریت را باید با توجه به این ارزشهای اساسی ساخت، به گونهای که همهی ما انسانها را در بر بگیرد. سؤال این است که آیا امروز از رهبران دینی جهان اسلام صدای مشابهی شنیده میشود؟
دویست سال پیش، اولین گروه مسلمانانی که برای تحصیل به اروپا رفتند پا به لندن گذاشتند. هدف آنها، که از طرف ولیعهد ایران به اروپا اعزام شده بودند، این بود که دربارهی علوم جدیدی که بعد از انقلاب صنعتی در اروپا پدید آمده بود تحقیق کنند.