بی‌دلیل عقیده داشتن از نظر اخلاقی نادرست است

فرانسیسکو مِخیا اوریبه

احتمالاً هرگز نام ویلیام کینگدون کلیفورد را نشنیدهاید. او در 33 سالگی از دنیا رفت و از بزرگان فلسفه محسوب نمی‌شود. اما نمیتوانم شخص دیگری را تصور کنم که ایدههایش تا این اندازه به عصر شبکهای و دیجیتالی ما مرتبط باشد. ممکن است عجیب به نظر برسد زیرا از شخصی صحبت میکنیم که مهمترین اثر فلسفیاش مقالهای است که تقریباً 150 سال پیش و در عصر ویکتوریا نگارش یافته است.

در باب فایده‌های غم و اندوه

دینسا سچن

ملیسا برودر نویسنده‌ی آمریکایی از سال ۲۰۱۲ در حساب توئیتری خود به نام «امروز خیلی غمگینام»، برش‌هایی از واقعیت زندگی‌ روزمره‌اش را منتشر می‌کند. حساب توئیتری او جنجالی شده و بیش از 675000 دنبال‌کننده جذب کرده است و به این ترتیب بود که کتاب مقالات شخصی برودر درباره‌ی مشکلات سلامت روانی‌اش نیز که در سال ۲۰۱۶ به بازار آمد، «امروز خیلی غمگینام» نام گرفت.

آگنی‌یِژکا هولند: شاید به آزادی بیش از حد بها داده‌ایم

کریستیَن دیویس

آگنی‌یژگا هولند، کارگردان نامدار لهستانی، در مجموعه‌ی تلویزیونیِ «۱۹۸۳» لهستانی خیالی را به تصویر کشیده که کمونیسم در آن سقوط نکرده است. اما آیا این خیال‌پردازیِ تیره‌وتار درباره‌ی اقتدارگراییِ خزنده به واقعیت نزدیک نیست؟

آیا می‌توان فیلسوفان نژادپرست و زن‌ستیز را تحسین کرد؟

جولیِن باگینی

این که ما می‌توانیم و باید «مستقل» بیندیشیم، آرمانی منطقی است؛ این را نباید با این توهم غیرمنطقی خلط کرد که می‌توانیم کاملاً «مستقل» بیندیشیم. محیط ما چنان تأثیر ژرفی بر تفکرمان دارد که اغلب از آن غافل‌ایم. وقتی می‌شنویم که بزرگانی مثل کانت و هیوم هم فرزند زمان خود بودند، می‌فهمیم که حتی بزرگترین ذهن‌ها نیز می‌توانند از اشتباهات و شرارت‌های زمان‌شان غافل باشند.

الی اسمیت، نوشتن به سرعت واقعیت

یاسمین الرشیدی

به نظر می‌رسد که اسمیت، این استادکار چیره‌دست، خودش را کلاً از قید آرای رایج در این باره خلاص کرده است که رمان‌نویس چگونه باید باشد یا چه کار باید بکند. هیچ‌گونه اشراف کامل به کل اوضاع و هیچ‌گونه تظاهر و وانمودی در کارش نیست. آدم احساس می‌کند که هرچه به خیال اسمیت خطور کرده، سرگرم‌اش کرده و یا تحریک‌اش کرده، راه خودش را به آثار او باز می‌کند.

بازگشت به دوران دولت-شهر

جِیمی بارتلت

اگر 1500 سال پیش در جنوب اروپا به دنیا آمده بودید، فکر می‌کردید که امپراتوری روم تا ابد برقرار خواهد بود. هر چه باشد، این امپراتوری هزار سالی دوام آورده بود. و با این حال، پس از یک دوره رکود اقتصادی و نظامی، از هم پاشید. در سال ۴۷۶ میلادی به کلی از بین رفت. برای اتباع آن امپراتوری قدرتمند چنین رویدادی حتماً باورنکردنی بوده است.

 

 

 

کریسمس در پلاکِ ۱۴

شادی بیضایی

در عالم بچگی به خواب هم نمی‌دیدم که خودم هم روزی مهاجرت کنم. پر رنگترین صورت مهاجرت برایم او بود تا این که ده سال پیش اواخر بهار، از ایران بیرون آمدم. یادم است روز آمدنم، هوای تهران خوب بود. هنوز داغ داغ نشده بود. چند ساعت مانده به پرواز با همسایهها خداحافظی کردم.

از جنبش‌های مردمی در اروپای شرقی چه می‌توان آموخت؟

ناتالی نوگِرِد

این روزها شاید چشم‌انداز اروپا تیره و تار به نظر برسد: بریتانیا به علت برگزیت در حال سقوط دائمی است، موقعیت امانوئل مکرون و آنگلا مرکل تضعیف شده است، و بدیهه‌پردازیِ نه چندان خنده‌دارِ راست افراطی در ایتالیا روز به روز بدتر می‌شود. اما اگر کمی آن سوتر به شرق بنگریم با اخبار خوبی روبه‌رو می‌شویم. در اروپای مرکزی، به نظر می‌رسد که جنبش‌های دموکراتیک مردمی در حال پیشروی هستند.

«اضطراب کتاب‌خانه»: وقتی کتاب‌خانه دیگر «پناهگاه امن» نیست

فرناز سیفی

کتاب‌خانه‌ها هم مثل خیلی مکان‌ها و پدیده‌های دیگر، سویه دیگری هم دارند که برای بعضی نه تنها خوشایند نیست، که ترسناک است و اضطراب‌آور. وقتی اینترنت فراگیر شد، فرض ابتدایی این بود که اضطراب کتاب‌خانه کاهش پیدا خواهد کرد. واقعیت اما از جنس دیگری است. حالا دیگر تایپ یک کلیدواژه و یک کلیک برای جستجو در گوگل، ده‌ها صفحه نتیجه را جلوی چشم متقاضی می‌گذارد.

نشان قابیل: جاذبه‌ی مرگبار جنگ

مارگارت مک‌میلان

ما چگونه منازعات را بازنمایی می‌کنیم و به تصویر می‌کشیم؟ هنر چه برخوردی با جنگ دارد؟ آیا ما واقعاً می‌توانیم از دل جنگ و وحشت، زیبایی خلق کنیم؟ و بهترین شیوه برای به یاد آوردن جنگ چیست، و برای به خاطر سپردن آن‌هایی که بر اثر جنگ می‌میرند؟

سخنرانی‌های ریث (۲۰۱۸): نشان قابیل

در سال جاری میلادی، بی‌بی‌سی از مارگارت مک‌میلان، استاد دانشگاه آکسفورد در رشته‌ی تاریخ دعوت کرد تا به عنوان سخنران برگزیده‌ی سال ۲۰۱۸، در پنج نوبت در مورد «جنگ» در رادیو سخنرانی کند. این سلسله درس‌گفتارها با عنوان کلی «نشان قابیل» به تاریخ جنگ، نقش جنگ‌ در اجتماع، رابطه‌ی ما با زنان و مردانی که به جنگ می‌روند، نقش غیرنظامیان به عنوان حامیان و قربانیان جنگ، ارزیابی تلاش‌های بین‌المللی برای مهار و یا توجیه جنگ، و رابطه‌ی جنگ و هنر می‌پردازد.

سال‌های نخست پس از انقلاب: ناتوانی جنبش زنان در محافظت از دستاوردهایش

مریم حسین‌خواه

پس از سقوط حکومت پهلوی در بهمن ۱۳۵۷، هنوز تب انقلاب در جان مردم بود که زنان با شوک از دست رفتن بسیاری از حقوقی که طی هفت دهه‌ی پیش کسب کرده بودند، مواجه شدند. در چنین شرایطی، جنبش زنان چه کرد و آیا توانست دربرابر حملات پیاپی حکومت جدید، دیواری برای محافظت از حقوق زنان بسازد؟

هلموت هرتزوگ گمنام و رؤیای جاودانگی

غزل صدر

چهل و یک آلبوم از حیات مردی به جا مانده که اسمش در تاریخ هنر ثبت نخواهد شد مثل اغلب آدم‌های دیگر، درحالی که ماحصل تلاش هنرمندانِ ماندگار در تاریخ هنر و آدم‌هایی از جنس هلموت هرتزوگ، یک مفهوم است: «من می خواهم زنده بمانم.»

پرسش چیست؟

لانی واتسون

بنا بر روایت‌هایی که در گفتگوهای افلاطونی وجود دارد، سقراط زندگی خود را وقف طرح پرسش کرده بود و آماده بود برای دفاع از زندگی بر مبنای کاوش فلسفی، که با روش طرح پرسش انجام میشد جان خود را فدا کند. اما پرسش چیست؟ چرا تاکنون تحلیلهای زبانشناختی و بررسیهای فلسفی پاسخ جامعی ارائه نکردهاند؟

تعلیم و تعلم عبادت است

علیرضا کاظمی، معاون وزیر آموزش‌وپرورش، خطاب به مدیران مدارس: «تمام هم‌وغم خود را بر حضور دانش‌آموزان در نماز جماعت بگذارید.»

روسیه در چنگ توطئه‌باوری

ایلیا یابلوکوف

کودتای نافرجام اوت 1991، و سقوط اتحاد جماهیر شوروی در دسامبر همان سال، همه‌ی روس‌ها، از سیاستمداران عالی‌رتبه گرفته تا آدم‌های معمولی، را مات و مبهوت کرد. یکی از توضیحاتی که هنوز هم به گوش می‌رسد این است که این فروپاشی نتیجه‌ی توطئه بوده است. توطئه‌باوری-رویدادهای حال و گذشته را معلول دسیسه‌ای موذیانه دانستن-به یکی از شیوه‌های رایج تفسیر واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی در روسیه‌ی پساکمونیستی تبدیل شده است.

جلیقه‌زردها؛ واکنشی به انفجار نابرابری‌ها میان اَبَرثروتمندان و طبقات متوسط

شانتال موف

اعتراضات خشونت‌آمیز جلیقهزردها که در هفته‌های اخیر فرانسه را تکان داده است، چه ماهیتی دارد؟ شانتال موف در گفتگو با روزنامهی چپ‌گرای لیبراسیون در فرانسه، این تظاهرات و امکان پیوند میان آن و یک جنبش سیاسی چپگرا را تحلیل می‌کند.

چرنوبیل پنهان‌کاری شوروی را افشا کرد

استیفن ماس

سِرهی پلوخی، که ماه گذشته جایزه‌ی بِیلی گیفوردِ بهترین اثر غیرداستانی را برای نگارش کتاب چرنوبیل: تاریخ یک تراژدی به دست آورد، همیشه می‌خواست درباره‌ی بدترین فاجعه‌ی هسته‌ای دنیا چیزی بنویسد، مخصوصاً چون این فاجعه را از نزدیک به چشم خود دیده بود. این انفجار در سال 1986 در نیروگاه هسته‌ای اوکراینی رخ داد. او می‌گوید: «در آن زمان آن‌جا بودم. آن ترس و وحشت را به یاد می‌آورم.»

هجدهمین جشنواره‌ی سینمای دیاسپورا، تورنتو

شهرام تابع محمدی

امسال جشنواره‌ی سینمای دیاسپورا هجده ساله شد. این جشنواره در تورنتوی کانادا برگزار می‌شود و به نمایش فیلم‌هایی اختصاص دارد که موضوع‌هایی نظیر مهاجرت، ادغام در جامعه‌ی جدید، و پیوند فرهنگ‌ها را بررسی می‌کنند.

یک روز در اورشلیم

دبرا یانگ و مارتا باواگا

تراموایی از شرق به غرب اورشلیم می‌رود. در هر محله‌ای مسافران گوناگونی به آن می‌پیوندند و از دین، سیاست، فوتبال و مسائل روزمره حرف می‌زنند. آموس گیتای، کارگردان سرشناس اسرائیلی، تراموا را استعاره‌ای خوش‌بینانه و طعنه‌آمیز از شهری چندفرهنگی می‌داند و می‌پرسد، «مردم چطور می‌توانند وجود یکدیگر، تفاوت‌ها و اختلاف‌نظرهای‌شان را بپذیرند و یکدیگر را نکُشند؟»

من‌ام کوروش، شاه شاهان

ایرج قانونی

نیروی دفاعیِ متن، هر متنی، در انتشارِ هرچه وسیع‌تر، و نه هماره سریع‌ترِ، آن است. اما در عین حال، می‌توان گفت متنی که مردمان آن را متعلق به خود می‌دانند، یعنی «نوشته‌ای برای همه» برای انتشار وسیع بخت‌یارتر است. به عبارت دیگر، این درونِ متن است که به بیرونِ آن چنین قدرتی را می‌دهد. غنای متن، انسانی بودن آن، چنین می‌کند.